1 Corinthians 15
1 Now I want to remind you about the good news I announced to you. You accepted it, and you have stood firm for it.
A oznajmiam wam, bracia, ewangelię, którą wam głosiłem, a którą przyjęliście i w której trwacie;
2 It is through this good news that you are saved if you hold on to the message that I gave you. Otherwise you trusted for nothing!
Przez którą też dostępujecie zbawienia, jeśli pamiętacie to, co wam głosiłem, chyba że uwierzyliście na próżno.
3 I passed on to you what I myself had also received, a message of vital importance: that Christ died for our sins, according to Scripture;
Najpierw bowiem przekazałem wam to, co i ja otrzymałem, że Chrystus umarł za nasze grzechy, zgodnie z Pismem;
4 he was buried and was raised from the dead on the third day, again in accordance with Scripture.
Że został pogrzebany, że zmartwychwstał trzeciego dnia, zgodnie z Pismem;
5 He appeared to Peter, then to the Twelve.
I że ukazał się Kefasowi, a potem tym dwunastu.
6 After that he appeared to more than five hundred brothers and sisters at the same time, most of whom are still alive today, though some have died.
Potem ukazał się więcej niż pięciuset braciom naraz, z których większość żyje aż dotąd, a niektórzy zasnęli.
7 He appeared to James, then all the apostles.
Potem ukazał się Jakubowi, potem wszystkim apostołom.
8 Last of all, he also appeared to me, someone born as it were at the wrong time.
A ostatniemu ze wszystkich ukazał się i mnie, jak poronionemu płodowi.
9 For I'm the least important apostle of all, not even fit to be called an apostle since I persecuted God's church.
Ja bowiem jestem najmniejszym z apostołów i nie jestem godny nazywać się apostołem, bo prześladowałem kościół Boży.
10 But by God's grace I am what I am, and his grace given to me wasn't wasted. On the contrary I've worked harder than all of them—though not me, but God's grace working through me.
Lecz z łaski Boga jestem tym, czym jestem, a jego łaska względem mnie nie okazała się daremna, ale pracowałem więcej od nich wszystkich, jednak nie ja, lecz łaska Boga, która [jest] ze mną.
11 So whether it's I or them, this is the message we shared with you that brought you to trust in God.
Czy więc ja, czy oni, tak głosimy i tak uwierzyliście.
12 Now if the message declares that Christ has been raised from the dead, how is it that some of you say there's no resurrection of the dead?
A jeśli się o Chrystusie głosi, że został wskrzeszony z martwych, jak [mogą] niektórzy pośród was mówić, że nie ma zmartwychwstania?
13 If there's no resurrection of the dead then Christ hasn't been raised either.
Jeśli bowiem nie ma zmartwychwstania, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
14 And if Christ isn't raised, then our message we shared with you is pointless, and your trust in God is pointless too.
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, to daremne [jest] nasze głoszenie, daremna też wasza wiara.
15 In addition, we would be shown to be false witnesses of God when we testified that God raised Christ from the dead. But God didn't raise Christ from the dead if it's true that there's no resurrection.
I okazuje się, że jesteśmy fałszywymi świadkami Boga, bo świadczyliśmy o Bogu, że wskrzesił Chrystusa, którego nie wskrzesił, jeśli umarli nie są wskrzeszani.
16 If the dead are not raised, then Christ hasn't been raised either,
Jeśli bowiem umarli nie są wskrzeszani, to i Chrystus nie został wskrzeszony.
17 and if Christ hasn't been raised, then your trust in God is useless, and you are still in your sins.
A jeśli Chrystus nie został wskrzeszony, daremna [jest] wasza wiara i nadal jesteście w swoich grzechach.
18 This also means that those who died in Christ are lost.
Tak więc i ci, którzy zasnęli w Chrystusie, poginęli.
19 If our hope in Christ is only for this life, we're the most pitiful people of all!
Jeśli tylko w tym życiu mamy nadzieję w Chrystusie, jesteśmy ze wszystkich ludzi najbardziej nieszczęśliwi.
20 But Christ has been raised from the dead, the firstfruits of the harvest from those who have died.
Tymczasem jednak Chrystus został wskrzeszony z martwych i stał się pierwszym plonem tych, którzy zasnęli.
21 Just as death came through a man, the resurrection of the dead came through a man.
Skoro bowiem śmierć [przyszła] przez człowieka, przez człowieka [przyszło] też zmartwychwstanie umarłych.
22 Just as in Adam all die, so in Christ all will be made alive.
Jak bowiem w Adamie wszyscy umierają, tak też w Chrystusie wszyscy zostaną ożywieni.
23 But each in their own turn: Christ the firstfruits, then those who belong to Christ when he comes.
Ale każdy w swojej kolejności, Chrystus jako pierwszy plon, potem ci, którzy należą do Chrystusa, w [czasie] jego przyjścia.
24 After this comes the end, when Christ hands over the kingdom to God the Father, having destroyed all rulers, authorities, and powers.
A potem będzie koniec, gdy przekaże królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelką zwierzchność oraz wszelką władzę i moc.
25 Christ has to rule until he has put all his enemies under his feet.
Bo on musi królować, aż położy wszystkich wrogów pod swoje stopy.
26 The last enemy that will be destroyed is death.
A ostatni wróg, który zostanie zniszczony, to śmierć.
27 As Scripture says, “He put everything under his feet.” (Of course when it says “everything” is put under him it's obvious this doesn't refer to God who placed everything under Christ's authority.)
Wszystko bowiem poddał pod jego stopy. A gdy mówi, że wszystko jest [mu] poddane, [jest] jasne, że oprócz tego, który mu wszystko poddał.
28 When everything has been placed under Christ's authority, then the Son will also place himself under God's authority, so that God who gave the Son authority over everything may be all in all.
Gdy zaś wszystko zostanie mu poddane, wtedy i sam Syn będzie poddany temu, który mu poddał wszystko, aby Bóg był wszystkim we wszystkich.
29 Otherwise what will those people do who are baptized for the dead? If the dead are not raised at all, why then would people be baptized for them?
Bo inaczej co zrobią ci, którzy przyjmują chrzest za zmarłych, jeśli umarli w ogóle nie są wskrzeszani? Po co przyjmują chrzest za zmarłych?
30 As for us, why do we place ourselves in danger hour after hour?
Po co i my każdej godziny narażamy się na niebezpieczeństwo?
31 I die every day—let me say it bluntly, my brothers and sisters. This is just as sure as the pride I have for what Christ Jesus has done in you.
[Zapewniam was] przez chlubę, którą mam z was w Jezusie Chrystusie, naszym Panu, że każdego dnia umieram.
32 Humanly speaking, what would I gain by fighting with those people in Ephesus who were like wild animals, if the dead are not raised? If the dead are not raised, “let's eat and drink, for tomorrow we die”!
Jeśli na sposób ludzki walczyłem z bestiami w Efezie, jaki z tego mam pożytek, jeśli umarli nie są wskrzeszani? Jedzmy i pijmy, bo jutro pomrzemy.
33 Don't be fooled: “bad company ruins good character.”
Nie łudźcie się. Złe rozmowy psują dobre obyczaje.
34 Come to your senses as you should, and stop sinning! Some of you don't know God. I tell you this to shame you.
Ocknijcie się ku sprawiedliwości i nie grzeszcie; niektórzy bowiem nie mają poznania Boga. Mówię to ku waszemu zawstydzeniu.
35 Of course somebody will ask, “How exactly are the dead raised? What kind of body will they have?”
Lecz powie ktoś: Jak umarli są wskrzeszani i w jakim ciele przychodzą?
36 What a foolish question! What you sow doesn't sprout into life unless it dies.
Głupcze! To, co siejesz, nie ożyje, jeśli nie obumrze.
37 When you sow, you don't sow the plant it will grow into, just the bare seed, whether wheat or whatever you're planting.
I to, co siejesz, to nie ciało, które ma powstać, ale gołe ziarno, na przykład pszeniczne lub jakieś inne.
38 God makes the plant grow into the form he has chosen, and different seeds produce different plants with different forms.
Bóg zaś daje mu ciało, jakie chce, a każdemu z ziaren właściwe jemu ciało.
39 What living things are made from is not the same. Human beings have one kind of body tissue, while animals have another, birds another, and fish another.
Nie każde ciało jest jednakowe, ale inne jest ciało ludzi, a inne ciało zwierząt, inne ryb, a inne ptaków.
40 There are heavenly bodies and earthly bodies. Heavenly bodies have one kind of beauty, earthly bodies another.
Są też ciała niebieskie i ciała ziemskie, lecz inna jest chwała [ciał] niebieskich, a inna ziemskich.
41 The sun shines in one way, and the moon another, while the stars are different again, with each one shining in a different way.
Inna chwała słońca, inna chwała księżyca, a inna chwała gwiazd. Gwiazda bowiem od gwiazdy różni się jasnością.
42 It's the same with the resurrection of the dead. The body is sown in decay; it is raised to last forever.
Tak też jest ze zmartwychwstaniem umarłych. Sieje się [ciało] w zniszczalności, a jest wskrzeszane w niezniszczalności;
43 It is sown in shame; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
Sieje się w niesławie, a jest wskrzeszane w chwale, sieje się w słabości, a jest wskrzeszane w mocy;
44 It is sown as a natural body; it is raised as a spiritual body. Just as there are natural bodies there are spiritual bodies.
Sieje się ciało cielesne, a jest wskrzeszane ciało duchowe. Jest ciało cielesne, jest też ciało duchowe.
45 As Scripture says, “The first man, Adam, became a living being;” but the last Adam a life-giving spirit.
Tak też jest napisane: Stał się pierwszy człowiek, Adam, duszą żyjącą, [a] ostatni Adam duchem ożywiającym.
46 The spiritual did not come first, but the natural—the spiritual came after that.
Jednak pierwsze nie jest to, co duchowe, ale to, co cielesne, potem duchowe.
47 The first man is from the dust of the earth; the second man is from heaven.
Pierwszy człowiek z ziemi – ziemski, drugi człowiek – [sam] Pan z nieba.
48 Earthly people are like the man made from the earth; heavenly people are like the man from heaven.
Jaki jest ten ziemski, tacy i ziemscy; a jaki jest niebieski, tacy i niebiescy.
49 Just as we bore the likeness of the earthly man so we shall bear the likeness of the man from heaven.
A jak nosiliśmy obraz ziemskiego, tak będziemy nosili obraz niebieskiego.
50 However, I tell you this, my brothers and sisters: our present bodies cannot inherit the kingdom of God. These decaying bodies cannot inherit what lasts forever.
To zaś mówię, bracia, że ciało i krew nie mogą odziedziczyć królestwa Bożego ani to, co zniszczalne, nie odziedziczy tego, co niezniszczalne.
51 Listen, I'm going to reveal a mystery! Not all of us will die—but we will all be changed,
Oto oznajmiam wam tajemnicę: Nie wszyscy zaśniemy, ale wszyscy będziemy przemienieni;
52 in a moment, in the blink of an eye, at the sound of the last trumpet. The trumpet will sound, and the dead will be raised never to die again, and we will be changed.
W jednej chwili, w mgnieniu oka, na ostatnią trąbę. Zabrzmi bowiem [trąba], a umarli zostaną wskrzeszeni niezniszczalni, a my zostaniemy przemienieni.
53 For this perishable body must be clothed with a body that never perishes. This mortal life must be clothed with immortality.
To bowiem, co zniszczalne, musi przyodziać się w to, co niezniszczalne, a to, co śmiertelne, przyoblec się w nieśmiertelność.
54 When this perishable body has been clothed with a body that never perishes, and this mortal life has been clothed with immortality, then the Scripture will come true that says, “Death has been totally conquered and destroyed.
A gdy to, co zniszczalne, przyoblecze się w niezniszczalność, a to, co śmiertelne, przyoblecze się w nieśmiertelność, wtedy wypełni się to słowo, które [jest] napisane: Połknięta jest śmierć w zwycięstwie.
Gdzież [jest], o śmierci, twoje żądło? Gdzież jest, o piekło, twoje zwycięstwo? (Hadēs g86)
56 The sting that causes death is sin; and the power of sin is the law;
Żądłem zaś śmierci [jest] grzech, a siłą grzechu prawo.
57 but praise God who gives us the victory through our Lord Jesus Christ.
Lecz dzięki [niech będą] Bogu, który nam dał zwycięstwo przez naszego Pana Jezusa Chrystusa.
58 So my dear brothers and sisters: be strong, stand firm, doing everything you can for the Lord's work, since you know that nothing you do in the Lord is wasted.
A tak, moi mili bracia, bądźcie stali, niezachwiani, zawsze obfitujący w dziele Pana, wiedząc, że wasza praca nie jest daremna w Panu.
