Mark 14
1 It was now two days before Passover and the Feast of Unleavened Bread. The chief priests and the religious leaders were trying to find a surreptitious way to arrest Jesus and have him killed.
Duha ka adlaw sukad niadto mao na ang Pasko ug ang fiesta sa Tinapay nga Walay Igpapatubo. Ug ang mga sacerdote nga punoan ug ang mga escriba nanaglaraw kon unsaon nila sa pagdakop kang Jesus pinaagig lansis ug sa pagpatay kaniya;
2 “But not during Passover,” they said to themselves, “otherwise the people may riot.”
kay sila nanag-ingon, "Dili lang pag-iatol sa fiesta, kay tingali unyag mahitabo ang kaguliyang sa mga tawo."
3 Meanwhile Jesus was in Bethany, eating a meal at Simon the leper's home. A woman came in with an alabaster jar of very expensive pure nard perfume. She broke the jar open and poured the perfume on Jesus' head.
Ug sa didto si Jesus sa Betania sa balay ni Simon nga sanlahon, sa naglingkod siya tambong sa kan-anan, miabut ang usa ka babaye nga may dala nga mahal kaayong pahumot nga lunsayng nardo nga sinulod sa usa ka botilyang alabastro; ug iyang giboak ang botilya ug ang pahumot gibubo niya sa ulo ni Jesus.
4 Some of those who were there became annoyed and said, “Why waste this perfume?
Apan dihay nangasuko ug nanag-ingon sa ilang kaugalingon, "Nganong giusikan man ang pahumot sa ingon?
5 It could've been sold for a year's wages and the money given to the poor.” They were angry with her.
"Kay kini ikabaligya baya untag kapin sa tulo ka gatus ka denario ug ang halin ikahatag ngadto sa mga kabus." Busa nangasuko sila pag-ayo batok sa babaye.
6 But Jesus replied, “Leave her alone! Why are you criticizing her for doing something beautiful to me?
Apan si Jesus miingon, "Pasagdi lang siya; nganong inyo man siyang samokon? Usa ka maayong buhat kining iyang gihimo alang kanako.
7 You'll always have the poor with you, and you can help them whenever you want. But you won't always have me with you.
Kay ang mga kabus kanunayng anaa kaninyo, ug bisan kanus-a ngabuot ninyo, makahimo kamog maayo alang kanila; apan ako dili kanunayng ania kaninyo.
8 She did what she could: she anointed my body in anticipation of my burial.
Gihimo niya ang maarangan niya sa paghimo; ang akong lawas gihaplasan niyang daan alang sa paglubong.
9 I tell you the truth: wherever the good news is spread in the world, people will remember what she did.”
"Ug sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga bisan diin gani sa tibuok kalibutan igawali ang Maayong Balita, ang gibuhat niining babayhana pagahisgutan ingon nga handumanan alang kaniya."
10 Then Judas Iscariot, one of the twelve disciples, went to the chief priests and arranged to betray Jesus to them.
Unya si Judas Iscariote, nga usa sa Napulog-Duha, miadto sa mga sacerdote nga punoan aron sa pagtugyan kang Jesus ngadto kanila.
11 When they heard this, they were delighted, and promised to pay him. So Judas began to look for an opportunity to betray Jesus.
Ug sa ilang pagkadungog niini, nangalipay sila ug misaad sa paghatag kaniyag salapi. Ug siya nangitag higayon sa pagtugyan kaniya.
12 On the first day of the Feast of Unleavened Bread, the time when the Passover lamb is sacrificed, Jesus' disciples asked him, “Where do you want us to go and prepare the Passover meal for you?”
Ug unya sa nahaunang adlaw sa fiesta sa Tinapay nga Walay Igpapatubo, sa adlaw nga maoy paghalad nila sa karnero sa pasko, ang iyang mga tinun-an miingon kaniya, "Asa man ang buot mong adtoon namo aron sa among paghikay alang sa imong pagkaon sa pasko?"
13 He sent two of his disciples, telling them, “Go into the city and there you'll meet a man carrying a water pot. Follow him,
"Ug ang duha sa iyang mga tinun-an gisugo niya nga nag-ingon, " Umadto kamo sa siyudad, ug didto sugaton kamo sa usa ka tawo nga magadalag banga nga sinudlan ug tubig; sumunod kamo kaniya,
14 and when he goes into a house, ask the owner where I and my disciples can celebrate the Passover.
ug sa dapit nga iyang sak-an, umingon kamo sa tagbalay. `Ang Magtutudlo nagaingon, Hain ang akong lawak diin adto ako makigsalo uban sa akong mga tinun-an sa pagkaon sa pasko?'
15 He will take you to a large upstairs room that is furnished and ready. You can make preparations for us there.”
Ug iyang ipakita kaninyo ang usa ka dakung lawak sa itaas, nga sinangkapan ug andam na; paghikay kamo didto alang kanato."
16 The disciples went into the city, and found things just as he'd described them. They prepared the Passover meal.
Ug milakaw ang mga tinun-an ug nangadto sa siyudad, ug didto ilang nakita kini sumala sa iyang gisugilon kanila; ug ilang gihikay ang pasko.
17 In the evening Jesus went there with the twelve disciples.
Ug sa pagkasawomsom na, siya miabut kauban sa Napulog-Duha.
18 While they were sitting eating, Jesus said, “I tell you the truth: one of you is going to betray me; one who is eating with me now.”
Ug samtang nagtambong sila sa lamisa sa pagpangaon, si Jesus miingon, "Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga usa kaninyo magabudhi kanako, usa nga nakigsalo kanako."
19 They were shocked, and they each asked, “It's not me, is it?”
Ug sila misugod sa pagbati sa kasubo ug nagtinagsa sa pagpangutana kaniya, "Ako ba?"
20 “It's one of the Twelve, one of you sharing this food with me,” he replied.
"Kanila mitubag siya nga nag-ingon, " Usa sa Napulog-Duha, siya nga nagatuslob ug tinapay diha sa mao rang panaksan uban kanako.
21 “The Son of man will die, just as the Scriptures predicted. But how terrible it will be for the man who betrays the Son of man! It would be better for that man if he'd never been born.”
"Kay ang Anak sa Tawo mopahawa sumala sa nahisulat mahitungod kaniya; apan alaut gayud kadtong tawhana nga mao ang magabudhi sa Anak sa Tawo! Maayo pa lang unta hinoon alang niadtong tawhana kon wala siya matawo."
22 As they were eating, Jesus picked up some bread. He blessed it, and gave it to them. “Take it. This is my body,” he told them.
Ug samtang nangaon sila, si Jesus mikuhag tinapay, ug sa nakapanalangin na siya niini, iyang gipikaspikas kini ug kanila gihatag niya nga nag-ingon, "Komuha kamo; kini mao ang akong lawas."
23 Then he picked up the cup. He blessed it, and gave it to them. They all drank from it.
Ug mikuha siya sa kopa, ug sa nakapasalamat na siya, kini iyang gihatag kanila, ug silang tanan nanginom niini.
24 “This is my blood,” he told them, “the agreement that's being poured out for many.
"Ug siya miingon kanila, " Kini mao ang akong dugo sa pakigsaad, nga giula alang sa daghan.
25 I tell you the truth, I won't drink of the fruit of the vine until the day I drink it fresh in God's kingdom.”
Sa pagkatinuod, magaingon ako kaninyo, nga dili na ako moinom pag-usab sa gikan sa bunga sa parras hangtud niadtong adlawa nga magainom ako sa bag-o niini diha sa gingharian sa Dios."
26 After they had sung a psalm, they left for the Mount of Olives.
Ug sa nakaawit silag usa ka awit, nangadto sila sa Bungtod sa mga Olivo.
27 “All of you will abandon me,” Jesus told them. “For as the Scriptures say, ‘I will attack the shepherd, and the sheep will be completely scattered.’
"Ug si Jesus miingon kanila, " Kamong tanan managpanibug; kay nahisulat man kini nga nagaingon, `Pagasamaran ko ang magbalantay, ug ang mga karnero magakatibulaag.'
28 But after I have risen from the dead, I will go before you to Galilee.”
"Apan tapus ako mabanhaw, mouna ako kaninyo sa pag-adto sa Galilea."
29 “I won't abandon you even if everyone else does,” Peter replied.
Ug si Pedro miingon kaniya, "Bisan pa kon mosibug ang tanan, ako dili gayud."
30 Jesus answered him, “I tell you the truth that today, this very night, before the rooster crows twice, you will deny that you even know me three times.”
Kaniya mitubag si Jesus nga nag-ingon, "Sa pagkatinuod, magaingon ako kanimo, nga karong gabhiona, sa dili pa ang manok motogaok sa makaduha, igalimod mo ako sa makatulo."
31 But Peter was totally adamant, saying, “Even if I have to die with you, I will never deny you.” All of them said the same.
Apan siya miingon nga mainiton gayud, "Kon kinahanglan man nga mamatay ako uban kanimo, dili ko gayud ikaw igalimod." Ug silang tanan nanagsulti sa ingon.
32 They arrived at a place called Gethsemane, where Jesus told his disciples, “Sit here while I go and pray.”
Ug nangadto sila sa usa ka dapit nga ginganlan ug Getsemani, ug siya miingon sa iyang mga tinun-an, "Panglingkod kamo dinhi samtang magaampo ako."
33 He took Peter, James, and John with him. He began to be very disturbed and troubled.
Ug uban kaniya iyang gidala sila si Pedro ug si Santiago ug si Juan, ug unya misugod siya sa pagbati sa kakulba ug pag-antus.
34 Jesus told them, “My agony is so painful it feels like I'm dying. Please, remain here and stay awake.”
Ug siya miingon kanila, "Ang kasingkasing ko natugob sa kasubo nga ikamatay; pabilin kamo dinhi ug pagtukaw."
35 He went a little farther on and then fell to the ground. He prayed, asking to be spared the time that was coming, if it were possible.
Ug sa nakalakaw siyag diyutay sa unahan, siya mihapa sa yuta ug nag-ampo nga kon mahimo man ilikay unta gikan kaniya ang maong takna sa kasakit.
36 “Abba, Father! You can do everything,” he said. “Please, take this cup of suffering away from me. Yet it's not what I want, but what you want.”
Ug siya miingon, "Abba, Amahan, ang tanang mga butang mahimo mo; kuhaa kanako kining kopa; apan dili sumala sa akong pagbuot, kondili sa imo."
37 Then Jesus returned and found the disciples asleep. “Simon, are you sleeping?” he asked Peter. “Couldn't you stay awake for just an hour?
Ug siya miadto ug iyang nakita sila nga nagkatulog, ug siya miingon kang Pedro, "Simon, nagakatulog ka ba? Dili ka ba diay makatukawg usa ka takna?
38 Stay awake, and pray so you won't fall into temptation. The spirit is willing, but the body is weak.”
Pagtukaw ug pag-ampo kamo aron dili kamo mahidalin-as ngadto sa panulay; sa pagkatinuod ang espiritu matinguhaon, apan ang lawas mahuyang."
39 He left them once more, and prayed, saying the same things.
Ug siya milakaw pag-usab ug nag-ampo nga nagsulti sa mao gihapong mga pulong.
40 Then he returned, and again he found them sleeping because they couldn't keep their eyes open. They didn't know what to say!
Unya miadto siya pag-usab ug iyang nakita sila nga nagkatulog, kay nagpirat man pag-ayo ang ilang mga mata; ug wala sila mahibalo kon unsay ilang itubag kaniya.
41 He returned a third time, and asked them, “Are you still asleep? Are you still resting? Well that's enough, because the time has come! Look, the Son of man is about to be betrayed into the hands of sinners.
Ug siya miadto sa ikatulo ug miingon kanila, "Nagakatulog, ug namahulay pa ba gihapon kamo? Igo na kana; ang takna ania na; ang Anak sa Tawo igatugyan na ngadto sa mga kamot sa mga makasasala.
42 Get up! Let's go! See, here comes my betrayer.”
Bangon kamo ug manglakaw kita; tan-awa, ang akong magbubudhi ania na sa duol."
43 Just as he was saying this, Judas—one of the twelve disciples—arrived with a mob carrying swords and clubs, sent by the chief priests, religious leaders, and elders.
Ug samtang nagsulti pa siya, dihadiha miabut si Judas, usa sa Napulog-Duha, kinuyogan sa usa ka panon sa katawhan nga sangkap sa mga espada ug mga pospos. Gikan sila sa mga sacerdote nga punoan ug sa mga escriba ug sa mga anciano.
44 Now the betrayer had arranged a sign with them: “He's the one that I kiss. Arrest him, and take him away under guard.”
Ug gikahatagan silag ilhanan sa magbubudhi nga nag-ingon, "Ang akong halokan, mao kana siyang tawhana; dakpa siya ug ayoha ninyo pagdala."
45 Judas went right up to Jesus. “Rabbi,” he said, and kissed him affectionately.
Ug sa pag-abut niya, siya miduol dayon kang Jesus ug miingon kaniya. "Magtutudlo!" Ug iyang gihagkan siya.
46 So they grabbed hold of Jesus and arrested him.
Ug siya ilang gigunitan ug gidakop.
47 But one of those standing there pulled out his sword and struck the high priest's servant, cutting off his ear.
Apan usa sa mga nagtindog sa duol milanit sa iyang espada ug iyang gitigbas ang ulipon sa labawng sacerdote, ug napalongan kini sa iyang dalunggan.
48 “Am I some kind of rebel that you have come to arrest me with swords and clubs?” Jesus asked them.
Ug si Jesus miingon kanila, "Nanganhi ba kamo sa pagdakop kanako, ingon sa pagdakop ug tulisan, nga pagadad-an ug mga espada ug mga pospos?
49 “I was there with you, teaching in the Temple every day. Why didn't you arrest me then? But this is happening to fulfill the Scriptures.”
Adlaw-adlaw atua ako sa templo kauban ninyo aron sa pagpanudlo, ug wala hinoon ako dakpa didto. Apan ninyo kinahanglan matuman ang kasulatan."
50 Then all Jesus' disciples deserted him and ran away.
Ug ang iyang tanang mga tinun-an mitalikod kaniya ug nangalagiw.
51 (One of his followers was a young man who was wearing only a linen garment.
Ug diha hinooy usa ka batan-ong lalaki nga kaniya misunod, nga nagsapot lamang ug usa ka habol nga iyang gikalupo sa iyang lawas nga hubo; ug kini siya ilang gidakop;
52 They seized hold of him, but he ran off naked, leaving the garment behind.)
apan siya nakabuhi nga hubo, ug nahibilin ang habol diha sa ilang mga kamot.
53 They took Jesus to the high priest's house where all the chief priests, elders, and religious teachers had gathered.
Ug ilang gidala si Jesus ngadto sa labawng sacerdote; ug nagtigum ang tanang mga sacerdote nga punoan ug mga anciano ug mga escriba.
54 Peter followed him at a distance, and went into the courtyard of the high priest's house. He sat down with the guards and warmed himself by the fire.
Ug si Pedro nga nagpaantaw misagnunot kaniya hangtud sa sulod, sa hawanan sa tugkaran sa balay sa labawng sacerdote; ug siya milingkod uban sa mga bantay, ug nagpadangdang sa kalayo.
55 Inside the chief priests and the whole governing council were trying to find some evidence to have Jesus put to death, but they couldn't find anything.
Ug unya ang mga sacerdote nga punoan ug ang tibuok Sanhedrin nangitag ikabutangbutang batok kang Jesus aron ilang ikapapatay siya; apan wala silay hingkaplagan;
56 Many were giving false testimony against him, but their statements didn't agree.
kay bisan tuod daghan ang misaksig bakak batok kaniya, ang ilang mga pahayag nagkasumpaki.
57 Some of them got up to speak falsely against Jesus.
Unya dihay nangatubang ingon nga mga saksi, ug batok kaniya naghimo silag mga bakak nga pahayag, nga nanag-ingon,
58 “We heard him say, ‘I will destroy this Temple that human hands built, and in three days I will build another without hands.’”
"Kami nakadungog kaniya nga nag-ingon, `Gubaon ko kining temploha nga hinimo sa kamot, ug sulod sa tulo ka adlaw patindugon ko ang laing templo nga dili hinimo sa kamot.'"
59 But even so their testimony didn't agree.
Ngani, bisan pa niini, ang ilang pagpamatuod wala magkatukma.
60 Then the high priest stood up in front of the council, and asked Jesus, “Have you nothing to say in response to these charges made against you?”
Ug ang labawng sacerdote mitindog sa taliwala, ug kang Jesus nangutana siya nga nag-ingon, "Wala ka bay ikatubag? Unsa ba kining gipamatuod niining mga tawhana batok kanimo?"
61 But Jesus remained silent and didn't answer. So the high priest asked again, “Are you the Messiah, the Son of the Blessed One?”
Apan siya nagpakahilum lamang ug wala motubag. Unya ang labawng sacerdote nangutana pag-usab nganag-ingon, "Ikaw ba ang Cristo, ang Anak sa Dalaygon?"
62 “I am,” Jesus replied, “and you will see the Son of man sitting on the right of the Mighty One, and coming with the clouds of heaven.”
Kaniya mitubag si Jesus nga nag-ingon, "Mao ako; ug makita ra unya ninyo ang Anak sa Tawo nga magalingkod sa too sa Gahum ug magaanhi nga inubanan sa mga panganud sa langit."
63 The high priest tore his clothes and asked, “Why do we need any more witnesses?
Ug ang labawng sacerdote migisi sa iyang kamisola ug miingon, "Nganong magkinahanglan pa kitag mga saksi?
64 You have heard the blasphemy! What's your reaction?” They all found him guilty and condemned him to death.
Kamo na gayud mao ang nakadungog karon sa iyang pagpasipala. Unsay inyong hukom?" Ug silang tanan mihukom nga siya angayng silotan sa kamatayon.
65 Then some of them began to spit on him. They blindfolded him, hit him with their fists, and said, “Why don't you prophesy then, you ‘Prophet’!” The guards took him away and beat him up.
Ug unya gisugdan sa pipila ang pagpangluwa kaniya, ug sa nataptapan nila ang iyang nawong, gisugdan siya sa pagsumbag nila nga nagkanayon, "Tagnaa!" Ug gipanagdawat siya sa mga bantay dungan sa mga pagsagpa kaniya.
66 Meanwhile Peter was down below in the courtyard. One of the high priest's servant-girls passed by,
Ug samtang didto si Pedro sa silong, sa hawanan sa tugkaran, miabut ang usa sa mga babayeng sulogoon sa labawng sacerdote;
67 and seeing Peter warming himself, looked straight at him and said, “You were with Jesus of Nazareth too!”
ug sa iyang pagkakita kang Pedro nga nagpadangdang, siya mitutok kaniya ug miingon, "Ikaw usab kauban nianang Nazaretnon nga si Jesus."
68 But he denied it. “I don't know what you're talking about or what you mean,” he replied. Then he went out to the forecourt, and a rooster crowed.
Apan kini gilimod niya nga nag-ingon, "Wala ako mahibalo ni makasabut nianang imong giingon." Ug siya migula paingon sa agianan. Ug unya mitogaok ang manok.
69 Seeing him there, the servant girl repeated to those standing around, “This man is one of them!”
Ug didto nakita siya sa babayeng sulogoon, ug ngadto sa mga nanagtindog didto kini siya misugod na usab sa pagsulti nga nag-ingon, "Kaining tawhana usa kanila."
70 Once more Peter denied it. A little while later they said to Peter again, “You're definitely one of them because you're a Galilean too!”
Apan kini gilimod niya pag-usab. Ug sa pagkataudtaud na usab, ang mga nanagtindog didto miingon kang Pedro, "Sa tinuoray, ikaw kauban gayud nila, kay Galileanhon ka man."
71 Peter began calling down curses on himself and he swore, “I don't know this man who you're talking about.”
Apan siya misugod sa pagpamalika ug sa pagpanumpa nga nag-ingon, "Wala lagi ako makaila nianang tawhana nga inyong gihisgutan."
72 Immediately the rooster crowed the second time. Then Peter remembered what Jesus had said to him: “Before the rooster crows twice, you will deny me three times.” When he realized what he'd done, he burst into tears.
Ug dihadiha ang manok mitogaok sa ikaduha. Ug si Pedro nahinmdom sa mga pulong nga giingon kaniya ni Jesus, "Sa dili pa ang manok motogaok sa makaduha, igalimod mo ako sa makatulo, "Ug sa nakapamalandong siya niini, siya mihilak.
