Proverbs 23
1 When thou shalt sit to eat with a prince, consider diligently what is set before thy face.
| وقتی با حاکم سر سفره می‌نشینی، به خاطر بسپار با چه کسی روبرو هستی. |
2 And put a knife to thy throat, if it be so that thou have thy soul in thy own power.
| اگر آدم پرخوری هستی، کارد بر گلویت بگذار |
3 Be not desirous of his meats, in which is the bread of deceit.
| و شیفتهٔ غذاهای لذیذ او نشو، زیرا ممکن است فریبی در کار باشد. |
4 Labour not to be rich: but set bounds to thy prudence.
| عاقل باش و برای به چنگ آوردن ثروت، خودت را خسته نکن، |
5 Lift not up thy eyes to riches which thou canst not have: because they shall make themselves wings like those of an eagle, and shall fly towards heaven.
| زیرا ثروت ناپایدار است و مانند عقاب می‌پرد و ناپدید می‌شود. |
6 Eat not with an envious man, and desire not his meats:
| از سفرهٔ آدم خسیس غذا نخور و برای غذاهای لذیذ او حریص نباش، |
7 Because like a soothsayer, and diviner, he thinketh that which he knoweth not. Eat and drink, will he say to thee: and his mind is not with thee.
| چون او حساب هر چه را که بخوری در فکرش نگه می‌دارد. او تعارف می‌کند و می‌گوید: «بخور و بنوش»، اما این را از ته دل نمی‌گوید. |
8 The meats which thou hadst eaten, thou shalt vomit up: and shalt loose thy beautiful words.
| لقمه‌ای را که خورده‌ای استفراغ خواهی کرد و تشکرات تو بر باد خواهد رفت. |
9 Speak not in the ears of fools: because they will despise the instruction of thy speech.
| آدم نادان را نصیحت نکن، چون او سخنان حکیمانه تو را خوار خواهد شمرد. |
10 Touch not the bounds of little ones: and enter not into the field of the fatherless:
| حدود ملک خود را که از قدیم تعیین شده، تغییر نده و زمین یتیمان را غصب نکن، |
11 For their near kinsman is strong: and he will judge their cause against thee.
| زیرا حامی ایشان قدرتمند است و به داد آنها خواهد رسید. |
12 Let thy heart apply itself to instruction: and thy ears to words of knowledge.
| وقتی دیگران تو را تأدیب می‌کنند، با تمام دل آن را بپذیر و به سخنان آموزنده‌شان گوش فرا ده. |
13 Withhold not correction from a child: for if thou strike him with the rod, he shall not die.
| از تأدیب کردن فرزند خویش کوتاهی نکن. چوب تنبیه او را نخواهد کشت. |
| او را با چوب تنبیه کن که جانش را از هلاکت نجات خواهی داد. (Sheol h7585) |
15 My son, if thy mind be wise, my heart shall rejoice with thee:
| پسرم، اگر حکمت در دل تو باشد، دل من شاد خواهد شد |
16 And my reins shall rejoice, when thy lips shall speak what is right.
| و هنگامی که دهانت به راستی سخن بگوید، وجود من به وجد خواهد آمد. |
17 Let not thy heart envy sinners: but be thou in the fear of the Lord all the day long:
| به گناهکاران حسادت نورز، بلکه اشتیاق تو اطاعت از خداوند باشد؛ |
18 Because thou shalt have hope in the latter end, and thy expectation shall not be taken away.
| زیرا در این صورت آیندهٔ خوبی خواهی داشت و امید تو بر باد نخواهد رفت. |
19 Hear thou, my son, and be wise: and guide thy mind in the way.
| ای پسرم، عاقل باش و به سخنانم گوش فرا ده. در راه راست گام بردار |
20 Be not in the feasts of great drinkers, nor in their revellings, who contribute flesh to eat:
| و با آدمهای میگسار و شکم‌پرست معاشرت نکن، |
21 Because they that give themselves to drinking, and that club together shall be consumed; and drowsiness shall be clothed with rags.
| زیرا کسانی که کارشان فقط خوردن و خوابیدن است، فقیر و محتاج خواهند شد. |
22 Hearken to thy father, that beget thee: and despise not thy mother when she is old.
| نصیحت پدرت را که تو را به وجود آورده گوش بگیر و مادر پیرت را خوار مشمار. |
23 Buy truth, and do not sell wisdom, and instruction, and understanding.
| در پی حقیقت باش و حکمت و ادب و فهم را کسب کن و به هیچ قیمت آنها را از دست نده. |
24 The father of the just rejoiceth greatly: he that hath begotten a wise son, shall have joy in him.
| فرزندی درستکار و دانا باش تا مایهٔ شادی و خشنودی پدر و مادرت شوی. |
25 Let thy father, and thy mother be joyful, and let her rejoice that bore thee.
26 My son, give me thy heart: and let thy eyes keep my ways.
| ای پسرم، به من گوش بده و از زندگی من سرمشق بگیر. |
27 For a harlot is a deep ditch: and a strange woman is a narrow pit.
| بدان که زن بدکاره دام خطرناکی است. |
28 She lieth in wait in the way as a robber, and him whom she shall see unwary, she will kill.
| او مانند راهزن در کمین قربانیان خود می‌نشیند و باعث می‌شود مردان زیادی خیانتکار شوند. |
29 Who hath woe? whose father hath woe? who hath contentions? who falls into pits? who hath wounds without cause? who hath redness of eyes?
| مصیبت و بدبختی گریبانگیر چه کسی می‌شود؟ آن کیست که دائم نزاع به پا می‌کند و می‌نالد، بی‌جهت زخمی می‌شود و چشمانش تار می‌گردد؟ |
30 Surely they that pass their time in wine, and study to drink of their cups.
| کسی که دائم شراب می‌خورد و به دنبال میگساری می‌رود. |
31 Look not upon the wine when it is yellow, when the colour thereof shineth in the glass: it goeth in pleasantly,
| پس فریفتهٔ شراب قرمز نشو که در پیاله به تو چشمک می‌زند و سپس به نرمی از گلویت پایین می‌رود؛ |
32 But in the end, it will bite like a snake, and will spread abroad poison like a basilisk.
| زیرا در پایان، مثل مار سمی تو را نیش خواهد زد و چون افعی تو را خواهد گزید. |
33 Thy eyes shall behold strange women, and thy heart shall utter perverse things.
| چشمانت چیزهای عجیب و غریب خواهند دید و گرفتار وهم و خیال خواهی شد. |
34 And thou shalt be as one sleeping in the midst of the sea, and as a pilot fast asleep, when the stern is lost.
| مانند کسی خواهی بود که بر سر دکل کشتی که دستخوش امواج دریاست خوابیده باشد. |
35 And thou shalt say: They have beaten me, but I was not sensible of pain: they drew me, and I felt not: when shall I awake, and find wine again?
| خواهی گفت: «مرا زدند ولی دردی احساس نمی‌کنم. کی به هوش می‌آیم تا پیاله‌ای دیگر بنوشم؟» |
