1 Corinthians 15
1 Now I want to remind you about the good news I announced to you. You accepted it, and you have stood firm for it.
A oznajmuję wam, bracia! Ewangieliję, którąm wam opowiedział, którąście też przyjęli i w której stoicie.
2 It is through this good news that you are saved if you hold on to the message that I gave you. Otherwise you trusted for nothing!
Przez którą też zbawienia dostępujecie, jeźli pamiętacie, jakim sposobem opowiedziałem wam, chyba jeźliście próżno uwierzyli.
3 I passed on to you what I myself had also received, a message of vital importance: that Christ died for our sins, according to Scripture;
Albowiem naprzód podałem wam, com też wziął, iż Chrystus umarł za grzechy nasze według Pism;
4 he was buried and was raised from the dead on the third day, again in accordance with Scripture.
A iż był pogrzebiony, a iż zmartwychwstał dnia trzeciego według Pism.
5 He appeared to Peter, then to the Twelve.
A iż widziany jest od Kiefasa, potem od onych dwunastu.
6 After that he appeared to more than five hundred brothers and sisters at the same time, most of whom are still alive today, though some have died.
Potem widziany jest więcej niż od pięciuset braci na raz, z których wiele ich zostaje aż dotąd, a niektórzy też zasnęli.
7 He appeared to James, then all the apostles.
Potem jest widziany od Jakóba, potem od wszystkich Apostołów.
8 Last of all, he also appeared to me, someone born as it were at the wrong time.
A na ostatek po wszystkich ukazał się i mnie, jako poronionemu płodowi.
9 For I'm the least important apostle of all, not even fit to be called an apostle since I persecuted God's church.
Bom ja jest najmniejszy z Apostołów, którym nie jest godzien, abym był zwany Apostołem, przeto żem prześladował zbór Boży.
10 But by God's grace I am what I am, and his grace given to me wasn't wasted. On the contrary I've worked harder than all of them—though not me, but God's grace working through me.
Lecz łaską Bożą jestem tem, czemem jest, a łaska jego przeciwko mnie daremna nie była; alem obficiej niż oni wszyscy pracował, wszakże nie ja, ale łaska Boża, która jest ze mną.
11 So whether it's I or them, this is the message we shared with you that brought you to trust in God.
Przetoż i ja, i oni tak każemy, i takeście uwierzyli.
12 Now if the message declares that Christ has been raised from the dead, how is it that some of you say there's no resurrection of the dead?
A ponieważ się o Chrystusie każe, iż z martwych wzbudzony jest, jakoż mówią niektórzy między wami, iż zmartwychwstania nie masz?
13 If there's no resurrection of the dead then Christ hasn't been raised either.
Bo jeźlić zmartwychwstania nie masz, tedyć i Chrystus nie jest wzbudzony.
14 And if Christ isn't raised, then our message we shared with you is pointless, and your trust in God is pointless too.
A jeźlić Chrystus nie jest wzbudzony, tedyć daremne kazanie nasze, daremna też wiara wasza.
15 In addition, we would be shown to be false witnesses of God when we testified that God raised Christ from the dead. But God didn't raise Christ from the dead if it's true that there's no resurrection.
I bylibyśmy też znalezieni fałszywymi świadkami Bożymi, iżeśmy świadczyli o Bogu, że Chrystusa wzbudził, którego nie wzbudził, jeźliże umarli nie bywają wzbudzeni.
16 If the dead are not raised, then Christ hasn't been raised either,
Albowiem jeźliż umarli nie bywają wzbudzeni, i Chrystus nie jest wzbudzony.
17 and if Christ hasn't been raised, then your trust in God is useless, and you are still in your sins.
A jeźli Chrystus nie jest wzbudzony, daremna jest wiara wasza i jeszczeście w grzechach waszych;
18 This also means that those who died in Christ are lost.
Zatem i ci poginęli, którzy zasnęli w Chrystusie.
19 If our hope in Christ is only for this life, we're the most pitiful people of all!
Bo jeźli tylko w tym żywocie w Chrystusie nadzieję mamy, nad wszystkich ludzi jesteśmy najnędzniejszymi.
20 But Christ has been raised from the dead, the firstfruits of the harvest from those who have died.
Lecz teraz Chrystus z martwych wzbudzony jest i stał się pierwiastkiem tych, którzy zasnęli.
21 Just as death came through a man, the resurrection of the dead came through a man.
Bo ponieważ przez człowieka śmierć, przez człowieka też powstanie umarłych.
22 Just as in Adam all die, so in Christ all will be made alive.
Albowiem jako w Adamie wszyscy umierają, tak i w Chrystusie wszyscy ożywieni będą.
23 But each in their own turn: Christ the firstfruits, then those who belong to Christ when he comes.
Ale każdy w swoim rzędzie, Chrystus jako pierwiastek, a potem ci, co są Chrystusowi w przyjście jego.
24 After this comes the end, when Christ hands over the kingdom to God the Father, having destroyed all rulers, authorities, and powers.
A potem będzie koniec, gdy odda królestwo Bogu i Ojcu, gdy zniszczy wszelkie przełożeństwo i wszelką zwierzchność, i moc.
25 Christ has to rule until he has put all his enemies under his feet.
Bo on musi królować, póki by nie położył wszystkich nieprzyjaciół pod nogi jego.
26 The last enemy that will be destroyed is death.
A ostatni nieprzyjaciel, który będzie zniszczony, jest śmierć.
27 As Scripture says, “He put everything under his feet.” (Of course when it says “everything” is put under him it's obvious this doesn't refer to God who placed everything under Christ's authority.)
Bo wszystkie rzeczy poddał pod nogi jego. A gdy mówi, że mu wszystkie rzeczy poddane są, jawna jest, iż oprócz tego, który mu poddał wszystkie rzeczy.
28 When everything has been placed under Christ's authority, then the Son will also place himself under God's authority, so that God who gave the Son authority over everything may be all in all.
A gdy mu wszystkie rzeczy poddane będą, tedyć też i sam Syn będzie poddany temu, który mu poddał wszystkie rzeczy, aby był Bóg wszystkim we wszystkim.
29 Otherwise what will those people do who are baptized for the dead? If the dead are not raised at all, why then would people be baptized for them?
Bo inaczej cóż uczynią ci, którzy się chrzczą nad umarłymi, jeźliż zgoła umarli nie bywają wzbudzeni? przeczże się chrzczą nad umarłymi?
30 As for us, why do we place ourselves in danger hour after hour?
Przecz i my niebezpieczeństwa podejmujemy każdej godziny?
31 I die every day—let me say it bluntly, my brothers and sisters. This is just as sure as the pride I have for what Christ Jesus has done in you.
Na każdy dzień umieram przez chwałę naszę, którą mam w Chrystusie Jezusie, Panu naszym.
32 Humanly speaking, what would I gain by fighting with those people in Ephesus who were like wild animals, if the dead are not raised? If the dead are not raised, “let's eat and drink, for tomorrow we die”!
Jeźliżem się obyczajem ludzkim z bestyjami w Efezie potykał, cóż mam za pożytek, jeźli umarli nie bywają wzbudzeni? Jedzmy i pijmy; boć jutro pomrzemy.
33 Don't be fooled: “bad company ruins good character.”
Nie błądźcież; złe rozmowy psują dobre obyczaje.
34 Come to your senses as you should, and stop sinning! Some of you don't know God. I tell you this to shame you.
Ocućcież się ku sprawiedliwości, a nie grzeszcie; albowiem niektórzy nie mają znajomości Bożej; ku zawstydzeniu waszemu mówię.
35 Of course somebody will ask, “How exactly are the dead raised? What kind of body will they have?”
Ale rzecze kto: Jakoż wzbudzeni bywają umarli i w jakim ciele wychodzą?
36 What a foolish question! What you sow doesn't sprout into life unless it dies.
O głupi! To, co ty siejesz, nie bywać ożywione, jeźliby nie umarło.
37 When you sow, you don't sow the plant it will grow into, just the bare seed, whether wheat or whatever you're planting.
I co siejesz, nie siejesz ciała, które ma potem wyrość, ale gołe ziarno, jako się trafi, albo pszeniczne, albo jakiekolwiek inne.
38 God makes the plant grow into the form he has chosen, and different seeds produce different plants with different forms.
Ale Bóg daje mu ciało jako chce, a każdemu nasieniu jego własne ciało.
39 What living things are made from is not the same. Human beings have one kind of body tissue, while animals have another, birds another, and fish another.
Nie każde ciało jest jednakiem ciałem; ale inszeć jest ciało ludzkie, a insze ciało bydlęce, insze rybie, a insze ptasze.
40 There are heavenly bodies and earthly bodies. Heavenly bodies have one kind of beauty, earthly bodies another.
I są ciała niebieskie i ciała ziemskie; lecz insza jest chwała ciał niebieskich, a insza ludzkich;
41 The sun shines in one way, and the moon another, while the stars are different again, with each one shining in a different way.
Insza chwała słońca, a insza chwała księżyca, i insza chwała gwiazd; albowiem gwiazda od gwiazdy różna jest w jasności.
42 It's the same with the resurrection of the dead. The body is sown in decay; it is raised to last forever.
Takci będzie i powstanie umarłych. Bywa wsiane ziarno w skazitelności, a będzie wzbudzone w nieskazitelności.
43 It is sown in shame; it is raised in glory. It is sown in weakness; it is raised in power.
Bywa wsiane w niesławie, a będzie wzbudzone w sławie; bywa wsiane w słabości, a będzie wzbudzone w mocy; bywa wsiane ciało cielesne, a będzie wzbudzone ciało duchowne.
44 It is sown as a natural body; it is raised as a spiritual body. Just as there are natural bodies there are spiritual bodies.
Jest ciało cielesne, jest też ciało duchowne.
45 As Scripture says, “The first man, Adam, became a living being;” but the last Adam a life-giving spirit.
Takci też napisane: Stał się pierwszy człowiek Adam w duszę żywą, ale pośledni Adam w ducha ożywiającego.
46 The spiritual did not come first, but the natural—the spiritual came after that.
Wszakże nie jest pierwsze duchowne, ale cielesne, potem duchowne.
47 The first man is from the dust of the earth; the second man is from heaven.
Pierwszy człowiek z ziemi ziemski; wtóry człowiek sam Pan z nieba.
48 Earthly people are like the man made from the earth; heavenly people are like the man from heaven.
Jaki jest ten ziemski, tacy też i ziemscy; a jaki jest niebieski, tacy też będą niebiescy.
49 Just as we bore the likeness of the earthly man so we shall bear the likeness of the man from heaven.
A jakośmy nosili wyobrażenie ziemskiego, tak też będziemy nosili wyobrażenie niebieskiego.
50 However, I tell you this, my brothers and sisters: our present bodies cannot inherit the kingdom of God. These decaying bodies cannot inherit what lasts forever.
To jednak powiadam, bracia! iż ciało i krew królestwa Bożego odziedziczyć nie mogą; ani skazitelność nie odziedziczy nieskazitelności.
51 Listen, I'm going to reveal a mystery! Not all of us will die—but we will all be changed,
Oto ja tajemnicę wam powiadam; nie wszyscyć zaśniemy, ale wszyscy przemienieni będziemy, bardzo prędko w okamgnieniu, na trąbę ostateczną.
52 in a moment, in the blink of an eye, at the sound of the last trumpet. The trumpet will sound, and the dead will be raised never to die again, and we will be changed.
Albowiem zatrąbi, a umarli wzbudzeni będą nieskazitelni, a my będziemy przemienieni.
53 For this perishable body must be clothed with a body that never perishes. This mortal life must be clothed with immortality.
Boć musi to, co jest skazitelnego, przyoblec nieskazitelność, i co jest śmiertelnego, przyoblec nieśmiertelność.
54 When this perishable body has been clothed with a body that never perishes, and this mortal life has been clothed with immortality, then the Scripture will come true that says, “Death has been totally conquered and destroyed.
A gdy to, co jest skazitelnego, przyoblecze nieskazitelność, i to, co jest śmiertelnego, przyoblecze nieśmiertelność, tedy się wypełni ono słowo, które napisane: Połkniona jest śmierć w zwycięstwie.
Gdzież jest, o śmierci! bodziec twój? Gdzież jest, piekło! zwycięstwo twoje? (Hadēs g86)
56 The sting that causes death is sin; and the power of sin is the law;
Lecz bodziec śmierci jest grzech, a moc grzechu jest zakon.
57 but praise God who gives us the victory through our Lord Jesus Christ.
Ale niech będą Bogu dzięki, który nam dał zwycięstwo przez Pana naszego Jezusa Chrystusa.
58 So my dear brothers and sisters: be strong, stand firm, doing everything you can for the Lord's work, since you know that nothing you do in the Lord is wasted.
A tak, bracia moi mili! bądźcie mocni, nieporuszeni, obfitujący w uczynku Pańskim zawsze, wiedząc, iż praca wasza nie jest nadaremna w Panu.
