Proverbs 23
1 When thou shalt sit to eat with a prince, consider diligently what is set before thy face.
Khi con ngồi ăn uống với người quyền thế, hãy để ý cẩn thận người ngồi trước mặt con.
2 And put a knife to thy throat, if it be so that thou have thy soul in thy own power.
Nếu con ham ăn, hãy để con dao nơi họng con.
3 Be not desirous of his meats, in which is the bread of deceit.
Chớ thèm các món cao lương mỹ vị, vì của ngon rượu ngọt là cạm bẫy giăng.
4 Labour not to be rich: but set bounds to thy prudence.
Đừng nhọc công khổ trí làm giàu. Hãy sáng suốt khôn ngoan biết lúc phải dừng lại.
5 Lift not up thy eyes to riches which thou canst not have: because they shall make themselves wings like those of an eagle, and shall fly towards heaven.
Con có liếc mắt nhìn sự giàu sang, thì giàu có phù du hết rất mau, như đại bàng vỗ cánh bay mất.
6 Eat not with an envious man, and desire not his meats:
Chớ ăn của người có lòng keo kiệt; cũng đừng thèm cao lương mỹ vị họ mời.
7 Because like a soothsayer, and diviner, he thinketh that which he knoweth not. Eat and drink, will he say to thee: and his mind is not with thee.
Miệng mời nhưng lòng họ chẳng muốn con ăn, điều họ nghĩ mới chính thật con người của họ.
8 The meats which thou hadst eaten, thou shalt vomit up: and shalt loose thy beautiful words.
Con sẽ phải nôn hết món ăn ra, và phí cả lời khen tặng con đã nói.
9 Speak not in the ears of fools: because they will despise the instruction of thy speech.
Đừng tốn công nói với người dại, vì hắn sẽ khinh thường lời khôn ngoan của con.
10 Touch not the bounds of little ones: and enter not into the field of the fatherless:
Chớ dời ranh giới cũ; và đừng chiếm đoạt đất người mồ côi.
11 For their near kinsman is strong: and he will judge their cause against thee.
Vì Đấng Cứu Chuộc họ là Đấng năng quyền; sẽ bênh vực họ và khép tội con.
12 Let thy heart apply itself to instruction: and thy ears to words of knowledge.
Chuyên lòng tiếp nhận dạy dỗ; lắng tai đón nghe tri thức.
13 Withhold not correction from a child: for if thou strike him with the rod, he shall not die.
Đừng bỏ qua việc sửa dạy con cái. Roi vọt không làm nó chết đâu.
Người dùng roi sửa dạy con, là cứu linh hồn nó khỏi hư vong. (Sheol h7585)
15 My son, if thy mind be wise, my heart shall rejoice with thee:
Con ơi, nếu lòng con khôn ngoan, thì chính lòng ta cũng vui mừng;
16 And my reins shall rejoice, when thy lips shall speak what is right.
Phải, lòng dạ ta sẽ mừng rỡ, khi miệng con nói điều ngay thẳng.
17 Let not thy heart envy sinners: but be thou in the fear of the Lord all the day long:
Chớ hiềm tị vì người gian được may mắn, nhưng đem lòng kính sợ Chúa Hằng Hữu ngày đêm.
18 Because thou shalt have hope in the latter end, and thy expectation shall not be taken away.
Tương lai con sẽ trong sáng; hy vọng thành đạt là điều chắc chắn.
19 Hear thou, my son, and be wise: and guide thy mind in the way.
Con ơi, hãy lắng nghe và trở nên khôn ngoan: Hãy hướng lòng con vào đường chính đáng.
20 Be not in the feasts of great drinkers, nor in their revellings, who contribute flesh to eat:
Chớ kết bạn với người nghiện rượu, hoặc với người ham ăn,
21 Because they that give themselves to drinking, and that club together shall be consumed; and drowsiness shall be clothed with rags.
vì tương lai họ khó khăn, cơ hàn, và người mê ngủ sẽ rách rưới tơi bời.
22 Hearken to thy father, that beget thee: and despise not thy mother when she is old.
Lắng tai nghe lời khuyên dạy của cha, khi mẹ yếu già, con chớ khinh khi.
23 Buy truth, and do not sell wisdom, and instruction, and understanding.
Phải mua chân lý và đừng bao giờ bán nó; cũng đừng bán khôn ngoan, học thức, và lương tri.
24 The father of the just rejoiceth greatly: he that hath begotten a wise son, shall have joy in him.
Có con ngay lành, lòng cha mừng rỡ. Có con khôn ngoan, vui lòng hớn hở.
25 Let thy father, and thy mother be joyful, and let her rejoice that bore thee.
Nguyện cha và mẹ con vui mừng! Nguyện người sinh ra con được rạng rỡ vui mừng.
26 My son, give me thy heart: and let thy eyes keep my ways.
Con hãy dâng lòng con cho cha. Để mắt con chăm chú đường lối cha.
27 For a harlot is a deep ditch: and a strange woman is a narrow pit.
Vì gái điếm là hố sâu, dâm phụ là giếng thẳm.
28 She lieth in wait in the way as a robber, and him whom she shall see unwary, she will kill.
Nó rình rập mồi ngon, gây cho số người bất nghĩa gia tăng.
29 Who hath woe? whose father hath woe? who hath contentions? who falls into pits? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
Ai phiền muộn? Ai đau khổ? Ai tranh cạnh? Ai thở than? Mắt đỏ ngầu, mình thương tích?
30 Surely they that pass their time in wine, and study to drink of their cups.
Đó là người chè chén, la cà, nhấm nháp các thứ rượu pha.
31 Look not upon the wine when it is yellow, when the colour thereof shineth in the glass: it goeth in pleasantly,
Chớ mê mẩn nhìn ly rượu hồng, nó đỏ đẹp thật, nó óng ánh làm sao; tuôn chảy dễ dàng.
32 But in the end, it will bite like a snake, and will spread abroad poison like a basilisk.
Nhưng rồi ra con sẽ bị rượu cắn như rắn; nọc độc nó như rắn lục.
33 Thy eyes shall behold strange women, and thy heart shall utter perverse things.
Mắt con sẽ thấy những điều kỳ lạ, và lòng con đầy dẫy điều xấu xa.
34 And thou shalt be as one sleeping in the midst of the sea, and as a pilot fast asleep, when the stern is lost.
Con sẽ như người đi giữa biển cả, dập dồi như thể leo lên cột buồm.
35 And thou shalt say: They have beaten me, but I was not sensible of pain: they drew me, and I felt not: when shall I awake, and find wine again?
Con nói: “Họ đánh tôi, nhưng sao tôi chẳng đau. Tôi không cảm biết khi bị họ đánh. Bao giờ tôi tỉnh lại đây để tôi còn tìm uống nữa?”
