Luke 14
1 One Sabbath Jesus went to have a meal at the home of one of the leaders of the Pharisees where they watched him closely.
୧ଜୀସୁ ର଼ ଜ଼ମିନି ଦିନା ରା଼ନ୍ଦା ତିଞ୍ଜାଲି ପାରୁସିୟାଁ ବିତ୍ରାଟି ର଼ କାଜାଣି ଇଜ ହ଼ଡାଲିଏ ଏ଼ୱାରି ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଦ଼ହ ଦସାଲି ପ଼ର୍ହି ମାଚେରି ।
2 A man was there whose arms and legs were swollen.
୨ଅ଼ଡ଼େ ମେହ୍ଦୁ ଏ଼ୱାଣି ନ଼କିତା କେସ୍କା କଡାୟାଁ ପଂଗିତାସି ରଅସି ମାଚେସି ।
3 So Jesus asked the experts in religious law and the Pharisees, “Does the law allow healing on the Sabbath, or not?”
୩ଏମ୍ବାଟିଏ ଜୀସୁ ମ଼ସାତି ମେ଼ରାପୁନାରି ଅ଼ଡ଼େ ପାରୁସିୟାଁଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ଜ଼ମିନି ଦିନାତା ରଅଣାଇଁ ନେହିଁକିନି ମେ଼ରା ମାନେକି ଆ଼ଏ?”
4 But they kept quiet. Jesus touched the man, healed him, and sent him on his way.
୪ଏମ୍ବାଟିଏ ବାରେଜା଼ଣା ପାଲେଏ ଆ଼ତେରି । ଇଞ୍ଜାଁ ଜୀସୁ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଡୀଗାହାଁ ନେହିଁ କିହାନା ମୀ ଇଜ ହାଲାମୁ ଇଞ୍ଜିଁ ହେଲ ହୀତେସି ।
5 Then Jesus said to them, “If your son or your ox happened to fall into a well on the Sabbath, wouldn't you go and pull him out immediately?”
୫ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ୱାସି ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ମୀ ବିତ୍ରାଟି ଆମ୍ବାଆସି ମୀର୍ଏସି କି କ଼ଡି ଜ଼ମିନି ଦିନାତା କୁହିତା ରିତିହିଁ ଏ଼ ଦେବୁଣିଏ ଡ଼େୱା କଡଅସି କି?”
6 They weren't able to give an answer.
୬ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାରି ଈ ବାରେ କାତା ୱେଞ୍ଜାନା ଏ଼ନାଆଁ ଜ଼ଲାଲି ଆ଼ଡାଆତେରି ।
7 So he told a story to the guests, noticing how they'd chosen to sit in places of honor.
୭ବ଼ଜିତା ହା଼ଟ୍କି ଆ଼ହାମାଚାରି ନେହିଁ ନେହିଁ ଟା଼ୟୁତା କୁଗାଲି ବାଚି କିହିମାଚାଣି ମେସାନା, ଏ଼ୱାରାଇଁ ର଼ ପୁଣ୍ମ୍ବିକିନି କାତା ୱେସ୍ତେସି,
8 “When you're invited to a wedding reception, don't take the place of honor, because someone more important than you may have been invited,” he began.
୮“ଏଚିବେ଼ଲା ରଅସି ମିଙ୍ଗେ ବୀହା ବ଼ଜିତା ହା଼ଟାନେସି, ଏମ୍ବାଆଁ ନେହିଁ ଟା଼ୟୁତା କୁଗାଆଦୁ, ଇଚିହିଁ ଏମ୍ବାଆଁ ନୀ କିହାଁ କାଜାସି ଜିକେଏ ହା଼ଟ୍କି ଆ଼ହାଡ଼ୟିନେସି,
9 “Your host who invited you both will come and tell you, ‘Give this man your place.’ Then in embarrassment you'll have to move to whatever place is left.
୯ଏଚେ଼ତା ନିଙ୍ଗେ ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ହା଼ଟା ମାନାସି, ଏ଼ୱାସି ୱା଼ହାନା ଈୱାଣାକି ଈ ଟା଼ୟୁ ପିସାହୀମୁ ଇଞ୍ଜାନେସି, ଏଚେ଼ତା ନୀନୁ ଲାଜାତଲେ ଊଣା ଟା଼ୟୁତା କୁଗିଦି ।
10 Instead, when you're invited, take the lowest place, so that when your host comes in, he'll tell you, ‘My friend, please move to a better seat.’ Then you'll be honored before all the guests sitting with you.
୧୦ସାମା ଏଚିବେ଼ଲା ନୀନୁ ହା଼ଟ୍କି ଆ଼ହାମାନି ତା଼ଣା ହାଜାନା ଡ଼଼ଇତି ଟା଼ୟୁତା କୁଗାମୁ, ଏଚେଟିଏ ନିଙ୍ଗେ ହା଼ଟି କିହାମାଞ୍ଜାନାସି, ଏ଼ ତ଼ଣେ ନୀନୁ ଈ ନେହିଁ ଟା଼ୟୁତା କୁଗାମୁ ଇଞ୍ଜିଁ ହା଼ଟାସାରେ ଏଚିବେ଼ଲା କୂଡ଼ା ଆ଼ହାମାନି ଲ଼କୁ ନ଼କିତା ଗାଡି ମା଼ନି ବେଟାଆ଼ଦି ।
11 For those who exalt themselves will be humbled, and those who humble themselves will be exalted.”
୧୧ଇଚିହିଁ ଆମ୍ବାଆସି ନା଼ନୁ କାଜାତେଏଁ ଇଞ୍ଜିଁ ଇଞ୍ଜାଁ କଡିନାଣାଇଁ ଊଣା କିୱିଆ଼ନେ, ଅ଼ଡ଼େ ଆମ୍ବାଆସି ତାଙ୍ଗେ ଊଣା କିହାକଡିନେସି ଏ଼ୱାଣାଇଁ କାଜାସି କିୱିଆ଼ନେ ।”
12 Then he said to the man who had invited him, “When you give a lunch or a dinner, don't invite your friends, or your brothers, or your relatives, or your rich neighbors, for they may invite you back, and then you'd be repaid.
୧୨ଇଞ୍ଜାଁ ଜୀସୁ ତାଙ୍ଗେ ହା଼ଟି କିହା ମାଚାଣାଇଁ ଜିକେଏ ଏଲେଇଚେସି, “ନୀନୁ ବ଼ଜି ହୀନାଟି ନୀ ତ଼ଣେସିଙ୍ଗାଣି, ତାୟିୟାଁ, ସାମ୍ନ୍ଦିୟାଁ କି ନୀ ନା଼ୟୁଁତା ମାନି ଦ଼ନ ଗାଟାରାଇଁ ହା଼ଟାଆନି, ଇଚିହିଁ ଏ଼ୱାରି ଜିକେଏ ନିଙ୍ଗେ ହା଼ଟାଲି ଆ଼ଡାନେରି ଅ଼ଡ଼େ ନୀନୁ ୱେଣ୍ତେ ବେଟାଆ଼ଦି ।
13 Instead, when you give a banquet, invite the poor, the crippled, the lame, the blind,
୧୩ସାମା ବ଼ଜି କିତିସାରେ ହିଲାଆ ଗାଟାରି, କଲାୟାଁ, ସଟାୟାଁ, କା଼ଣାୟାଁଣି ହା଼ଟାମୁ; ଆତିହିଁ ନୀନୁ ନେହାଁତି ଆ଼ଦି,
14 and you will be blessed, for they have nothing to repay you with, and you'll be rewarded at the resurrection of the good.”
୧୪ଆତିହିଁ ନିଙ୍ଗେତାକି ନେହେଁ, ଇଚିହିଁ ନିଙ୍ଗେ ୱେଣ୍ତେ ହୀହାଲି ଏ଼ୱାରିତା଼ଣା ଏ଼ନାୟି ହିଲେଏ; ଇଞ୍ଜାଁ ତୀରିଗାଟାରି ୱେଣ୍ତେ ନିଙ୍ଗିନାଟି ମାହାପୂରୁ ନିଙ୍ଗେ ୱେଣ୍ତେ ହିୟାନେସି ।”
15 When one of them eating at the table with Jesus heard this, he said to Jesus, “How wonderful it will be for those who feast in the kingdom of God!”
୧୫ଈ କାତା ୱେଞ୍ଜାନା ଏ଼ୱାଣିତଲେ ତିଞ୍ଜାଲି କୁଗାମାଚାରି ବିତ୍ରାଟି ରଅସି ଜୀସୁଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ଆମିନିଗାଟାସି ମାହାପୂରୁ ରା଼ଜିତା ବ଼ଜି ତିନାସି ଏ଼ୱାସି ନେହାଁସି ।”
16 “Once there was a man who prepared a great banquet, and invited many guests,” Jesus replied.
୧୬ସାମା ଜୀସୁ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, “ରଅସି ର଼ କାଜା ବ଼ଜି ଲ଼କୁକି ହୀଇଁ ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପାନା ହା଼ରେକା ଲ଼କୁଇଁ ହା଼ଟିତେସି;
17 “When it was time to eat he sent his servant out to tell everyone who had been invited, ‘Come, because the banquet's ready.’
୧୭ଅ଼ଡ଼େ ତିନି କାଟୁ ଆୟାଲିଏ, ଏ଼ୱାସି ହା଼ଟାମାନି ଲ଼କୁତା଼ଣା ତାନି ହ଼ଲେଏଣାଇଁ ପାଣ୍ତାନା ଏଲେଇଚେସି, ‘ବାରେ ଆ଼ତେୟିଏ ନୀଏଟି ମୀରୁ ତିଞ୍ଜାଲି ୱା଼ଦୁ ।’
18 But they all started to make excuses. The first said, ‘I've just bought a field and I have to go and see it. Please excuse me.’
୧୮ସାମା ବାରେଜା଼ଣା ଏ଼ୱାଣାଇଁ ରଣ୍ତିଏ କାତା ଏଲେଇଚେରି, ରଅସି ୱେସ୍ତେସି, ‘ନା଼ନୁ ଇଚାଣି ବୂମି କଡାମାଇଁ ଏ଼ଦାଆଁ ସିନିକିହାଲି ହାନାୟିମାନେ; ଏ଼ଦାଆଁତାକି ନାଙ୍ଗେ କାର୍ମା ଅଣ୍ପାମୁ ନା଼ନୁ ୱା଼ହାଲି ଆ଼ଡଅଁ ।’
19 Another said, ‘I've just bought five pairs of oxen and have to go and try them out. Please excuse me.’ Still another said,
୧୯ଅ଼ଡ଼େ ରଅସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ନା଼ନୁ ପା଼ସା ହେ଼ରୁ କ଼ଡିୟାଁ କଡାମାଇଁ, ନା଼ନୁ ଏ଼ୱାସିକାଣି ମା଼ତ୍ନାୟି ମାନେ ଏ଼ଦାଣିତାକି ନାଙ୍ଗେ କାର୍ମା ଅଣ୍ପାମୁ ନା଼ନୁ ୱା଼ହାଲି ଆ଼ଡଅଁ ।’
20 ‘I've just got married, so I can't come.’
୨୦ଅ଼ଡ଼େ ରଅସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ନା଼ନୁ ନୀଞ୍ଜୁ ବୀହା ଆ଼ହାମାଇଁ ଏ଼ଦାଆଁତାକି ନା଼ନୁ ୱା଼ହାଲି ଆ଼ଡଅଁ ।’
21 The servant returned and told his master what they'd said. The home-owner became angry and told his servant, ‘Quickly, go out into the streets and alleys of the town, and bring in the poor and crippled and blind and lame.’
୨୧ଇଞ୍ଜାଁ ଏ଼ ହ଼ଲେଏସି ୱା଼ହାନା ବାରେ ତାନି ସା଼ୱୁକାରିଇଁ ୱେସ୍ତେସି । ଏଚେଟିଏ ଏ଼ କାତା ୱେଞ୍ଜାନା ଏ଼ୱାସି କାର୍ବି ଆ଼ହାନା ତାନି ହ଼ଲେଏଣାଇଁ ଏଲେଇଚେସି, ନୀନୁ ତବେ ଗା଼ଡ଼ାତି ସାହ୍ଡ଼ାୟାଁ ଅ଼ଡ଼େ ଡାଣ୍ତେଣାଁ ହାଜାନା ହିଲାଆଗାଟାରାଇଁ, କଲାୟାଇଁ, ସଟାୟାଁଇଁ ଇଞ୍ଜାଁ କା଼ଣାୟାଁଇଁ ଇମ୍ବାଆଁ ହା଼ଟାତାମୁ ।
22 Then the servant said, ‘Master, I did what you told me, but there are still empty places.’
୨୨ଡା଼ୟୁ ଏ଼ ହ଼ଲେଏସି ଏଲେଇଚେସି, ‘ଏ଼ ପ୍ରବୁ ନୀ କାତାତଲେ ବାରେ କିତମି ସାମା ଇଲୁ ନେଞ୍ଜା ହିଲେଏ ।’
23 So the master told the servant, ‘Go out on the country roads and lanes, and make people come—I want my house to be full.
୨୩ଏମ୍ବାଟିଏ ସା଼ୱୁକାରି ହ଼ଲେଏଣାଇଁ ଟା଼ଣ୍ତିତେସି, ‘କାଜା ଆଂଗେଣି ଅ଼ଡ଼େ ମା଼ର୍ନୁ ଡ଼଼ଇ ହାଜାନା ନା଼ ଇଲୁ ଏ଼ନିକିଁ ନେଞ୍ଜିନେ ଏ଼ଦାଆଁତାକି ଲ଼କୁଣି ୱା଼ହାଲି ଏଲେଇନାମୁ ।
24 I tell you, not a single one of those people I invited will get a taste of my banquet.’”
୨୪ନା଼ନୁ ୱେସିମାଞ୍ଜାଇଁ ତଲି ହା଼ଟାମାଚାରି ବିତ୍ରାଟି ରଅସି ଜିକେଏ ନା଼ ବ଼ଜି ୱାଣ୍ତାଲି ବେଟାଆ଼ଅସି ।’”
25 A large crowd was accompanying Jesus. He turned to them and said,
୨୫ମାନ୍ଦା ଲ଼କୁ ଜୀସୁତଲେ ହାଜିମାଚେରି, ଏ଼ୱାସି ଡା଼ୟୁୱାକି ସିନିକିହାନା ଏ଼ୱାରାଇଁ ଏଲେଇଚେସି,
26 “If you want to follow me but you don't hate your father and mother, and wife and children, and brothers and sisters—even your own life—you can't be my disciple.
୨୬“ଆମ୍ବାଆସି ନା଼ ତା଼ଣା ୱା଼ହାନା ତାନି ତାଲି, ତାଞ୍ଜି, ଡକ୍ରି, ମୀର୍କା, ମା଼ସ୍କା, ତାୟି ତାଙ୍ଗିସ୍କାଣି ଅ଼ଡ଼େ ତାନି ଜୀୱୁତି ଜିକେଏ ଅ଼ପଅସି ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ଆ଼ଡଅସି ।
27 If you don't carry your cross and follow me, you can't be my disciple.
୨୭ଆମ୍ବାଆସି ତାନି କ୍ରୁସ ଡେ଼କାନା ନା଼ ଜେ଼ଚ ଜେ଼ଚ ୱା଼ଅସି, ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ଆ଼ଡଅସି ।
28 If you planned to build a tower, wouldn't you first work out how much it would cost, and see if you had enough money to complete it?
୨୮ମୀ ବିତ୍ରାଟି ଆମ୍ବାଆସି ପାଡିକିହିଁ କ଼ଟା ଇଲୁ ଦସାଲି ଅଣ୍ପିନେସି, ଦହ୍ନି କାମା ରା଼ପ୍ହାଲି ଟାକାୟାଁ ଏନୁ କି ଏଉ ଇଞ୍ଜିହିଁ ଏମ୍ବାତି ଲେକା କିଅସିକି?
29 Otherwise, if after laying the foundation you weren't able to finish it, everyone who saw it would laugh at you, saying,
୨୯ଏଚେ଼ତା ଏ଼ୱାସି ପୁନାଦି ନିପ୍ହାନା ରା଼ପ୍ହାଲି ଆ଼ଡାଆସାରେ, ଏଚେକା ଲ଼କୁ ଏ଼ଦାଆଁ ମେହ୍ନେରି, ବାରେଜା଼ଣା ଏ଼ୱାଣାଇଁ କାକ୍ନେରି,
30 ‘Look at him: he started building but he couldn't finish it.’
୩୦ଲ଼କୁ ଏ଼ୱାଣାଇଁ ଲାଜାକିହିଁ ଏଲେଇନେରି, ଈୱାସି ଇଲୁ ଦସାଲି ମା଼ଟ୍ହେସି ରା଼ପ୍ହାଲି ଆ଼ଡାଆତେସି ।
31 What king goes to war with another king without first sitting down with his advisors to work out whether he and his ten thousand can defeat the one marching against him with twenty thousand?
୩୧ର଼ ରାଜା ଅ଼ର ରାଜା କ଼ପାଟି ଜୁଜୁ କିହାଲି ହାଜିମାନାଟି ଦସ ମା଼ଣା କ଼ସ୍କା ଏ଼ୱାଣି କଡ଼େ ମା଼ଣା କ଼ସ୍କା କ଼ପାଟି ଜୁଜୁ କିହାଲି ଆ଼ଡିନେରିକି ଆ଼ଏ ଇଞ୍ଜିଁ ଅଣ୍ପଅସିକି?
32 If he can't, he'll send representatives to ask for peace while the other king is still a long way off.
୩୨ଆ଼ଡାଆଲେହେଁ ଇଚିହିଁ ଏ଼ ରାଜା ହେକ ମାନାଟିଏ ଏ଼ୱାସି ରା଼ଜିମା଼ନା ଆୟାଲି କ଼ସ୍କାଣି ହିତ୍ଡ଼ି ତାକି ଏଲେଇଞ୍ଜା ପାଣ୍ତିନେସି ।
33 In the same way every one of you who doesn't give up everything can't be my disciple.
୩୩ଏଲେକିହିଁଏ ମୀ ବିତ୍ରାଟି ଜିକେଏ ଆମ୍ବାଆସି ତାନି ବାରେ ପିହ୍ଆତିହିଁ ଏ଼ୱାସି ନା଼ ସୀସୁ ଆୟାଲି ଆ଼ଡଅସି ।”
34 Salt is good, but if it loses its taste, how can you make it salty again?
୩୪“ହା଼ରୁତ ନେହାୟି; ସାମା ହା଼ରୁ ମୂଆସାରେ ଏ଼ଦାଆଁ ଏ଼ନିକିଁ ଅ଼ଡ଼େ ଏ଼ନାଆଁତଲେ ହା଼ରୁ ଲେହେଁ ମୂପି କିନାୟି?
35 It's no good for the soil or for fertilizer—you just toss it out. Whoever has ears, then listen!”
୩୫ଏ଼ଦି ବୂମିତା କି ଗାତା କ଼ଟୁତା କୁତୁସାଲି ଜିକେଏ ଜ଼ଗେ ଆ଼ଏ । ଲ଼କୁ ଏ଼ଦାନି ପାଙ୍ଗାତା କୁତା ତୁହ୍ନେରି । ଆମ୍ବାଆରି ୱେଞ୍ଜାଲି କୀର୍କା ମାଚିହିଁ, ୱେଞ୍ଜୁ ।”
