Job 28
1 There are silver mines and places where gold is refined.
Doprawdy, istnieją złoża, [z których pochodzi] srebro, i miejsca, [gdzie] złoto się oczyszcza.
2 Iron is extracted from the earth and copper is smelted from its ore.
Żelazo się wydobywa z ziemi, a miedź wytapia z kamienia.
3 Miners take lamps into the darkness underground and search for ore as far as they can go in the shadows and the gloom.
Kładzie się kres ciemności i przeszukuje się wszystko dokładnie, kamienie [leżące] w ciemności i cieniu śmierci.
4 They dig a mineshaft far from where people live or anyone ever goes. They swing from ropes that hang in the pits.
Rzeka wyleje ze swego miejsca, tak że nie sposób ją przejść, zostaje [jednak] zahamowana przemysłem człowieka i odchodzi.
5 Bread comes from the earth, but underneath it looks as if it has been turned upside-down by fire.
Z ziemi pochodzi chleb, lecz pod nią zamienia się jakby w ogień.
6 Here the rocks contain lapis lazuli and the dust contains gold.
Jej kamienie zawierają szafiry i piasek złoty;
7 No birds of prey can see these paths, no falcon's eye can perceive.
Ścieżki do nich nie zna ptak ani nie widziało jej oko sępa.
8 No wild beasts have passed that way; the lion has not walked there.
Nie kroczą po niej dzikie zwierzęta ani lew nią nie przeszedł.
9 Miners attack the hard rock; they overturn the roots of mountains.
Wyciąga swą rękę po krzemień, wywraca góry od korzenia;
10 They tunnel through the rock, looking carefully for every precious stone.
Ze skał wykuwa strumienie, a jego oko wypatruje każdej kosztownej rzeczy.
11 They dam the sources of the rivers, and bring to light what is hidden.
Nie pozwala rozlewać się rzekom, a ukryte rzeczy wywodzi [na] światło.
12 But where can wisdom be found? Where is the place to gain understanding?
Ale gdzie można znaleźć mądrość? Gdzie znajduje się miejsce rozumu?
13 Human beings do not know the way to wisdom; it is not found among the living.
Człowiek nie zna jej ceny ani nie można jej znaleźć w ziemi żyjących.
14 The deep waters say, ‘It's not here,’ and the sea says, ‘It's not here either.’
Głębia mówi: Nie ma jej we mnie. Morze powiada: U mnie też jej [nie ma].
15 It cannot be bought with gold; nor can it be purchased with silver.
Nie nabywa się jej za szczere złoto ani nie odważa się zapłaty [za] nią w srebrze.
16 Its value cannot be measured, even with the gold of Ophir; it is more precious than onyx or lapis lazuli.
Nie można jej wycenić w złocie z Ofiru ani w onyksie drogocennym, ani w szafirze.
17 Gold or fine glass cannot compare with wisdom; it cannot be exchanged for gold jewelry.
Złoto i kryształ nie dorównają jej, nie można jej wymienić na klejnoty z czystego złota.
18 Coral and crystal are not worth mentioning; the price of wisdom is far above rubies.
Nie [wypada] wspominać o koralach i perłach, bo nabycie mądrości przewyższa perły.
19 Topaz from Ethiopia can't compare with it; it cannot be bought with the purest gold.
Nie dorówna jej topaz z Etiopii i nie [można] jej wycenić w szczerym złocie.
20 So where does wisdom come from? Where is the place to gain understanding?
Skąd więc mądrość pochodzi? I gdzie znajduje się miejsce rozumu?
21 Wisdom is hidden from the sight of all living things, even the birds of the air cannot see it.
Przecież jest zakryta dla oczu wszystkich żyjących i utajona przed ptactwem niebieskim.
22 Abaddon and Death say, ‘We've only heard a rumor of it.’
Zniszczenie i śmierć mówią: Własnymi uszami usłyszałyśmy o jej sławie.
23 Only God understands the path to wisdom; he knows where it is found.
Bóg rozumie jej drogę, on zna jej miejsce.
24 For he looks to the very end of the earth; he sees everything under heaven.
On bowiem patrzy na krańce ziemi i widzi wszystko, co jest pod niebem.
25 He decided how strong the wind should blow, and regulated the waters.
Określił wagę wiatrom i odważył miarą wody.
26 He set a limit for the rain and made a path for the lightning.
Gdy ustanowił prawo dla deszczu i drogę dla błyskawicy gromu;
27 Then he considered wisdom. He examined it, gave it his approval, and declared it good.
Wtedy ją widział i ogłosił; przygotował ją i przebadał.
28 He said to humankind, ‘To reverence the Lord is wisdom, and to turn away from evil is understanding.’”
A do człowieka powiedział: Oto bojaźń Pana, ona jest mądrością, a odstąpienie od zła [jest] rozumem.
