< Proverbs 27 >

1 Don't boast about what you're going to do tomorrow, because you don't know what the day may bring.
Okina e'inahu'za hugahue hunka kavufga rana osuo, na'ankure mago mago knamo'ma erino'ma e'nia zana ontahi'nane.
2 Let others praise you, not you yourself; someone else, not you personally.
Atregeno ru vahe'mo'za husga hunegantena, kagra'agura husga osuo. Rurega vahe'mo'za husga huganteho, kagra'a kavufga husga osuo.
3 Stone may be heavy, and sand may weigh a lot, but the annoyance caused by stupid people is the biggest burden of all.
Havemo'a kna higeno, kasepamo'a tusi'a knanentake hu'neanagi, neginagi vahe'mo'zama nehaza zamavu'zmavamo'a, ana tarega zana agatereno tusi'a knanentake hu'ne.
4 Fury may be fierce and cruel, anger may be a destructive flood, but who can withstand jealousy?
Rimpama ahe'zamo'a havizantfa higeno, asivazi zamo'a ti hageno eankna hugahianagi vahe'mofo zante'ma negeno arimpa haviza hu'zamo'a, tusia havizantfa hu'ne.
5 Open criticism is better than hidden love.
Havi avu'ava'ma hanigenkama amate huama huntenka azeri fatgo'ma hu'zamo'a, frakinkama avesima nentenka azeri fatgoma osanana zana agatere'ne.
6 A friend's honest comments may hurt you, but an enemy's kisses are over the top.
Knampa kamo'ma kazeri fatgo hukuma katama kami'zamo'a, ha' vahekamo regavatga huno kagi'ma antako'ma hania avu'avara agatere'ne.
7 If you're full up, you can't face honey; but if you're starving, even bitter food tastes sweet.
Amu'ma hu'nesimo'a, tumemofo rima'a one atregahie. Hianagi agazanku'ma nehania vahe'mofona aka hu'nesia nezamo'agi, agitera haga hugahie.
8 Having to leave home is like a bird having to leave its nest.
Nonkuma zamire'ma maniso'e osu vahe'mo'za, namamo'zama nozamire manirava osu kanke kankema hazankna nehaze.
9 Perfume and scented oils make you feel happy, but good advice from a friend is even better.
Kavesima kanteno kavumroma ante'zamo'a, mnanentake masavemo'ene knare mnavovo zamo mnaviankna huno rone'amofo agu'a azeri muse hugahie.
10 Don't give up on your friends or your family's friends. Don't go to a relative's house when you've got trouble. A friend nearby is more useful than a relative far away.
Roneka'ane negafa rone'amofona kamefira huozamio. Hazenkema e'nerisunka kazama hinogura negafu nontega ovuo. Tava'onkare'ma nemanisimofo nontega vu'zamo'a, afete'ma mani'nenia nagafu nontegama vu'zana ageterene.
11 My son, make me happy by being wise, so I can respond to anyone who criticizes me.
Mofavre'nimoka, ama' antahi'za e'nerigeno nagu'amo'a muse nehina, ana zamo'a knama nami'za huhaviza hunenantaza vahera kenona zamia huzamantegahie.
12 If you're sensible you see danger coming and get out of the way; but stupid people just keep going and suffer the consequences.
Knare antahi'zama me'nesia vahe'mo'a hazenkema agrite'ma eku'ma haniazana ko negeno, maniganenigeno agateregahie. Hianagi knare antahi'zama omane vahe'mo'a, avua onkeno ana hazenkefina vuno ufregahie.
13 If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to an immoral woman!
Zamagenka antahinkama osu'nesana vahe'mo'za nofi'ma kagripinti hugahune hanagenka, amanea ozaminka nakre kuzmia avame zana erinege'za, ana nofi'ma hu'nesaza zana eme vakanegahie.
14 If when you get up every morning you shout a loud hello to your neighbors, they will see that as a curse!
Mago ne'mo'ma nanterama'afima kezatino, so'egane huno'ma haniana, vahe'ma sifna aheankna hugahie.
15 An argumentative wife is as irritating as constant dripping on a rainy day.
Ke fra nehuno kema huvavama nehia a'mo'a, nomo trovari huvava hiankna nehie.
16 Trying to stop her is like trying to make the wind stop or trying to hold olive oil in your hand.
E'ina hu kna a'nema zamazeri ante fatgohu kema zamasamia zamo'a, zaho'ma azeriankna nehuno, masave fre'nea azanteti azerigeno arugraru vaziankna hugahie.
17 An iron blade is sharpened with an iron tool, and one person's mind is sharpened by another's.
Aenireti'ma, aenima kane'agonama nehiankna huno, vahe'mo'a, vahe'mofo antahintahia azeri fatgo hugahie.
18 Those who care for a fig tree eat its fruit, and those who care for their master are rewarded.
Fiki zafama kegava hanimo'a, raga'a tagino negahie. Hagi iza'o kva'amofoma kegava huntesimo'a, ra agi agra erigahie.
19 Just as water reflects your face, your mind reflects who you really are.
Timpima kvugosama kanankna huno, kavukava'ma hanazamo'a kagu'afima me'neaza eri ama nehie.
20 In the same way that the grave and destruction are never satisfied, human desire is never satisfied. (Sheol h7585)
Fri vahe kuma'mo'ene, fri vahe'mo'za avi'ma notazankna huno, vahe'mofo zamavenesia zamo'a zamura nosie. (Sheol h7585)
21 Just as a crucible tests silver, and a furnace tests gold, people are tested by the praise they receive.
Koline, silvama azeri agruma hunakura, tusi'a tevefi kre'za negazanagi, vahe'mofoma reheno negeana ragima amizanteti reheno nege.
22 Even if you ground stupid people in a mortar, crushing them like grain with the pestle, you can't get rid of stupidity from them.
Neginagi vahe'mofona neginagi avu'ava atresiegura, havereti witima refuzafupeno hona'a hareankna hunka zmahegahananagi, ana neginagi zamavu'zamava'ma nehaza zampintira, zamazeri otregahane.
23 You should know the condition of your flocks really well and take good care of your herds,
Memene, sipisipi afukamo'zama nemaniza nomaniza zamia rezaganenka ke so'e hunka negenka, kagu'areti hunka kegava huzamanto.
24 for wealth doesn't last forever—is a crown passed down through all generations?
Na'ankure, fenozamo'a mevava osanigeno, ragima eri'zamo'a mago naga nofitera meno ovugahie.
25 Once the hay is cut, and the new growth begins, and fodder from the mountains is gathered,
Trazama akafri atresigeno'ma kasefa hagesigeno agonaregati trazana erinoma ufresigeno'a,
26 and the lambs have provided you wool to make clothing, and the sale of goats have paid for a field,
sipisipi afu'mo'zane meme afu'mo'za nenesageno, sipisipi afumofona azoka'aretira kukena hatino nentanino, meme afura mopama mizasega'are zagorera atreno zagoa erigahie.
27 there'll be enough milk from your goats to feed you, your family, and your servant girls.
Hagi meme afumofo ami rima'a, rama'a me'nenkeno agrane noma'afima nemaniza naga'amo'zane nenesageno, kazokzo eri'za mofane'amo'za nesazama'anena megahie.

< Proverbs 27 >