Proverbs 1
1 The parables of Solomon, the son of David, king of Israel.
Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla Izraela;
2 To know wisdom, and instruction:
Do poznania mądrości i karności, do zrozumienia słów roztropnych;
3 To understand the words of prudence: and to receive the instruction of doctrine, justice, and judgment, and equity:
Do zdobycia pouczenia w mądrości, w sprawiedliwości, w sądzie i w prawości;
4 To give subtilty to little ones, to the young man knowledge and understanding.
Do udzielenia prostym rozwagi, a młodemu – wiedzy i roztropności.
5 A wise man shall hear and shall be wiser: and he that understandeth, shall possess governments.
Mądry posłucha i przybędzie mu wiedzy, a rozumny nabędzie rad;
6 He shall understand a parable, and the interpretation, the words of the wise, and their mysterious sayings.
Aby rozumieć przysłowia i [ich] wykładnię, słowa mądrych i ich zagadki.
7 The fear of the Lord is the beginning of wisdom. Fools despise wisdom and instruction.
Bojaźń PANA jest początkiem wiedzy, ale głupcy gardzą mądrością i karnością.
8 My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother:
Synu mój, słuchaj pouczenia swego ojca i nie odrzucaj nauki swojej matki;
9 That grace may be added to thy head, and a chain of gold to thy neck.
Bo one będą wdzięczną ozdobą na twojej głowie i [kosztownym] łańcuchem na szyi.
10 My son, if sinners shall entice thee, consent not to them.
Synu mój, jeśli grzesznicy cię namawiają, nie pozwalaj.
11 If they shall say: Come with us, let us lie in wait for blood, let us hide snares for the innocent without cause:
Jeśli mówią: Chodź z nami, czyhajmy na krew, zaczajmy się na niewinnego bez powodu;
12 Let us swallow him up alive like hell, and whole as one that goeth down into the pit. (Sheol h7585)
Pożremy ich żywcem jak grób, całych, jak zstępujących do dołu; (Sheol h7585)
13 We shall find all precious substance, we shall fill our houses with spoils.
Znajdziemy wszelkie kosztowności, napełnimy swoje domy łupem;
14 Cast in thy lot with us, let us all have one purse.
Dziel z nami swój los; miejmy wszyscy jedną sakiewkę.
15 My son, walk not thou with them, restrain thy foot from their paths.
Synu mój, nie wyruszaj z nimi w drogę; powstrzymaj swoją nogę od ich ścieżki.
16 For their feet run to evil, and make haste to shed blood.
Ich nogi bowiem biegną do zła i spieszą się do przelania krwi.
17 But a net is spread in vain before the eyes of them that have wings.
Na próżno zastawia się sieci na oczach wszelkiego ptactwa.
18 And they themselves lie in wait for their own blood, and practise deceits against their own souls.
Oni też czyhają na własną krew, czają się na własne życie.
19 So the wage of every covetous man destroy the souls of the possessors.
Takie są ścieżki każdego, który jest chciwy zysku; swojemu właścicielowi [taki zysk] odbiera życie.
20 Wisdom preacheth abroad, she uttereth her voice in the streets:
Mądrość woła na dworze, podnosi swój głos na ulicach.
21 At the head of multitudes she crieth out, in the entrance of the gates of the city she uttereth her words, saying:
Woła w największym zgiełku, u wrót bram, w mieście wygłasza swoje słowa:
22 O children, how long will you love childishness, and fools covet those things which are hurtful to themselves, and the unwise hate knowledge?
Jak długo, prości, będziecie kochać głupotę, szydercy – lubować się w swoim szyderstwie, a głupi – nienawidzić wiedzy?
23 Turn ye at my reproof: behold I will utter my spirit to you, and will shew you my words.
Nawróćcie się na moje upomnienie; oto wyleję na was mojego ducha, oznajmię wam moje słowa.
24 Because I called, and you refused: I stretched out my hand, and there was none that regarded.
Ponieważ wołałam, a odmawialiście; wyciągałam rękę, a nikt nie zważał;
25 You have despised all my counsel, and have neglected my reprehensions.
Owszem, odrzuciliście całą moją radę i nie chcieliście [przyjąć] mojego upomnienia;
26 I also will laugh in your destruction, and will mock when that shall come to you which you feared.
Dlatego będę się śmiać z waszego nieszczęścia, będę szydzić z was, gdy przyjdzie to, czego się boicie.
27 When sudden calamity shall fall on you, and destruction, as a tempest, shall be at hand: when tribulation and distress shall come upon you:
Gdy nadejdzie jak spustoszenie to, czego się boicie, i [gdy] wasze nieszczęście nadciągnie jak wicher, gdy nadejdzie na was ucisk i cierpienie;
28 Then shall they call upon me, and I will not hear: they shall rise in the morning and shall not find me:
Wtedy będą mnie wzywać, a nie wysłucham; będą mnie szukać pilnie, lecz mnie nie znajdą.
29 Because they have hated instruction and received not the fear of the Lord,
Bo znienawidzili wiedzę i nie wybrali bojaźni PANA;
30 Nor consented to my counsel, but despised all my reproof.
Ani nie chcieli mojej rady, [ale] gardzili każdym moim upomnieniem.
31 Therefore they shall eat the fruit of their own way, and shall be filled with their own devices.
Dlatego spożyją owoc swoich dróg i będą nasyceni swymi radami.
32 The turning away of little ones shall kill them, and the prosperity of fools shall destroy them.
Bo odstępstwo prostych zabije ich i szczęście głupich zgubi ich.
33 But he that shall hear me, shall rest without terror, and shall enjoy abundance, without fear of evils.
[Ale] kto mnie słucha, będzie mieszkać bezpiecznie i będzie wolny od strachu przed złem.
