Matthew 22
1 Jesus spoke to them using more illustrated stories.
Ug kanila misulti si Jesus pag-usab pinaagi sa mga sambingay, nga nag-ingon,
2 “The kingdom of heaven is like a king who organized a wedding celebration for his son,” Jesus explained.
"Ang gingharian sa langit sama sa usa ka hari nga naghimog kombira sa kasal alang sa iyang anak nga lalaki,
3 “He sent out his servants to everyone who was invited to the wedding to tell them to come, but they refused.
ug nagsugo sa iyang mga ulipon sa pagtawag sa mga dinapitsa kombira sa kasal; apan nanagdumili sila sa pagtambong.
4 So he sent out more servants, with the instructions, ‘Tell those who are invited that I've prepared the wedding banquet. The bulls and fattened calves have been killed—everything's ready. So come to the wedding!’
Ug nagpaadto na usab siyag uban pang mga ulipon nga iyang giingnan, `Ingna ang mga dinapit, Tan-awa, nahikay ko na ang akong kombira, naihaw na ang akong mga baka ug ang akong mga nati nga pinatambok, ug andam na ang tanan; busa, pangadto na kamo sa kombira.'
5 But they ignored the invitation and left. One went to his fields; another to take care of his business.
Apan ang mga dinapit wala lang manumbaling niini ug nanglakaw hinoon sila, usa paingon sa iyang uma, ug usa paingon sa iyang patigayon,
6 The rest grabbed the king's servants, mistreated them, and killed them.
samtang ang uban nanagdakop sa iyang mga ulipon, ug ilang gidagmalan ug gipamatay sila.
7 The king became furious. He sent his soldiers to destroy those murderers and burn down their town.
Ug ang hari nasuko, ug gipaadtoan niya sa iyang mga sundalo ug gipapatay ang maong mga mamumuno ug gipasunog ang ilang siyudad.
8 Then the king said to his servants, ‘The wedding banquet is ready, but those who were invited didn't deserve to attend.
Ug siya miingon sa iyang mga ulipon, `Andam na ang kombira sa kasal, apan dili takus kadtong mga dinapit.
9 Go into the streets and invite everyone you find to come to the wedding.’
Busa pangadto hinoon kamo sa kadalanan, ug bisan kinsay inyong ihibalag didto, dapita ninyo sila sa kombira.'
10 So the servants went out into the streets and brought back everyone they could find, both the good and the bad. The wedding hall was full.
Ug ang mga ulipon miadto sa kadalanan ug ilang gitigum ang tanan nga ilang gihibalag, mga dautan ug mga maayo; ug ang kombirahan sa kasal napuno sa mga dinapit.
11 But when the king came in to meet the guests, he noticed a man who didn't have a wedding robe on.
"Apan sa pagsulod sa hari aron sa pagtan-aw sa mga dinapit, nakita niya didto ang usa ka tawo nga wala magsul-ob ug bisti alang sa kombira sa kasal;
12 He asked him, ‘My friend, how did you get in here without a wedding robe?’ The man had nothing to say.
ug siya miingon kaniya, `Migo, naunsa ba nga misulod ka man dinhi nga wala magsul-ob ug bisti nga angay sa kasal?' Ug ang tawo wala makatingog.
13 Then the king told his servants, ‘Bind his hands and feet, and throw him out into the dark, where there'll be crying and grinding of teeth.’
Ug ang hari miingon sa iyang mga sulogoon, `Gapusa ninyo siya sa tiil ug kamot, ug ilabay ninyo siya ngadto sa labawng kangitngitan sa gowa; didto ang mga tawo managpanghilak ug managkagot sa ilang mga ngipon.'
14 For many are invited, but few are chosen.”
Kay daghan ang gipanagtawag apan diyutay ra ang pagapilion."
15 Then the Pharisees left and met together to plot how they could trap him by what he said.
Ug milakaw ang mga Fariseo ug nanagsabut sila kon unsaon nila sa pagbitik kang Jesus pinaagi sa iyang isulti.
16 They sent their disciples to him, together with some of Herod's supporters. “Teacher, we know you are a honest man, and that you teach God's way is the truth,” they began. “You don't allow yourself to be influenced by anyone, and you don't care about rank or status.
Ug ilang gipaadtoan siya sa ilang mga tinun-an, kinuyogan sa mga Herodianhon, sa pag-ingon kaniya, "Magtutudlo, nasayud kami nga ikaw maminatud-on, ug nga ikaw sa minatuod nagatudlo sa dalan sa Dios, ug nga wala ka magsapayan sa tawo sanglit wala ka man magtan-aw sa panagway sa mga tawo.
17 So let us know your opinion. Is it right to pay Caesar's taxes, or not?”
Busa tug-ani kami unsay imong paghunahuna niini. Uyon ba sa balaod ang pagbayad ug buhis kang Cesar, o dila ba?"
18 Jesus knew their motives were evil. He asked them, “Why are you trying to trap me, you hypocrites?
Apan si Jesus, sa naila niya ang ilang pagkamadinauton, miingon kanila "Mga maut, nganong inyo man akong sulayan?
19 Show me the coin that is used to pay the tax.” They brought a denarius coin to him.
Pakitai akog kuwarta nga igbubuhis." Ug ilang gidala kaniya ang kuwarta nga usa ka denario.
20 “Whose image and whose title is inscribed here?” he asked them.
Ug si Jesus miingon kanila, "Kang kinsa man kining dagway ug kining nahisulat?"
21 “Caesar's,” they replied. “You should give back to Caesar what belongs to Caesar, and to God what belongs to God,” he told them.
Sila mitubag nga nag-ingon, "Kang Cesar." Ug siya miingon kanila, "Nan, bayri ninyo si Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug ang Dios sa mga butang nga iya sa Dios."
22 When they heard Jesus' answer they were stunned. They went away and left him.
Ug sa ilang pagkadungog niini, nahitingala sila; ug ilang gibiyaan siya ug nanglakaw sila.
23 Later the same day some Sadducees came to see him. (They are the ones who say there's no resurrection.)
Ug sa maong adlaw giadto siyag mga Saduceo, mga tawo nga nanag-ingon nga walay pagkabanhaw; ug gipangutana siya nila
24 They asked him, “Teacher, Moses said that if a married man dies without having children, his brother should marry his widow and have children on behalf of his brother.
nga nanag-ingon, "Magtutudlo, si Moises nag-ingon, `Kon ang usa ka lalaki mamatay nga walay anak, ang iyang igsoong lalaki kinahanglan mangasawa sa balo ug magpaliwat ug mga anak alang sa iyang igsoon.'
25 Well, once there were seven brothers here with us. The first married, and died, and since he had no children he left his widow to his brother.
Karon, diha kanamoy pito ka mga magsoong lalaki; ang nahauna nagminyo ug unya namatay, ug tungod kay wala man siya mga anak, ang asawa niya gipangasawa sa iyang igsoon.
26 The same thing happened to the second and third husband, right up to the seventh.
Mao usab ang nahitabo sa ikaduha ug sa ikatulo, ug hangtud sa ikapito.
27 In the end the woman died too.
Tapus nilang tanan, ang babaye namatay usab.
28 So when the resurrection takes place, whose wife of the seven brothers will she be, for she married all of them?”
Nan, sa pagkabanhaw ni kinsa man sa pito maasawa siya? Kay silang tanan nakahupot man kaniya."
29 Jesus replied, “Your mistake is you don't know Scripture or what God can do.
Apan kanila mitubag si Jesus nga nag-ingon, "Nangasayop kamo kay wala kamo makasabut sa kasulatan o sa gahum sa Dios.
30 For in the resurrection people don't marry, and they aren't given in marriage either—they're like the angels in heaven.
Kay sa pagkabanhaw dili na sila magapangasawa o magapamana, kondili mahisama na sila sa mga manolunda didto sa langit.
31 As for the resurrection of the dead—haven't you read what God said to you,
Ug mahitungod sa pagbanhaw sa mga patay, wala ba ninyo hibasahi ang gisulti kaninyo sa Dios nga nag-ingon,
32 ‘I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob’? He's not the God of the dead, but of the living.”
`Ako mao ang Dios ni Abraham, ug ang Dios ni Isaac, ug ang Dios ni Jacob'? Siya dili Dios sa mga patay, kondili sa mga buhi."
33 When the crowds heard what he said, they were amazed at his teaching.
Ug sa pagkadungog niini sa panon sa katawhan, nahitingala sila sa iyang pagpanudlo.
34 When the Pharisees heard that he'd left the Sadducees speechless, they got together and went to ask some more questions.
Apan sa pagkadungog sa mga Fariseo nga napahilum niya ang mga Saduceo, sila nanagtapok.
35 One of them, who was a legal expert, asked him a question to try to trap him:
Ug usa kanila, nga batid sa kasugoan, may gipangutana kaniya aron sa pagsulay kaniya.
36 “Teacher, which is the greatest commandment in the law?”
Miingon siya, "Magtutudlo, unsa man ang dakung sugo sa kasugoan?"
37 Jesus told them, “‘Love the Lord your God in all you think, in all you feel, and in all you do.’
Ug si Jesus miingon kaniya, "Higugmaa ang Ginoo nga imong Dios sa tibuok mong kasingkasing, ug sa tibuok mong kalag, ug sa tibuok mong salabutan.
38 This is the greatest commandment, the first commandment.
Mao kana ang daku ug unang sugo.
39 The second is just like it, ‘Love your neighbor as yourself.’
Ug ang ikaduha sulosama ra, nga mao kini, Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.
40 All biblical law and the writings of the prophets depend on these two commandments.”
Niining duha ka mga sugo nagasukad ang tibuok nga kasugoan ug ang mga profeta."
41 While the Pharisees were gathered there, Jesus asked them a question.
Ug samtang nagkatapok ang mga Fariseo, kanila si Jesus may gipangutana,
42 “What do you think about the Messiah?” he asked. “Whose son is he?” “The son of David,” they replied.
nga nag-ingon, "Unsa may inyong paghunahuna mahitungod kang Cristo? Kang kinsa man siyang anak?" Sila mitubag kaniya, "Anak siya ni David."
43 “But how can David under inspiration call him ‘Lord’?” Jesus asked them. “He says,
Siya miingon kanila, "Nan, ngano man lagi nga si David, dinasig sa Espiritu, nagtawag man kaniya nga Ginoo, sa iyang pag-ingon:
44 ‘The Lord said to my Lord, sit down at my right hand until I defeat all your enemies.’
`Ang Ginoo miingon sa akong Ginoo: Lumingkod ka sa akong too, hangtud igabutang ko ang imong mga kaaway diha sa ilalum sa imong mga tiil?
45 If David called him Lord, how can he be his son?”
Kon si David nagtawag kaniya nga Ginoo, unsaon man niya pagkahimong anak ni David?"
46 Nobody could answer him, and from then on nobody dared to ask him any more questions.
Ug walay nakatubag kaniyag bisan usa na lang ka pulong, ug sukad niadtong adlawa wala nay nangahas pa sa paghimog mga pagpa-ngutana kaniya.
