Proverbs 19
1 Better is the poor man, that walketh in his simplicity, than a rich man that is perverse in his lips, and unwise.
Пәзиләтлик йолда маңған кәмбәғәл, Һейлигәр сөзлүк ахмақтин яхшидур.
2 Where there is no knowledge of the soul, there is no good: and he that is hasty with his feet shall stumble.
Йәнә, ғәйрити бар киши билимсиз болса болмас; Алдираңғу йолдин чиқар.
3 The folly of a man supplanteth his seeps: and he fretteth in his mind against God.
Кишиниң ахмақлиғи өз йолини астин-үстин қиливетәр; Шундақ туруқлуқ у көңлидә Пәрвәрдигардин рәнҗип ағринар.
4 Riches make many friends: but from the poor man, even they whom he had, depart.
Байлиқ достни көп қилар; Мискинләр бар достидинму айрилип қалар.
5 A false witness shall not be unpunished: and he that speaketh lies shall not escape.
Ялған гувалиқ қилған җазаланмай қалмас; Ялған ейтқучиму җазадин қутулалмас.
6 Many honour the person of him that is mighty, and are friends of him that giveth gifts.
Тола адәм сехийдин илтипат көзләр; Соғат берип турғучиға һәммә киши досттур.
7 The brethren of the poor man hate him: moreover also his friends have departed far from him. He that followeth after words only, shall have nothing.
Намратлашқандин қериндашлириму зерикәр; Униң достлири техиму жирақ қачар; Ялвуруп қоғлисиму, улар тепилмас.
8 But he that possesseth a mind, loveth his own soul, and he that keepeth prudence shall find good things.
Пәм-парасәткә еришкүчи өзигә көйүнәр; Нурни сақлиған кишиниң бәхити болар.
9 A false witness shall not be unpunished: and he that speaketh lies, shall perish.
Ялған гувалиқ қилған җазаланмай қалмас; Ялған ейтқучиму һалак болар.
10 Delicacies are not seemly for a fool: nor for a servant to have rule over princes.
Һәшәмәтлик турмуш ахмаққа ярашмас; Қулниң әмәлдарлар үстидин һөкүм сүрүши техиму қамлашмас.
11 The learning of a man is known by patience and his glory is to pass over wrongs.
Данишмәнлик егисини асанлиқчә аччиқланмайдиған қилар; Хаталиқни йопутуп кәчүрүш униң шөһритидур.
12 As the roaring of a lion, so also is the anger of a king: and his cheerfulness as the dew upon the grass.
Падишаһниң ғәзиви ширниң һувлишиға охшаш дәһшәтлик болар; Униң шәпқити юмран от-чөпкә чүшкән шәбнәмдәк шериндур.
13 A foolish son is the grief of his father: and a wrangling wife is like a roof continually dropping through.
Ахмақ оғул атиси үчүн балайиқазадур; Урушқақ хотунниң зарлашлири тохтимай темип чүшкән тамчә-тамчә йеғинға охшаштур.
14 House and riches are given by parents: but a prudent wife is properly from the Lord.
Өй билән мал-мүлүк ата-бовилардин мирастур; Бирақ пәм-парасәтлик хотун Пәрвәрдигарниң илтипатидиндур.
15 Slothfulness casteth into a deep sleep, and an idle soul shall suffer hunger.
Һорунлуқ кишини ғәпләт уйқиға ғәриқ қилар; Бекар тәләп ачарчилиқниң дәрдини тартар.
16 He that keepeth the commandment, keepeth his own soul: but he that neglecteth his own way, shall die.
[Пәрвәрдигарниң] әмригә әмәл қилған киши өз җенини сақлар; Өз йоллиридин һези болмиған киши өләр.
17 He that hath mercy on the poor, lendeth to the Lord: and he will repay him.
Кәмбәғәлләргә рәһимдиллиқ қилған, Пәрвәрдигарға қәриз бәргән билән баравәрдур; Униң шәпқитини [Пәрвәрдигар] қайтурар.
18 Chastise thy son, despair not: but to the killing of him set not thy soul.
Пәрзәнтиңниң тәрбийини қобул қилишиға үмүтвар болуп, Уни җазалап тәрбийә берип турғин; Лекин уни өлгичә хар болсун дегүчи болма.
19 He that is impatient, shall suffer damage: and when he shall take away he shall add another thing.
Қәһрлик киши җаза тартар; Уни қутқузмақчи болсаң, қайта-қайта қутқузушуң керәк.
20 Hear counsel, and receive instruction, that thou mayst be wise in thy latter end.
Несиһәтни аңлиғин, тәрбийәни қобул қилғин, Ундақ қилғанда кейинки күнлириңдә дана болисән.
21 There are many thoughts in the heart of a man: but the will of the Lord shall stand firm.
Кишиниң көңлидә нурғун нийәтләр бар; Ахирида пәқәт Пәрвәрдигарниң далаләт-һидайитидин чиққан иш ақар.
22 A needy man is merciful: and better is the poor than the lying man.
Кишиниң йеқимлиғи униң меһир-муһәббитидиндур; Мискин болуш ялғанчилиқтин яхшидур.
23 The fear of the Lord is unto life: and he shall abide in fulness without being visited with evil.
Пәрвәрдигардин әйминиш кишини һаятқа ериштүрәр; У киши хатирҗәм, тоқ яшап, балайиқаза чүшүрүлүшидин халий болар.
24 The slothful hideth his hand under his armpit, and will not so much as bring it to his mouth.
Һорун қолини сунуп қачиға тиққини билән, Ғизани ағзиға селишқиму һорунлуқ қилар.
25 The wicked man being; scourged, the fool shall be wiser: but if thou rebuke a wise man he will understand discipline.
Һакавурға қилинған таяқ җазаси саддиға қилинған ибрәттур; Йорутулған кишигә берилгән тәнбиһ, Униң билимини техиму зиядә қилар.
26 He that afflicteth his father, and chaseth away his mother, is infamous and unhappy.
Атисиниң мелини булиған, Анисини өйидин һайдап чиқарған, Рәсвалиқ, иза-аһанәт қалдурғучи оғулдур.
27 Cease not, O my son, to hear instruction, and be not ignorant of the words of knowledge.
И оғул, несиһәткә қулиқиңни юпурувалсаң, Әқилниң тәлимлиридин жирақлашқиниңдур.
28 An unjust witness scorneth judgment: and the mouth of the wicked devoureth iniquity.
Пәскәш гувачи адаләтни мазақ қилғучидур; Яман адәмниң ағзи рәзилликни жутар.
29 Judgments are prepared for scorners: and striking hammers for the bodies of fools.
Һакавурлар үчүн җазалар тәйярдур, Ахмақларниң дүмбисигә уридиған қамча тәйярдур.
