Matthew 6
1 Make sure not to do your good deeds in front of people, just so they can be seen. Otherwise you won't have any reward from your Father in heaven.
"Kinahanglan magmatngon kamo nga ang inyong maayong buhat dili ninyo himoon sa atubangan sa mga tawo aron lamang sa pagpasundayag niini ngadto kanila, kay sa ingon niana wala kamoy balus gikan sa inyong Amahan nga anaa sa langit.
2 When you give to the poor, don't be like the hypocrites who blow their own trumpets to announce what they're doing in the synagogues and in the streets so that people will praise them. I tell you the truth: they already have their reward.
"Busa, sa magahatag kag limos, ayaw pagpatingog ug trumpeta sa atubangan mo, ingon sa ginahimo sa mga maut sa sulod sa mga sinagoga ug diha sa kadalanan, aron sila pagdayegon sa mga tawo. Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga sila nakadawat na sa ilang balus.
3 When you give to the poor, don't let your left hand know what your right hand's doing.
Apan ikaw, sa magahatag kag limos, ayaw pahibaloa ang kamot mong wala sa gibuhat sa kamot mong too,
4 That way what you give will be in secret, and your Father who sees what happens in secret will reward you.
aron matago ang imong limos; ug ang imong Amahan nga nagatan-aw sa tago magabalus kanimo.
5 When you pray, don't be like the hypocrites, for they love to stand up and pray in the synagogues and on the street corners so that people can see them. I promise you, they already have their reward.
"Ug sa magaampo kamo, ayaw kamo panig-ingon sa mga maut; kay sila, aron makita sila sa mga tawo, mahigugma sa pag-ampo nga magatindog sa sulod sa mga sinagoga ug diha sa mga likoanan sa kadalanan. Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga sila nakadawat na sa ilang balus.
6 But you, when you pray, go indoors and close the door, and pray to your Father in private, and your Father who sees what happens in private will reward you.
Apan ikaw, sa magaampo ka, sumulod ka sa imong lawak ug takpi ang pultahan ug mag-ampo ka sa imong Amahan nga anaa sa tago; ug ang imong Amahan nga nagatan-aw sa tago magabalus kanimo.
7 When you pray, don't babble on meaninglessly like the foreigners do, who think they will be heard because of all the words they repeat.
"Ug sa inyong pag-ampo, ayaw kamo pagyamyam sa mga pamulongpulong nga walay kapuslanan, ingon sa ginahimo sa mga Gentil; kay maoy ilang pagdahum nga pagadunggon gayud sila tungod sa ilang daghang sulti.
8 Don't be like them, for your Father knows what you need even before you ask him.
Ayaw kamo panig-ingon kanila, kay ang inyong Amahan nasayud na sa inyong mga gikinahanglan bisan gani sa wala pa kamo makapangayo kaniya.
9 So pray like this:
Busa pag-ampo kamo sa ingon niini nga paagi: Amahan namo nga anaa sa langit, pagabalaanon unta ang imong ngalan.
10 Our heavenly Father, may your name be honored. May your kingdom come! May your will be carried out in earth as it is in heaven.
Paanhia ang imong gingharian, pagabuhaton unta ang imong kabubut-on, dinhi sa yuta maingon sa langit.
11 Please give to us today the food we need.
Hatagi kami karon sa pagkaon namo sa matag-adlaw;
12 Forgive our sins, just as we have forgiven those who have sinned against us.
ug pasayloa kami sa among mga utang, maingon nga kami usab nakapasaylo, man sa mga nakautang kanamo;
13 Don't let us be tempted to do wrong, and save us from the evil one.
ug ayaw kami itugyan sa panulay. kondili luwasa kami gikan sa dautan. Kay imo ang gingharian, ug ang gahum, ug ang himaya, hangtud sa kahangturan. Amen.
14 For if you forgive those who sin against you, your heavenly Father will also forgive you.
Kay kon mopasaylo kamo sa mga tawo sa ilang mga paglapas, pasayloon usab kamo sa inyong langitnong Amahan;
15 But if you don't forgive those who sin against you, then your heavenly Father won't forgive your sins.
apan kon dili man kamo mopasaylo sa mga tawo sa ilang mga paglapas, ang inyong Amahan dili usab mopasaylo sa inyong mga paglapas.
16 When you fast, don't be like the hypocrites who put on sad faces and make themselves look terrible so that everyone can see they're fasting. I tell you the truth, they already have their reward.
"Ug sa magapuasa kamo, ayaw kamo pagpadayag nga masulob-on, ingon sa mga maut, kay sila magapadautdaut sa ilang mga nawong aron lang makita sa mga tawo nga sila nanagpuasa. Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga sila nakadawat na sa ilang balus.
17 Instead, when you fast, wash your face and look smart,
Apan ikaw, sa magapuasa ka, kina-hanglan manghiso ka hinoon sa imong ulo ug manghilam-os ka sa imong nawong,
18 so that people won't see you're fasting, and your unseen Father who sees what happens in private will reward you.
aron ang imong pagpuasa dili makita sa mga tawo kondili sa imong Amahan nga anaa sa tago; ug ang imong Amahan nga nagatan-aw sa tago magabalus kanimo.
19 Don't pile up wealth here on earth where moths and rust ruin it, and where thieves break in and steal it.
"Ayaw kamo pagtigum ug mga bahandi alang kaninyo dinhi sa yuta diin ang tangkob ug ang taya nagakutkot, ug diin ang mga kawatan nagapanakasaka ug nagapangawat;
20 Instead, you should store up your wealth in heaven, where moths and rust don't ruin it, and where thieves don't break in and steal it.
hinonoa pagtigum kamog mga bahandi alang kaninyo didto sa langit diin walay tangkob ni taya nga magakutkot ug diin walay mga kawatan nga magapanakasaka ug magapangawat.
21 For what you value the most shows who you really are.
Kay hain gani ang imong bahandi, atua usab didto ang imong kasingkasing.
22 The eye is like a lamp that lights the body. So if your eye is healthy, then your whole body will have light.
"Ang mata mao ang suga sa lawas. Busa, kon maayo ra ang imong mata, ang tibuok mong lawas mapuno sa kahayag;
23 But if your eye is evil, then your whole body will be in the dark. If the light in you is darkness, how dark is that!
apan kon masakiton ang imong mata, ang tibuok mong lawas mapuno sa kangitngit. Busa, kon ang kahayag sa sulod nimo mao na ang kangitngit, pagkadaku gayud sa maong kangitngit!
24 No one can serve two masters. Either you'll hate one and love the other, or you'll be devoted to one and despise the other. You can't serve both God and Money.
"Walay bisan kinsa nga arang makaalagad ug duha ka agalon; kay mahitabo man nga dumtan niya ang usa, ug higugmaon niya ang ikaduha; o dapigan niya ang usa, ug tamayon niya ang ikaduha. Dili kamo makaalagad sa Dios ug sa mga bahandi.
25 That's why I'm telling you not to worry about your life. Don't worry about what to eat, or what to drink, or what clothes to put on. Isn't life more than food, and the body more than clothes?
"Busa, ingnon ko kamo, ayaw na kamo pagkabalaka bahin sa inyong kinabuhi, kon unsay inyong kan-on, o unsay inyong imnon; o bahin sa inyong lawas, kon unsay inyong ibisti. Dili ba ang kinabuhi labaw pa man kay sa kalan-on, ug ang lawas labaw pa kay sa bisti?
26 Look at the birds—they don't sow or reap or store food in barns, for your heavenly Father feeds them. Aren't you worth more than they are?
Tan-awa ninyo ang mga langgam sa kalangitan; wala sila magpugas ni mag-ani ni maghipos ngadto sa mga dapa; apan ginapakaon sila sa inyong langit-nong Amahan. Dili ba labaw pa man kamog bili kay kanila?
27 Who of you by worrying can add a minute to your life?
Ug kinsa man kaninyoy makadugang ug usa ka takna sa gitas-on sa iyang kinabuhi pinaagi sa pagkabalaka?
28 And why are you worried about clothes? Look at the beautiful flowers in the field. See how they grow: they don't work hard, they don't spin thread.
Ug nganong mabalaka man kamo bahin sa bisti? Palandunga ninyo ang mga lirio sa kaumahan, giunsa nila sa pagtubo; wala sila magbudlay ni magkalinyas;
29 But I tell you, not even Solomon in all his glory was dressed like one of these flowers.
apan, suginlan ko kamo, nga bisan pa si Salomon sa tibuok niyang katahuman wala gani makabisti maingon sa usa kanila.
30 So if God decorates the fields like this, grass which is here today and tomorrow is thrown into the fire, won't he do much more for you, you people who trust so little?
Ug kon sa ingon gibistihan sa Dios ang mga tanum sa kaumahan, nga karon buhi pa apan ugma igasalibay na ngadto sa hudno, dili ba kamo labaw pa nga iyang pagabistihan, O mga tawo nga diyutayg pagsalig?
31 So don't worry, saying, ‘What shall we eat?’ or ‘What shall we drink?’ or ‘What shall we wear?’
Busa, ayaw na kamo pagkabalaka nga manag-ingon, `Unsa may among kan-on? o `Unsa may among imnon? O `Unsa may among ibisti?'
32 These are all the things that the heathen chase after, but your heavenly Father knows everything you need.
Kay ang mga Gentil nagapangita niining tanang mga butanga; ug ang inyong langitnong Amahan nasayud nga kamo nagakinahanglan niining tanan.
33 Seek his kingdom first, and his way of living right, and everything will be given to you.
Apan maoy unaha ninyo pagpangita ang gingharian ug ang pagkamatarung gikan sa Dios, ug unya kining tanang mga butanga igadugang ra kaninyo.
34 So don't worry about tomorrow, because tomorrow can worry about itself. There's already enough evil in every day.
"Busa, ayaw na kamo pagkabalaka tungod sa ugma, kay ang ugma may kabalaka tungod sa iyang kaugalingon. Igo na alang sa adlaw ang iyang kaugalingong kalibog.
