Proverbs 22
1 A good name is better than great riches: and good favour is above silver and gold.
Яхши нам зор байлиққа егә болуштин әвзәл; Қәдир-қиммәт алтун-күмүчтин үстүндур.
2 The rich and poor have met one another: the Lord is the maker of them both.
Гадай билән бай бир зиминда яшар; Һәр иккисини яратқан Пәрвәрдигардур.
3 The prudent man saw the evil, and hid himself: the simple passed on, and suffered loss.
Зерәк киши балайиқазани алдин көрүп қачар; Саддилар алдиға берип зиян тартар.
4 The fruit of humility is the fear of the Lord, riches and glory and life.
Өзини төвән тутуп, Пәрвәрдигардин әйминишниң бәрикити — баяшатлиқ, иззәт-һөрмәт вә һаяттур.
5 Arms and swords are in the way of the perverse: but he that keepeth his own soul departeth far from them.
Һейлигәрләрниң йолида тикәнләр, қапқанлар ятар; Өз йолиға һези болған киши улардин жирақ болар.
6 It is a proverb: A young man according to his way, even when he is old he will not depart from it.
Балиға кичигидә мүҗәзигә қарап дурус тәрбийә бәрсәң, Чоң болғанда у шу йолдин чиқмас.
7 The rich ruleth over the poor: and the borrower is servant to him that lendeth.
Байлар мискинләрни башқурур; Қәриздар қәриз егисиниң қулидур.
8 He that soweth iniquity shall reap evils, and with the rod of his anger he shall be consumed.
Наһәқлиқ уруғини чачқанниң алидиған һосули балаю-апәттур; Униң ғәзәп-һәйвиси чүшәр.
9 He that is inclined to mercy shall be blessed: for of his bread he hath given to the poor. He that maketh presents shall purchase victory and honour: but he carrieth away the souls of the receivers.
Сехий адәм бәрикәт тапар; Чүнки у мискинләргә өз ненидин бөлүп бәргүчидур.
10 Cast out the scoffer, and contention shall go out with him, and quarrels and reproaches shall cease.
Һакавурни қоғливәтсәң, җедәл-маҗира бесилар; Келишмәсликләр вә шәрмәндичиликләр түгәр.
11 He that loveth cleanness of heart, for the grace of his lips shall have the king for his friend.
Пак нийәтни қәдирләйдиған кишиниң сөзлири гөзәлдур; Шуңа падиша униң билән дост болар.
12 The eyes of the Lord preserve knowledge: and the words of the unjust are overthrown.
Пәрвәрдигарниң көзи илим-һәқиқәтни сақлар; У ипласларниң сөзлирини ечип ташлап бекар қилар.
13 The slothful man saith: There is a lion without, I shall be slain in the midst of the streets.
Һорун адәм: «Ташқирида бир шир туриду, Кочиға чиқсам өлтүрүлимән!» — дәйду.
14 The mouth of a strange woman is a deep pit: he whom the Lord is angry with, shall fall into it.
Зинахор аялниң ағзи чоңқур бир оридур; Пәрвәрдигар нарази болған киши униңға чүшүп кетәр.
15 Folly is bound up in the heart of a child, and the rod of correction shall drive it away.
Наданлиқ сәбий балиларниң қәлбигә бағлағлиқтур; Бирақ тәрбийә тайиғи буни униңдин жирақ қилар.
16 He that oppresseth the poor, to increase his own riches, shall himself give to one that is richer, and shall be in need.
Мискинләрни езиш билән бай болған, Вә байларға соғат сунидиған киши, Ахири пәқәт йоқсуллуқта қалар.
17 Incline thy ear, and hear the words of the wise: and apply thy heart to my doctrine:
Қулақ сал, саңа ақиланиләрниң сөзлирини үгитәй; Көңүл қоюп билимимни үгәнгин.
18 Which shall be beautiful for thee, if thou keep it in thy bowels, and it shall flow in thy lips:
Уларни қәлбиңдә чиң тутсаң, Улар саңа шерин болар, Ләвлириңдә сәп болуп тәйяр туриду.
19 That thy trust may be in the Lord, wherefore I have also shewn it to thee this day.
Чин қәлбиң билән Пәрвәрдигарға тайинишиң үчүн, Бүгүн [бу һекмәтлик сөзләрни] башқа бирисигә әмәс, Бәлки саңа йәткүздум.
20 Behold I have described it to thee three manner of ways, in thoughts and knowledge:
Униңдин мана оттузни яздим, Буниң ичидә несиһәтләр һәм билим бар.
21 That I might shew thee the certainty, and the words of truth, to answer out of these to them that sent thee.
Булар билән һәқиқәтниң сөзлириниң дәрвәқә һәқиқәт екәнлигини биләләйсән, Вә шундақ қилип сени әвәткүчиләргә һәқиқәтниң сөзлири билән җавап қайтуралайсән.
22 Do no violence to the poor, because he is poor: and do not oppress the needy in the gate:
Йоқсулдин булап алма, у кәмбәғәл турса, Аҗиз мөминләрни сорақ орнида бозәк қилма.
23 Because the Lord will judge his cause, and will afflict them that have afflicted his soul.
Чүнки Пәрвәрдигар уларниң дәвасини көтирәр, Улардин булап алғанлардин булап алар.
24 Be not a friend to an angry man, and do not walk with a furious man:
Мүҗәзи иштик адәм билән дост болма, Қәһрлик адәм билән арилашма,
25 Lest perhaps thou learn his ways, and take scandal to thy soul.
Болмиса, униң яман йолини үгинип қелип, қилтаққа чүшисән.
26 Be not with them that fasten down their hands, and that offer themselves sureties for debts:
Башқиларға [кепил болуп] қол бәргүчиләрдин болма, Қәризләрни төләшкә капаләт бәргүчиләрдин болма;
27 For if thou have not wherewith to restore, what cause is there, that he should take the covering from thy bed?
Сениң қайтуралиғидәк нәрсәң болған болса, Улар орун-көрпилириңни бекардин-бекар астиңдин елип кәтмигән болатти!
28 Pass not beyond the ancient bounds which thy fathers have set.
Ата-бовилириң пасилни бәлгүләп бәргән кона чегара ташлирини йөткимә.
29 Hast thou seen a man swift in his work? he shall stand before kings, and shall not be before those that are obscure.
Ишни әстайидил вә чаққан беҗиридиған кишини көргәнмидиң? У пәс адәмләрниң хизмитидә болмас; Падишаһларниң алдида турар.
