Isaiah 1
1 This is the vision that Isaiah, son of Amoz, saw about Judah and Jerusalem in the reigns of Uzziah, Jotham, Ahaz, and Hezekiah, kings of Judah.
Ang Panan-awon ni Isaias nga anak nga lalaki ni Amoz, nga nakita niya mahitungod sa Juda ug sa Jerusalem, sa mga adlaw ni Uzia, Jotam, Ahaz, ug Hezekia nga mga hari sa Juda.
2 Heavens, listen! Earth, pay attention! For the Lord has spoken! I brought up children, I cared for them, but they have rebelled against me.
Dungga kalangitan, ug paminaw kalibotan; kay nagsulti si Yahweh: “giatiman ko ug gipadako ang mga katawhan, apan misupak sila batok kanako.
3 An ox knows its owner, and a donkey knows its feeding trough; but my people don't know me, they don't understand me.
Nakaila ang baka sa tag-iya niini, ug ang asno sa pasungan sa iyang agalon, apan wala makaila ang Israel, ug wala makasabot ang Israel.”
4 What a sinful nation—a people carrying such a load of guilt, an evil generation, corrupt children! They have abandoned the Lord. They have despised Israel's Holy One. They have become strangers. They have gone backwards.
Alaot ang nasod nga makasasala! Ang katawhan nga napuno sa pagkadaotan, kaliwat sa mga nagabuhat ug daotan, mga anak nga nagabuhat ug mahugaw! Gisalikway nila si Yahweh, gitamay nila ang Usa ka Balaan sa Israel, mibiya sila gikan kaniya.
5 Are you wanting to be punished? Are you going to continue to rebel? The whole of your head is damaged, and your heart is totally giving out.
Nganong gibunalan pa man gihapon kamo? Nganong hilabihan man kamo kamasinupakon? Nagmasakiton ang tibuok ulo, naluya ang tibuok kasingkasing.
6 You're injured from head to toe, bruised and sore, with open wounds that haven't been cleaned or bandaged or treated with olive oil.
Gikan sa lapalapa hangtod sa ulo walay bahin niini nga maayo; apan mga samad lamang, ug mga pangos, ug bag-ong mga samad; nga wala pa naulian, nahinloan, nabugkosan, ni gipahiran ug lana.
7 Your country has been devastated, your towns burned down, your fields stripped bare by foreigners right in front of you, as they turn it all into a wasteland.
Nagun-ob ang inyong nasod ug nasunog ang inyong mga siyudad; gun-obon sa mga langyaw diha sa inyong atubangan—ang inyong kaumahan, —biniyaang guba gibuntog sa mga langyaw.
8 The daughter of Zion is left like a shack in a vineyard, like a hut in a cucumber field, like a city under attack.
Mahibilin ang anak nga babaye sa Zion sama sa usa ka payag nga anaa sa parasan, sama sa usa ka silonganan nga anaa sa pipinohan, sama sa usa ka siyudad nga gipalibotan sa kaaway.
9 If the Lord Almighty hadn't let a few of us survive, we would have become like Sodom and Gomorrah.
Kung wala nagbilin si Yahweh nga labawng makagagahom ug gamay nga kaliwat alang kanato, mahisama kita sa Sodoma ug Gomora.
10 Listen to what the Lord has to say, you rulers of Sodom! Pay attention to the instructions of our God, you people of Gomorrah!
Dungga ang pulong ni Yahweh, kamong mga pangulo sa Sodoma; paminaw sa balaod sa atong Dios, kamong katawhan sa Gomora:
11 What use are all your many sacrifices to me? asks the Lord. I am sick and tired of your burnt offerings of rams and the fat of sacrificial animals. I don't delight in the blood of bulls and lambs and goats!
Miingon si Yahweh “Unsa man ang gidaghanon sa inyong halad nganhi kanako?” “Nakabaton ako ug igong halad nga sinunog nga mga karnero ug gipatambok nga mga mananap; ug dugo sa mga baka, mga nating karnero, o mga kanding nga wala ko gikahimut-an.
12 When you come to appear before me in worship, who asked you to proudly tramp around my courts?
Sa dihang moabot kamo aron sa pagpakita sa akong atubangan, kinsa man ang nagsugo niini kaninyo, aron sa pagtunob sa akong mga hawanan?
13 Don't bring me any more meaningless offerings; your incense is offensive to me. Your new moon festivals and Sabbath observations and your calling of special religious meetings—I can't stand them because they're evil, as are your solemn assemblies.
Ayaw na pagdala ug mga walay pulos nga halad; usa ka dulomtanan ang insenso alang kanako; ang inyong bag-ong bulan ug ang mga panagtigom sa Adlawng igpapahulay—dili ko maantos kining daotan kaayo nga mga panagtigom.
14 I detest your new moon and yearly festivals with my whole being! They've become just a burden to me—I can't bear them anymore!
Gikasilagan ko ang inyong bag-ong mga bulan ug ang inyong pinili nga mga kasaulogan; kabug-aton kini alang kanako; gikapoy ako sa pag-antos kanila.
15 When you hold up your hands to me in prayer, I'll look away. Even though you pray many prayers, I won't pay attention to them, because your hands are full of blood.
Busa sa dihang ibayaw ninyo ang inyong mga kamot sa pag-ampo, itago ko ang akong mga mata gikan kaninyo; bisan pa ug mag-ampo kamo sa makadaghan, dili ako maminaw; nabulit sa dugo ang inyong mga kamot.
16 Wash yourselves and clean yourselves up. Get rid of your sins—I don't want to see them! Stop doing evil!
Hugasi, hinloi ang inyong kaugalingon, biyai ang daotan ninyong mga binuhatan gikan sa akong panan-aw; hunonga ang pagkadaotan;
17 Learn to do good; strive for justice, condemn those who oppress others; support the rights of orphans, take up cases to defend widows.
pagtuon sa pagbuhat ug maayo; pangita ug kaangayan, tul-ira ang pagdaugdaog, hatagi ug kaangayan ang mga ilo, ug labani ang balo.”
18 Come on, let's argue this out, says the Lord. Even though your sins are like scarlet, they will become white like snow. Even though they are red like crimson, they will become like wool.
Dali karon, ug maghusay kita,” miingon si Yahweh; “bisan pa ug pula ang inyong mga sala, maputi kini sama sa niebe; bisan pa ug sama sa dagtom pula ang inyong mga sala, maputi kini sama sa balahibo sa karnero.
19 If you really want this, and if you do as you're told, then you yourselves will eat the best things that the land produces.
Kung magmasinugtanon ug magmatinuman kamo, makakaon kamo sa abot sa yuta,
20 But if you are defiant, and if you are rebellious, you'll be killed by the sword. This is what the Lord has declared!
apan kung modumili ug mosupak kamo, laglagon kamo sa espada,” kay gisulti kini sa baba ni Yahweh.
21 The city that used to be faithful has turned into a prostitute! Once she operated on principles of justice and followed what was right, but now only murderers live there.
Giunsa pagkahimong nagbaligya ug dungog sa matinud-anong siyudad! Puno siya sa hustisya—puno siya sa pagkamatarong, apan karon puno siya sa mga mamumuno.
22 Your silver has become worthless waste; you wine has been watered down.
Dili lunsay ang imong plata, sinagolan ug tubig ang imong bino.
23 Your leaders are rebels, friends of thieves. They all love bribes and want to get kickbacks. They don't defend the rights of orphans, and refuse to take cases to help widows.
Nagmasinupakon ang imong mga prinsipe ug kauban sa mga kawatan; nahigugma ang tanan sa suhol ug nagtinguha sa bayad. Wala nila dapigi ang mga ilo, ni ang mga sumbong sa mga balo nga miabot sa ilang atubangan.
24 So this is what the Lord says, the Lord Almighty, the Mighty One of Israel: Ha! I will take satisfaction in punishing my enemies, by paying back those who hate me!
Busa mao kini ang gipahayag sa Ginoo nga si Yahweh nga labawng makagagahom, ang Usa ka Gamhanan sa Israel: “Alaot sila! Panimaslan ko ang mga nakigbatok kanako, ug panimaslan ko mismo ang akong mga kaaway;
25 I will turn against you. I will refine you in a furnace, removing all impurities.
ipaatubang ko batok kanimo ang akong kamot, pagahinloan ko ang imong taya, ug mawala kining tanan.
26 I will give you good leaders as you used to have before, wise counselors as you had in the beginning. After that you will once again be called the City of Integrity, the Faithful City.
Ipahibalik ko ang imong mga maghuhukom sama sa una, ug ang imong mga magtatambag sama sa sinugdan; human niana pagatawagon ka nga siyudad sa pagkamatarong, usa ka matinud-anon nga lungsod.”
27 Zion will be rescued by justice, those who repent by doing right.
Lukaton ang Zion pinaagi sa hustisya, ug ang iyang paghinulsol pinaagi sa pagkamatarong.
28 But rebels and sinners will be destroyed together, and those who abandon the Lord will die.
Malaglag ang mga masinupakon ug ang mga makasasala, ug kadtong mibiya kang Yahweh makahiagom sa ingon.
29 You will be ashamed about how you enjoyed your pagan worship among the oak trees; you will be embarrassed because you chose the pleasure gardens of idols.
Kay maulawan kamo pinaagi sa sagradong mga kahoy nga akasya nga inyong gitinguha, ug maulawan kamo pinaagi sa mga tanaman nga inyong gipili.
30 As a result you will become like an oak whose leaves have withered, a dried-out garden that has no water.
Kay mahisama kamo sa akasya nga malaya ang dahon, ug sama sa tanaman nga walay tubig.
31 Your strong people will become like tinder, and their work will become like a spark. They will burn together, and nobody will be able to put out the flames.
Mahisama sa sugnod ang kusgan nga tawo, ug sama sa siga ang iyang buhat; modilaab silang duha ug walay makapalong niini.”
