Luke 19
1 Jesus entered Jericho and walked through the town.
Unya si Jesus misulod sa Jerico ug miagi niini.
2 A man was there named Zacchaeus, a chief tax collector. He was very rich.
Ug didtoy usa ka lalaki nga ginganlan si Zaqueo. Siya punoan sa mga maniningil sa buhis, ug siya dato.
3 He wanted to see who Jesus was, but because he was short he couldn't see over the crowd.
Ug siya naninguha sa pagtan-aw kon unsang pagkatawhana si Jesus, apan wala siya makahimo tungod sa panon sa katawhan, kay siya ugod mubo man.
4 So he ran ahead, and climbed up a sycamore tree to see Jesus as he passed by.
Ug siya midalagan sa unahan ug misaka sa usa ka kahoyng sikomoro aron sa pagtan-aw kaniya, kay siya taliagi man niadtong dalana.
5 When Jesus got there, he looked up and said, “Zacchaeus, come down quickly! I need to stay at your house today.”
Ug sa paghiabut ni Jesus niadtong dapita, siya mihangad ug miingon kaniya, "Zaqueo, dumali ka pagkanaug, kay kinahanglan adto ako moabut sa imong balay karong adlawa."
6 Zacchaeus climbed down quickly and was so happy to welcome Jesus to his home.
Ug siya midali pagkanaug, ug kaniya midawat siya nga malipayon.
7 When the people saw this they all complained, “He's gone to stay with such a sinner!”
Ug sa ilang pagkakita niini, silang tanan nanagbagutbot nga nag-ingon, "Misulod siya sa pag-abut diha sa balay sa usa ka tawong makasasala."
8 But Zacchaeus stood up and said before the Lord, “Look, I'm giving half of everything I own to the poor, and if I've cheated anybody, I'll pay them back four times as much!”
Ug si Zaqueo mitindog ug miingon sa Ginoo, "Tan-awa, Ginoo, ang katunga sa akong kabtangan ihatag ko sa mga kabus; ug kon ugaling diha man kanilay akong gikalimbongan ug bisan unsa, igauli ko kini sa upat ka pilo."
9 In response Jesus said, “Today salvation has come to this house, because this man has shown he is a son of Abraham too.
Ug si Jesus miingon kaniya, "Niining adlawa karon, ang kaluwasan nahiabut niining balaya, sanglit siya usab anak man ni Abraham.
10 For the Son of man came to search for and save those who are lost.”
Kay ang Anak sa Tawo mianhi sa pagpangita ug pagluwas sa nawala."
11 While they were still paying attention, Jesus told them a story for they were close to Jerusalem and the people thought that God's kingdom was going to become a reality right away.
Ug sa nagpatalinghug sila niining mga butanga, si Jesus mipadayon ug misugilon kanila sa usa ka sambingay, tungod kay siya nagkahiduol na man sa Jerusalem, ug tungod kay ila mang gidahum nga ang gingharian sa Dios igapadayag dihadiha.
12 “Once there was a nobleman who left home to go to a distant country to be crowned king there, and then to return.
Busa miingon siya, "Usa ka tawong hamili mipanaw ngadto sa halayong yuta aron sa pagdawat ug harianong gahum alang sa iyang kaugalingon, ug sa pagpauli tapus niini.
13 He called ten of his servants, divided money equally among them, and told them, ‘Invest this money until I return.’
Ug iyang gipatawag ngadto kaniya ang napulo sa iyang mga ulipon, ug sila iyang gihatagan ug napulo ka mina ug giingnan niya, `Ipatigayon ninyo kini hangtud sa akong pagpauli.'
14 But his people hated him, and sent a delegation after him to say, ‘We won't have this man as king over us.’
Apan ang iyang mga tagilungsod nanagdumot kaniya, ug siya ilang gipasundan ug mga tinugyanan aron sa pag-ingon, `Dili kami buot nga maoy magahari kanamo kining tawhana.'
15 After he had been crowned king he returned. He ordered his servants brought to him. He wanted to know what profit they had made by investing the money he had given them.
Sa iya nang paghiuli, tapus madawat niya ang harianong gahum, iyang gipasugoan sa pagduol kaniya ang maong mga ulipon nga iyang gikahatagan sa kuwarta, aron iyang mahibaloan kon pilay ilang nakita sa patigayon.
16 The first servant came in and said, ‘Lord, your money has earned ten times as much.’
Ug sa iyang atubangan miduol ang nahauna nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug napulo ka mina.'
17 ‘Well done! You're a good servant,’ said the king. ‘Since you proved yourself trustworthy in a very small matter, I'm placing you in charge of ten cities.’
Ug siya miingon kaniya, `Mao kana, maayong ulipon! Tungod kay sa diyutay kaayo kasaligan ka man diay, ikaw igapahimutang nga magbubuot sa napulo ka lungsod.'
18 The second servant came in and said, ‘Lord, your money has earned five times as much.’
Ug ang ikaduha miduol nga nag-ingon, `Senyor, ang imong usa ka mina hingdugangan ug lima ka mina.'
19 ‘I'm placing you in charge of five cities,’ said the king.
Ug siya miingon kaniya, `Ug ikaw igapahimutang nga magbubuot sa lima ka lungsod.'
20 Another servant came in and said, ‘Lord, look, here's your money back. I kept it safe, wrapped up in a cloth.
Ug unya miduol ang usa nga nag-ingon, `Senyor, ania ra ang imong mina nga akong gitipigan, giputos ug panyo;
21 I was afraid of you because you're a hard man. You take what doesn't belong to you, and you harvest what you didn't plant.’
kay nahadlok ako kanimo, sanglit ikaw mapig-uton man ugod nga pagkatawo; ikaw nagakuha man sa dili imong binutang, ug nagaani sa dili imong pinugas.'
22 ‘I'll judge you by your own words,’ the king replied. ‘You know I'm a hard man, who as you say, takes what doesn't belong to me, and I harvest what I didn't plant.
Ug siya mitubag kaniya, `Lampingasan nga ulipon, pinaagi sa kaugalingon mong sulti pagahukman ko ikaw sa silot! Nasayud ka man diay unta nga ako maoy usa ka tawong mapig-uton, nga nagakuha sa dili akong binutang ug nagaani sa dili akong pinugas,
23 Why then didn't you deposit my money in the bank, so that when I returned I could have had my money with interest?’
nan, nganong wala man lamang nimo idiposito ang akong kuwarta sa bangko, aron nga sa akong paghiuli makuha ko unta kini nga may tubo?
24 The king told those who were standing beside him, ‘Take the money away from him, and give it to the one who made ten times as much.’
"Ug siya miingon kanila nga nanagtindog sa duol, " Kuhaa kaniya ang usa ka mina, ug ihatag kana kaniya nga may napulo ka mina!'
25 ‘But master, he already has ten times as much,’ they replied.
(Ug sila miingon kaniya, `Senyor, siya aduna nay napulo ka mina'')
26 The king said, ‘I tell you, to those who have, more will be given; but those who do not have, even what they have will be taken away from them.
`Sultihan ko kamo, nga siya nga adunay iya pagahatagan ug labaw pa; apan siya nga walay iya. pagakuhaan sa bisan unsa nga anaa kaniya.
27 And as for my enemies who didn't want me to be king over them, bring them here and kill them in front of me.’”
"Ug mahitungod niining akong mga kaaway nga wala mobuot nga ako maoy magahari kanila, dad-a sila dinhi ug patya ninyo sila sa akong atubangan.'"
28 After he'd finished telling them this story, Jesus left for Jerusalem, walking on ahead.
Ug sa nakapamulong na siya niini, siya mipadayon paglakaw nga nag-una sa pagtungas padulong sa Jerusalem.
29 As he approached Bethphage and Bethany on the Mount of Olives, he sent two disciples, telling them:
Ug sa nagkahiduol na siya sa Betfage ug Betania, sa bungtod nga ginganlan ug Olivo, duha sa iyang mga tinun-an gisugo niya
30 “Go to the village farther on. As you enter it you'll find a colt tied up that no one has ever ridden. Untie it and bring it here.
"nga nag-ingon, " Umadto kamo nianang balangay sa atbang diin inigsulod ninyo inyong makita ang usa ka nating asno nga gihigot, nga wala pa gayud hikabay-ig tawo; hubara ninyo kini ug dad-a dinhi.
31 If anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ just say, ‘The Lord needs it.’”
Kon adunay mangutana kaninyo, `Nganong gihubad ninyo kana?' isulti ninyo kini, `Gikinahanglan siya sa Ginoo.'"
32 So the two disciples went and found that everything was just as Jesus had said.
Ug nangadto ang iyang mga gisugo, ug ilang nakita kini sumala sa iyang giingon kanila.
33 As they were untying the colt, its owners asked them, “Why are you untying the colt?”
Ug samtang naghubad sila sa nating asno, ang mga tag-iya niini miingon kanila, "Nganong inyo mang gihubad kanang nati?"
34 The disciples replied, “The Lord needs it.”
Sila mitubag nga nag-ingon, "Gikinahanglan siya sa Ginoo."
35 They brought the colt to Jesus. Then they threw their cloaks over it, and sat Jesus on its back.
Ug ilang gidala kini ngadto kang Jesus, ug sa gikahapinan na nila kini sa ilang mga kupo, si Jesus ilang gipakabayo niini.
36 As he rode along, people spread their cloaks on the road.
Ug sa nagpalakaw na siya niini, sila nanagpamuklad sa ilang mga kupo diha sa dalan.
37 As he approached Jerusalem, right where the road goes down from the Mount of Olives, the crowd of disciples all began shouting joyful praises to God at the top of their voices for all the miracles they had seen.
Ug sa nagkahiduol na siya, sa diha na siya sa lugsonganan sa Bungtod sa mga Olivo, sa makusog nga tingog ang tibuok panon sa mga tinun-an misugod sa paghugyaw ug sa pagdalayeg sa Dios tungod sa mga milagro nga nakita nila,
38 “Blessed is the king who comes in the name of the Lord,” they shouted. “Peace in heaven and glory in highest heaven.”
nga nanag-ingon, "Dalaygon ang Hari nga nagaanhi sa ngalan sa Ginoo!" Kalinaw sa langit ug himaya sa kahitas-an!"
39 Some of the Pharisees who were in the crowd said to Jesus, “Teacher, stop your disciples from saying that.”
Ug sa panon sa katawhan dihay mga Fariseo nga miingon kaniya, "Magtutudlo, badlonga gani ang imong mga tinun-an."
40 But Jesus replied, “I tell you that if they kept quiet then the stones will shout!”
Kanila mitubag siya nga nag-ingon, "Sultihan ko kamo, nga kon kini sila nagpakahilum pa, ang mga bato mao ang managsinggit."
41 But as he got closer, he saw the city and wept over it.
Ug sa nagkahiduol na siya ug sa pagkakita niya sa siyudad, kini iyang gihilakan
42 “I really wish today that you, even you, had known the path that leads to peace!” he said. “But now it's hidden from your eyes.
nga nag-ingon, "Kon unta bisan karon nahibalo pa lamang ikaw sa mga butang nga maoy pasikaranan sa kalinaw! Apan natago kini karon gikan sa imong mga mata.
43 The time is coming upon you when your enemies will besiege you, building ramps to attack you, encircling you and closing you in from every side.
Kay ikaw pagahiabtan ra sa mga adlaw nga ang imong mga kaaway magapakural ug yuta libut kanimo, ug ikaw pagalikusan ug pagapiiton sa tanang dapit,
44 They will smash you to the ground, you and your children within you. They won't leave one stone on another within you, for you refused to accept salvation when it came to you.”
ug igapusdak ikaw sa yuta, ikaw ug ang imong mga kabataan sa sulod kanimo, ug dili nila ikaw binlan ug usa ka bato nga magapatong sa bato; kay ikaw wala man makaila sa panahon sa pagduaw kanimo."
45 Jesus entered the Temple and began driving out all the people trading there.
Ug siya misulod sa templo ug ang mga tawo nga nanagpamaligya iyang gisugdan sa pag-abog paingon sa gawas,
46 He told them, “Scriptures state that ‘my house will be a house of prayer,’ but you've turned it into a den of thieves.”
ug siya miingon kanila, "Kini nahisulat, `Ang akong balay pagatawgon nga balayng ampoanan; apan kini gihimo ninyong langub sa mga tulisan."
47 He was teaching in the Temple every day. The chief priests, the religious teachers, and the leaders of the people were trying to kill him.
Ug siya nagpanudlo matag-adlaw sulod sa templo, ug ang mga sacerdote nga punoan ug ang mga escriba ug ang kadagkuan sa mga katawhan naninguha sa pagpatay kaniya;
48 But they couldn't find a way to do it because everyone appreciated him, hanging on his every word.
apan wala silay nakaplagan nga sarang mahimo nila, kay ang tanang mga tawo nagpadayon man sa paghangad sa pagpatalinghug kaniya.
