< Proverbs 24 >

1 Don't be jealous of evil people; don't long to spend time with them,
Dad shar leh ha ka masayrin, Hana jeclaysan inaad iyaga la joogtid.
2 for they think up cruel plans and discuss how to cause trouble.
Waayo, qalbigoodu wuxuu ka fikiraa kharribaad, Oo bushimahooduna waxay ku hadlaan belaayo.
3 A house is built by wisdom; its foundation is made secure through understanding.
Guri wuxuu ku dhismaa xigmad, Wuxuuna ku taagnaadaa waxgarasho,
4 Its rooms are filled by knowledge with all kinds of valuable and beautiful objects.
Qawladuhuna aqoontay kaga buuxsamaan Maal kasta oo qaali ah oo qurux badan.
5 If you have wisdom, you are strong; if you have knowledge, your power increases,
Ninkii caqli lahu xoog buu leeyahay, Oo ninkii aqoon lahuna itaal buu sii korodhsadaa.
6 for with wise guidance you can go to war; you will be victorious by having many good advisors.
Waayo, waa inaad talo wanaagsan ku dagaallantaa, Oo waxaa taliyayaal badan la jirta nabadgelyo.
7 Wisdom goes over the heads of stupid people; they have nothing to contribute when important matters are discussed.
Xigmaddu nacaska way ka dheer tahay, Isagu xagga iridda afkiisa kuma kala qaado.
8 Anyone who plans to do evil will be seen as a troublemaker.
Kii ku fikira inuu xumaan sameeyo, Waxaa loogu yeedhi doonaa belaayo-sameeye.
9 Plans thought up by stupid people are sinful. Everyone hates those who are scornful of others.
Fikirka nacasnimadu waa dembi, Kii wax quudhsadaana waa u karaahiyo dadka.
10 If you give up in times of trouble, it shows how weak you are.
Maalinta dhibaatada haddaad liicdid, Itaalkaagu waa yar yahay.
11 Rescue those who are being led away to be executed; save those who are stumbling on their way to be slaughtered.
Samatabbixi kuwa dhimashada loo wadayo, Kuwa ku dhow in la gowracona dib uga qabo.
12 If you say, “Look, we didn't know anything about this,” don't you think the God who judges your motives will see what's happening? He who watches over you knows, and he will pay people back for what they've done.
Haddaad tidhaahdid, Bal eeg, waxan ma aannu garanayn, Kan qalbiyada miisaamaa miyaanu ka fiirsanayn? Oo kan naftaada dhawraa miyaanu ogayn? Oo miyaanu isagu nin walba ugu abaalgudayn sida shuqulkiisu yahay?
13 My son, eating honey is good for you; the honeycomb tastes sweet.
Wiilkaygiiyow, malab cun, waayo, wuu wanaagsan yahay, Oo waxaad cuntaa awlallada malabka, taas oo kuu dhadhan macaan.
14 In the same way, you should know that wisdom is good for you; if you find it, there will be a future for you, and your hope will not be crushed.
Oo xigmadda aqoonteeduna sidaasoo kalay naftaada u ahaan doontaa, Oo haddaad iyada heshid waxaa jiri doona abaalgud, Oo rajadaaduna ma go'i doonto.
15 Don't be like a criminal waiting to ambush the home of good people; don't attack the place where they live.
Sida nin shar leh, ha u gabban kan xaqa ah gurigiisa, Oo rugtiisa nasashadana ha kharribin.
16 Those who do right may fall down seven times, and still get up again; but the wicked are brought down by disaster.
Waayo, nin xaq ahu toddoba goor buu dhacaa, wuuna soo sara kacaa haddana, Laakiinse kuwa sharka leh waxaa lagu afgembiyaa belaayo.
17 Don't celebrate when your enemies fall; don't be glad when they trip up,
Ha rayrayn markuu cadowgaagu dhaco, Oo qalbigaaguna yaanu farxin markuu turunturoodo,
18 otherwise when the Lord sees it, he'll be unhappy with you and won't punish your enemies as he planned.
Waayo, waaba intaas oo Rabbigu taas arkaa, oo ay shar la ahaato indhihiisa, Oo uu dabadeedna cadhadiisa ka soo celiyaa isaga.
19 Don't get all upset over the wicked, or be jealous of those who do wrong,
Xumaanfalayaasha aawadood ha isku dhibin, Kuwa sharka lehna ha ka masayrin,
20 for evil people have no future—the lamp of the wicked will be snuffed out.
Waayo, kii shar leh abaalgud ma heli doono, Oo laambadda xumaanfalayaashana waa la bakhtiin doonaa.
21 My son, honor the Lord and the king, and don't join those who are rebellious,
Wiilkaygiiyow, Rabbiga iyo boqorkaba ka cabso, Oo ha ku darsamin kuwa isrogrog badan,
22 for disaster will suddenly fall on them. Who knows how the Lord and king will punish them?
Waayo, belaayadoodu si degdeg ah ayay u soo kici doontaa, Oo bal yaa yaqaan baabbi'inta labadoodaba?
23 These are more sayings of the wise: Showing favoritism when passing judgment is wrong.
Oo weliba waxyaalahanuna waa wixii ay kuwa caqliga lahaa yidhaahdeen. In dadka garsooridda loogu kala eexdaa ma wanaagsana.
24 Those who tell the guilty, “You're innocent,” will be cursed by the people and hated by the nation,
Kii kan shar leh ku yidhaahda, Xaq baad tahay, Dadyowga ayaa habaari doona, oo quruumuhuna way karhi doonaan isaga,
25 while those who convict the guilty will be appreciated, and will receive a rich blessing.
Laakiinse kuwii isaga canaantaa farxad bay yeelan doonaan, Oo dushoodana waxaa ku soo degi doonta barako wanaagsan.
26 An honest answer is a kiss on the lips.
Kii jawaab qumman ku jawaabaa Bushimuhuu dhunkadaa.
27 Do the work you need to do outside first, then prepare and sow your fields, and only after that start building your house.
Shuqulkaaga dibadda ku hagaajiso, Oo beerta ku diyaarso, Oo dabadeedna gurigaaga dhiso.
28 Don't testify against your neighbors without having a good reason, and don't tell lies.
Deriskaaga sababla'aan markhaati ha ku furin, Oo bushimahaagana ha ku khiyaanayn.
29 Don't say to yourself, “I'm going to do to him what he did to me! I'll pay him back for what he's done!”
Hana odhan, Wixii uu igu sameeyey oo kale ayaan ku samayn doonaa, Oo ninkii sidii shuqulkiisu ahaa ayaan u abaalmarin doonaa.
30 I walked past the field of a lazy man, past a vineyard of someone with no sense.
Waxaan ag maray ninka caajiska ah beertiisa, Iyo ninka garaadka daran beercanabkiisa,
31 It was all overgrown with thorns, the ground was covered with weeds, and the stone wall had fallen down.
Oo bal eeg, kulligood waxaa ka baxay qodxan, Oo dhammaantoodna waxaa qariyey maraboob, Oo derbigoodii dhagaxa ahaana waa dumay.
32 As I looked I thought about it, and what I saw taught me a lesson:
Markaasaan eegay oo aad uga fiirsaday, Waan fiiriyey oo wax ka bartay.
33 You may say, “Please, just a little more sleep, a little longer snooze, a little more folding of the arms to rest”—
Weliba in yar baad seexanaysaa, oo in yar baad gam'aysaa, Oo in yar baad gacmaha hurdo u laabaysaa,
34 and poverty will attack you like a robber, destitution like an armed warrior.
Haddaba caydhnimo waa kuu iman doontaa sida tuug oo kale, Oo baahina sida nin hub sita oo kale.

< Proverbs 24 >