Luke 19
1 He entered and started passing through Jericho.
A Jezus wszedłszy, szedł przez Jerycho.
2 A man named Zacchaeus was there—he was a chief tax collector, and he was wealthy!
A oto mąż, którego zwano imieniem Zacheusz, który był przełożony nad celnikami, a ten był bogaty.
3 He was trying to see who Jesus was, but could not because of the crowd, because he was short.
I żądał widzieć Jezusa, co by zacz był; lecz nie mógł przed ludem, bo był małego wzrostu.
4 And running on ahead he climbed up into a sycamore tree, in order to see Him, since He was about to pass by there.
A bieżawszy naprzód, wstąpił na drzewo leśnej figi, aby go ujrzał; bo tamtędy iść miał.
5 And when Jesus came to the place, He looked up and saw him, and said to him, “Zacchaeus, come down quickly, because today I must stay at your house.”
A gdy przyszedł na ono miejsce, spojrzawszy Jezus w górę, ujrzał go, i rzekł do niego: Zacheuszu! zstąp prędko na dół, albowiem dziś muszę zostać w domu twoim.
6 So he came down quickly, and received Him joyfully.
I zstąpił prędko i przyjął go z radością.
7 But when they saw it, they all started complaining, saying, “He has entered to lodge with a sinful man!”
A widząc to wszyscy, szemrali, mówiąc: U człowieka grzesznego gospodą stanął.
8 Then Zacchaeus stood and said to the Lord, “Indeed, Lord, I herewith give half of my goods to the poor, and if I have extorted anything from anyone, I restore fourfold.”
A stanąwszy Zacheusz, rzekł do Pana: Oto połowę majętności moich dam ubogim, Panie! a jeźliżem kogo w czem podszedł, oddam w czwórnasób.
9 So Jesus said about him, “Today salvation has happened in this house, in that he also is a son of Abraham;
I rzekł mu Jezus: Dziś się stało zbawienie domowi temu, dlatego że i on jest synem Abrahamowym.
10 because the Son of the Man has come to seek and to save that which was lost.”
Bo przyszedł Syn człowieczy, aby szukał i zachował, co było zginęło.
11 Now as they heard these things, He continued with a parable, because He was near Jerusalem and they were supposing that the Kingdom of God was on the verge of being revealed.
Tedy gdy oni słuchali, mówiąc dalej powiedział im podobieństwo, dlatego że był blisko od Jeruzalemu, a iż oni mniemali, że się wnet królestwo Boże objawić miało.
12 So He said: “A certain nobleman went to a distant country to receive for himself a kingdom and return.
Rzekł tedy: Niektóry człowiek rodu zacnego jechał w daleką krainę, aby sobie wziął królestwo, i zasię się wrócił.
13 He called ten of his slaves, gave them ten ‘minas’, and said to them, ‘Conduct business until I come.’
A zawoławszy dziesięciu sług swoich, dał im dziesięć grzywien i rzekł do nich: Handlujcie, aż przyjadę.
14 But his citizens hated him and sent a delegation after him, saying, ‘We do not want this man to reign over us.’
Lecz mieszczanie jego mieli go w nienawiści, i wyprawili za nim poselstwo, mówiąc: Nie chcemy, aby ten królował nad nami.
15 It happened that he did receive the kingdom, and upon returning he ordered that those slaves to whom he had given the money be called to him, to know who had gained what by trading.
I stało się, gdy się wrócił wziąwszy królestwo, że rozkazał do siebie zawołać sług onych, którym był dał pieniądze, aby się dowiedział, co który handlując zyskał.
16 So the first one came and said, ‘Master, your mina earned ten minas!’
Tedy przyszedł pierwszy, mówiąc: Panie! grzywna twoja dziesięć grzywien urobiła.
17 He said to him: ‘Super, you good slave! Because you were faithful in a very little, have authority over ten cities!’
I rzekł mu: Dobrze, sługo dobry! iżeś był nad małem wiernym, miejże władzę nad dziesięcioma miastami.
18 And the second one came and said, ‘Master, your mina made five minas.’
Przyszedł i drugi, mówiąc: Panie! grzywna twoja pięć grzywien urobiła.
19 Likewise he said to him, ‘You also be over five cities.’
Rzekł i temu: I ty bądź nad pięcioma miastami.
20 Then a different one came, saying: ‘Master, here is your mina, that I kept laid away in a piece of cloth
A inszy przyszedł, mówiąc: Panie! oto grzywna twoja, którąm miał schowaną w chustce;
21 —I feared you because you are a hard man, removing what you did not place, and reaping what you did not sow.’
Bom się ciebie bał, żeś jest człowiek srogi; bierzesz, czegoś nie położył, a żniesz, czegoś nie siał.
22 So he said to him: ‘I will judge you out of your own mouth, you wicked slave! You knew that I am a hard man, removing what I did not place, and reaping what I did not sow.
Tedy mu rzekł: Z ust twoich sądzę cię, zły sługo! Wiedziałeś, żem ja jest człowiek srogi, który biorę, czegom nie położył, a żnę, czegom nie siał.
23 Why then didn't you put my money on deposit, and upon coming I would have collected it with interest?’
Przeczżeś tedy nie dał srebra mego do lichwiarzy? a ja przyszedłszy, wziąłbym je był z lichwą.
24 And to those standing by he said, ‘Take the mina from him and give it to him who has the ten minas.’
I rzekł tym, którzy tuż stali: Weźmijcie od niego tę grzywnę, a dajcie temu, który ma dziesięć grzywien.
25 (They even said to him, ‘Master, he already has ten minas!’)
I rzekli mu: Panie! mać dziesięć grzywien.
26 ‘Indeed I tell you, to everyone who has, more will be given; but from him who does not have, even what he has will be taken from him.
Zaprawdę powiadam wam, iż wszelkiemu, który ma, będzie dane, a od tego, który nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęte.
27 But as for those enemies of mine who did not want me to reign over them, bring them here and slaughter them in front of me!’”
Ale i nieprzyjacioły moje, którzy nie chcieli, abym królował nad nimi, przywiedźcie tu, a pobijcie przede mną.
28 Having said these things, He went on ahead, going up to Jerusalem.
A to powiedziawszy, szedł wprzód, wstępując do Jeruzalemu.
29 When He drew near to Bethphage and Bethany, at the mountain called ‘of Olives’, it happened like this: He sent two of His disciples,
I stało się, gdy się przybliżył do Betfagie i Betanii, ku górze, którą zowią oliwną, posłał dwóch z uczniów swoich,
30 saying: “Go to the village opposite you, where as you enter you will find a colt tied, on which no man ever yet sat. Untie and bring it.
Mówiąc: Idźcie do miasteczka, które jest przeciwko wam, do którego wszedłszy, znajdziecie oślę uwiązane, na którem żaden człowiek nigdy nie siedział; odwiązawszy je, przywiedźcie:
31 And if anyone asks you, ‘Why are you untying it?’ just say this to him: ‘The Lord needs it.’”
A jeźliby was kto spytał, przecz je odwiązujecie? tak mu powiecie: Przeto, że go Pan potrzebuje.
32 So those who were sent went and found it just like He told them.
Odszedłszy tedy ci, którzy byli posłani, znaleźli, jako im był powiedział.
33 As they were untying the colt, its owners said to them, “Why are you untying the colt?”
A gdy oni odwiązywali ono oślę, rzekli panowie jego do nich: Przecz odwiązujecie oślę?
34 So they said, “The Lord needs it.”
A oni powiedzieli: Pan go potrzebuje.
35 Then they brought it to Jesus; and throwing their own clothes on the colt, they placed Jesus on it.
I przywiedli je do Jezusa, a włożywszy szaty swoje na ono oślę, wsadzili Jezusa na nie.
36 And as He went along people were spreading their clothes on the road.
A gdy on jechał, słali szaty swoje na drodze.
37 Then, as He was approaching the descent of the Mount of Olives, the whole multitude of the disciples began to rejoice and praise God with a loud voice for all the mighty works they had seen,
A gdy się już przybliżał tam, gdzie się spuszczają z góry oliwnej, poczęło wszystko mnóstwo uczniów radując się chwalić Boga głosem wielkim ze wszystkich cudów, które widzieli,
38 saying: “Blessed is the King who comes in the name of the Lord! Peace in heaven and glory in the highest!”
Mówiąc: Błogosławiony król, który idzie w imieniu Pańskiem; pokój na niebie, a chwała na wysokościach.
39 Some of the Pharisees said to Him from the crowd, “Teacher, rebuke your disciples!”
Ale niektórzy z Faryzeuszów z onego ludu rzekli do niego: Nauczycielu! zgrom ucznie twoje.
40 In answer He said to them, “I tell you that if these should keep silent, the very stones would cry out!”
A on odpowiadając, rzekł im: Powiadam wam, jeźliby ci milczeli, wnet kamienie wołać będą.
41 Now as He approached, observing the city He wept over it,
A gdy się przybliżył, ujrzawszy miasto, płakał nad niem, mówiąc:
42 saying: “If you, yes you, especially in this your day, had known the things pertaining to your peace! But now they are hidden from your eyes.
O gdybyś poznało i ty, a zwłaszcza w ten to dzień twój, co jest ku pokojowi twemu! lecz to teraz zakryte od oczów twoich.
43 Yes, the days will come upon you when your enemies will build an embankment around you; indeed they will surround you and hem you in on every side.
Albowiem przyjdą na cię dni, gdy cię otoczą nieprzyjaciele twoi wałem, i oblęgą cię, i ścisną cię zewsząd;
44 And they will raze you, and your children within you, to the ground—they will not leave in you one stone upon another—all because you did not recognize the time of your visitation.”
I zrównają cię z ziemią, i dzieci twoje w tobie, a nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu, dlatego żeś nie poznało czasu nawiedzenia twego.
45 And upon entering the temple He began to drive out those who were selling and buying in it,
A wszedłszy do kościoła, począł wyganiać te, którzy w nim sprzedawali i kupowali.
46 saying to them, “It is written: ‘My house is a house of prayer,’ but you have made it a ‘den of robbers’!”
Mówiąc im: Napisano: Dom mój dom modlitwy jest, a wyście go uczynili jaskinią zbójców.
47 And He was teaching daily in the temple; but the chief priests and the scribes, as also the leaders of the people, were trying to destroy Him,
I uczył na każdy dzień w kościele; lecz przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie, i przedniejsi z ludu szukali go stracić;
48 but could not figure out how to do it, because all the people were hanging on His words.
Ale nie znaleźli, co by mu uczynili; albowiem wszystek lud zawieszał się na nim, słuchając go.
