< Ruth 1 >
1 There was a famine during the time when the judges ruled Israel, so a man left Bethlehem in Judah and went to live in exile in the country of Moab, along with his wife and two sons.
Калась, ды вряма сундисарэн, ды пхув Иудея авиля бокх, тай екх мануш Вифлеемостар екхтханэ ромняґа тай донца чявэнца пэрэлагля ды пхув Моаво.
2 His name was Elimelech, and his wife's name Naomi. His sons were called Mahlon and Chilion. They were Ephrathites from Bethlehem in Judah. They went to the country of Moab and lived there.
Кадылэ манушэ акхарэнас Элимелехо, лэхкиря джювля — Нооми, а дон лэхкирэн чявэн — Махлоно тай Килионо. Вонэ джювэнас ды Эфрато пашэ ды Вифлеемо, со ды Иудея. Вонэ авиле ды пхув Моаво тай ачилепэ котэ.
3 However, Elimelech, Naomi's husband, died, and she was left with her two sons.
Элимелехо, мурш Нооми, муля, тай вой ачиляпэ донца чявэнца.
4 The sons married Moabite women. One was called Orpah, the other was called Ruth. After about ten years,
Вонэ лиле пэсти джювлен моавитянкен; екха акхарэнас Орпа, авря — Руфь. Вонэ проджюдэ котэ паша дэш бэрш,
5 both Mahlon and Chilion died. Naomi was left alone, without her two sons or her husband.
тай тунчи Махлоно тай Килионо кади ж муле. Нооми пэрэджюда дон чявэн тай пэхкэрэ муршэ.
6 So she and her daughters-in-law prepared to leave the country of Moab and return home because she had heard that the Lord had blessed his people there with food.
Кала Нооми уджянгля ды Моаво, со РАЙ срапирда пала пэхкирэн манушэн тай дыня лэнди хамо, вой закамля тэ рисявэ пхуятар Моаво ды пэхкири пхув, тай лаґа скамле тэ джя дуй латирэ боря.
7 She left the place where she had been living and with her two daughters-in-law set out on the road back to the land of Judah.
Нооми ачявда тхан, тев джюда, тай лакирэ боря джиле лаґа. Вонэ джиле ды дром павпалэ ды пхув Иудея.
8 However, as they left, Naomi said to her two daughters-in-law, “Each of you, go back to your mother's homes, and may the Lord be as kind to you as you have been to me, and to those who have died.
Нооми пхэнда пэхкирэнди дуенди боренди: — Рисявэн цэрэ, дэ тумарэн чяче їрен! Мэк РАЙ дэл тумэнди лачимо, сар и тумэ дэнас лачимо пэхкирэ мулэнди муршэнди тай манди.
9 May the Lord give you a good home with another husband.” She kissed them, and they all started to cry loudly.
Тэ дэл РАЙ тумэнди тэ аракхэн бахт ды цэр нэвэ муршэґа. Вой чюминдэня лэн, нэ вонэ фартэ подлиле гвалто тай заровине.
10 “No! We want to go back with you to your people,” they replied.
Тай пхэндэ: — Амэ джяґа туґа, тирэ манушэндэ.
11 “Why do you want to go back with me?” Naomi asked. “I'm not able to have any more sons for you to marry.
Нооми пхэнда: — Чея, рисявэн павпалэ. Пэ со тумэнди тэ джя манца? Чи авэна мандэ инте чявэ, соб тэ авэн тумэнди муршэнца?
12 Go back home, my daughters, because I'm too old to marry again. Even if I were to sleep with a new husband tonight and had sons,
Рисявэн, чея мурэ, мэ фартэ пурани, соб тэ выджя пала ром. Тэ думисаравас бы мэ кади: «Мандэ исин надежда!», тэ пэрэрятяравас бы мэ кадыя рят ромэґа тай тэ быяндёнпэ бы чявэ,
13 would you wait for them to grow up? Would you decide you weren't going to marry anyone else? No. The whole situation is more bitter for me than it is for you, for the Lord has turned against me!”
со калэстар? Тумэнди тэ дожутярэ, кала вонэ выбарёна? Со калэстар, тэ ачепэ тумэнди на пала ром?! На трэбуни, чея. Мурэ джювимо фартэ кырко, мэ фартэ пала тумэн пэрэджював. РАЙ счюта пы ман пэхкири холи.
14 They started crying loudly again. Then Orpah kissed her mother-in-law goodbye. But Ruth held on tightly to Naomi.
Вонэ упалэ подлиле гвалто тай заровине. Орпа чюминдэня пэхкиря сасуя тай джиля, а Руфь отпхэндапэ тэ уджя.
15 “Look, your sister-in-law is going back to her people and her gods. Go back home with her,” said Naomi.
Нооми пхэнда: — Дыкх, тири ятровка рисявэл пэхкирэ манушэндэ тай пэхкирэ дэвлэндэ. Джя и ту лаґа.
16 But Ruth replied, “Please don't keep on telling me to leave you and go back. Where you go, I will go. Where you live, I will live. Your people will be my people. Your God will be my God.
Нэ Руфь пхэнда: — На манг ман тэ ачявав тут тай тэ рисяв. Мэ джява пордэ, тев ту джях, тай ачявапэ котэ, тев ту ачехпэ; тирэ мануша авэна мурэ манушэнца, тиро Дэвэл — муро Дэвэл.
17 Where you die, I will die, and there I will be buried. May the Lord punish me harshly if I let anything but death separate us!”
Тев мэрэґа ту, котэ и мэ мэрава, тай котэ мэк ман гаравэна. Тэ помарэл ман РАЙ, кацик мэримо розачявэла амэн!
18 When Naomi saw that Ruth was determined to go with her, she stopped telling Ruth to go home.
Нооми полиля, со Руфь всаекх джяла лаґа тай пэрэачиля тэ мангэ ла тэ уджял.
19 So the two of them walked on until they reached Bethlehem. When they arrived there, the whole town got excited. “Is this Naomi?” the women asked.
Вонэ джиле дуйджинэ ды Вифлеемо. Кала вонэ авиле, ды форо подлиляпэ баро гвалто: — Када со, Нооми?! — типисявэнас джювля.
20 She said to them, “Don't call me Naomi! Call me Mara, for the Almighty has treated me very bitterly.
Нооми пхэнэлас лэнди: — На акхарэн ман будэр Нооми, ай акхарэн Мара, колэсти со Всазорако бичялда манди бида!
21 I left here full, but the Lord has brought me home empty. Why call me Naomi when the Lord has condemned me, when the Almighty has brought disaster on me?”
Кала мэ уджявас, мандэ сля вса, нэ РАЙ рисарда ман павпалэ нисоґа. Пэ со тумэ акхарэн ман Нооми? РАЇ сундисарда ман, Всазорако бичялда манди бибахталимо.
22 This is the way that Naomi returned from Moab with Ruth, the Moabite, her daughter-in-law. They arrived in Bethlehem at the beginning of the barley harvest.
Кади рисардапэ пхуятар Моаво Нооми тай лаґа латири бори моавитянка Руфь. Кала вонэ авиле ды Вифлеемо, ачиле тэ стидэ ячменё.