Proverbs 1
1 The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 (Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 They would none of my counsell, but despised all my correction.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
