Mark 10
1 And rising up from thence, he cometh into the coasts of Judea beyond the Jordan: and the multitudes flock to him again. And as he was accustomed, he taught them again.
Eftir þetta fór Jesús frá Kapernaum og kom til Júdeu og byggðanna austan Jórdanar. Fólkið streymdi til hans eins og áður og hann kenndi því.
2 And the Pharisees coming to him asked him: Is it lawful for a man to put away his wife? tempting him.
Nokkrir farísear komu þá til hans og spurðu: „Leyfir þú hjónaskilnað?“Þeir ætluðu að snúa á hann með þessari spurningu.
3 But he answering, saith to them: What did Moses command you?
Jesús svaraði með annarri spurningu: „Hvað sagði Móse um slíkt?“
4 Who said: Moses permitted to write a bill of divorce, and to put her away.
Þeir svöruðu: „Hann sagði að það væri ekkert við það að athuga. Það eina, sem maðurinn þyrfti að gera, væri að afhenda konu sinni skilnaðarbréf. Það væri allt og sumt.“
5 To whom Jesus answering, said: Because of the hardness of your heart he wrote you that precept.
„Ég skal segja ykkur hvers vegna hann sagði þetta, “sagði Jesús. „Það var tilslökun vegna illsku ykkar,
6 But from the beginning of the creation, God made them male and female.
því þannig hafði Guð ekki hugsað sér það. Í upphafi skapaði hann karl og konu og hann ætlaði þeim að lifa saman alla ævi í hjónabandinu. Karlmaðurinn á því að yfirgefa föður og móður,
7 For this cause a man shall leave his father and mother; and shall cleave to his wife.
8 And they two shall be in one flesh. Therefore now they are not two, but one flesh.
og búa með eiginkonu sinni, svo að þau verði ekki lengur tvö heldur eitt.
9 What therefore God hath joined together, let not man put asunder.
Það sem Guð hefur sameinað, má enginn maður sundur skilja.“
10 And in the house again his disciples asked him concerning the same thing.
Þegar hann síðar var orðinn einn með lærisveinum sínum í húsinu, tóku þeir upp þráðinn á ný.
11 And he saith to them: Whosoever shall put away his wife and marry another, committeth adultery against her.
Þá sagði Jesús: „Sá sem skilur við konu sína og kvænist annarri, drýgir hór gegn henni.
12 And if the wife shall put away her husband, and be married to another, she committeth adultery.
Og skilji kona við mann sinn og giftist öðrum, drýgir hún hór.“
13 And they brought to him young children, that he might touch them. And the disciples rebuked them that brought them.
Sumir komu með börnin sín til Jesús og báðu hann að blessa þau. Lærisveinarnir stugguðu þeim þá frá og sögðu að ekki mætti ónáða hann.
14 Whom when Jesus saw, he was much displeased, and saith to them: Suffer the little children to come unto me, and forbid them not; for of such is the kingdom of God.
Þegar Jesús sá þetta, sárnaði honum, og hann sagði við lærisveinana: „Leyfið börnunum að koma til mín og bannið þeim það ekki, því slíkra er guðsríki.
15 Amen I say to you, whosoever shall not receive the kingdom of God as a little child, shall not enter into it.
Ég legg á það áherslu að sá, sem ekki vill koma til Guðs eins og lítið barn, mun aldrei komast inn í ríki hans.“
16 And embracing them, and laying his hands upon them, he blessed them.
Síðan tók hann börnin í fang sér, lagði hendur yfir þau og blessaði.
17 And when he was gone forth into the way, a certain man running up and kneeling before him, asked him, Good Master, what shall I do that I may receive life everlasting? (aiōnios g166)
Jesús var í þann veginn að leggja upp í ferð, þegar maður nokkur kom hlaupandi til hans, kraup og spurði. „Góði meistari, hvað verð ég að gera til að eignast eilíft líf?“ (aiōnios g166)
18 And Jesus said to him, Why callest thou me good? None is good but one, that is God.
„Hvers vegna kallar þú mig góðan?“spurði Jesús. „Enginn er góður nema einn og það er Guð.
19 Thou knowest the commandments: Do not commit adultery, do not kill, do not steal, bear not false witness, do no fraud, honour thy father and mother.
Þú þekkir boðorðin: Þú skalt ekki morð fremja, ekki drýgja hór, ekki stela, ekki ljúga, ekki svíkja og heiðra skaltu föður þinn og móður.“
20 But he answering, said to him: Master, all these things I have observed from my youth.
„Meistari, “svaraði maðurinn, „ég hef hlýtt þessum boðorðum allt frá barnæsku.“
21 And Jesus looking on him, loved him, and said to him: One thing is wanting unto thee: go, sell whatsoever thou hast, and give to the poor, and thou shalt have treasure in heaven; and come, follow me.
Jesú fór að þykja vænt um þennan mann; hann leit á hann og sagði: „Eitt vantar þig samt: Seldu allt sem þú átt og gefðu fátækum peningana – þá munt þú eiga auðæfi á himnum. Komdu síðan og fylgdu mér.“
22 Who being struck sad at that saying, went away sorrowful: for he had great possessions.
Þá varð maðurinn niðurlútur og fór burt, dapur í bragði, því hann var mjög ríkur.
23 And Jesus looking round about, saith to his disciples: How hardly shall they that have riches, enter into the kingdom of God!
Jesús horfði á eftir honum þegar hann gekk burt, síðan sneri hann sér að lærisveinunum og sagði: „Það er erfitt fyrir ríka menn að komast inn í guðsríki.“
24 And the disciples were astonished at his words. But Jesus again answering, saith to them: Children, how hard is it for them that trust in riches, to enter into the kingdom of God?
Lærisveinarnir urðu undrandi! Jesús sagði því aftur: „Börnin góð, það er erfitt fyrir þá, sem treysta auðæfunum, að komast inn í guðsríki.
25 It is easier for a camel to pass through the eye of a needle, than for a rich man to enter into the kingdom of God.
Auðveldara er fyrir úlfalda að fara gegnum nálarauga, en ríkan mann að komast inn í guðsríki.“
26 Who wondered the more, saying among themselves: Who then can be saved?
Nú urðu lærisveinarnir öldungis forviða! „Hver getur þá orðið hólpinn?“spurðu þeir.
27 And Jesus looking on them, saith: With men it is impossible; but not with God: for all things are possible with God.
Jesús horfði fast á þá og sagði: „Án Guðs er það ómögulegt, en Guði er enginn hlutur um megn.“
28 And Peter began to say unto him: Behold, we have left all things, and have followed thee.
Þá tók Pétur að telja upp allt sem hann og lærisveinarnir hefðu yfirgefið og sagði síðan: „Við höfum yfirgefið allt og fylgt þér…“
29 Jesus answering, said: Amen I say to you, there is no man who hath left house or brethren, or sisters, or father, or mother, or children, or lands, for my sake and for the gospel,
Jesús svaraði: „Ég fullvissa ykkur um að hver sá sem yfirgefur allt – heimili, bræður, systur, móður, föður, börn eða eignir – af kærleika til mín og til að geta flutt öðrum gleðiboðskapinn, mun fá sín laun.
31 But many that are first, shall be last: and the last, first.
Þá mun lítið verða úr mörgum sem nú telja sig mikla, en margir sem nú eru fyrirlitnir, munu þar hljóta virðingu.“
32 And they were in the way going up to Jerusalem: and Jesus went before them, and they were astonished; and following were afraid. And taking again the twelve, he began to tell them the things that should befall him.
Nú lá leiðin til Jerúsalem. Jesús gekk hratt á undan lærisveinunum, sem fylgdu honum undrandi og kvíðnir. Jesús fór með þá afsíðis og tók enn að lýsa fyrir þeim því sem biði hans í Jerúsalem.
33 Saying: Behold we go up to Jerusalem, and the Son of man shall be betrayed to the chief priests, and to the scribes and ancients, and they shall condemn him to death, and shall deliver him to the Gentiles.
„Þegar þangað kemur mun ég, Kristur, verða handtekinn og leiddur fyrir æðstu prestana og leiðtoga þjóðarinnar. Þeir munu dæma mig til dauða og selja mig í hendur Rómverjanna, svo þeir geti tekið mig af lífi.
34 And they shall mock him, and spit on him, and scourge him, and kill him: and the third day he shall rise again.
Fyrst munu þeir hæðast að mér og hrækja á mig, síðan húðstrýkja, og því næst lífláta mig. Þrem dögum síðar mun ég rísa upp frá dauðum.“
35 And James and John the sons of Zebedee, come to him, saying: Master, we desire that whatsoever we shall ask, thou wouldst do it for us:
Nú komu Jakob og Jóhannes, synir Sebedeusar, til hans og sögðu við hann í hálfum hljóðum: „Meistari, okkur langar að biðja þig um nokkuð.“
36 But he said to them: What would you that I should do for you?
„Hvað er það?“spurði hann.
37 And they said: Grant to us, that we may sit, one on thy right hand, and the other on thy left hand, in thy glory.
„Okkur langar að sitja næst þér í konungsríki þínu, annar hægra megin, hinn vinstra megin, “svöruðu þeir.
38 And Jesus said to them: You know not what you ask. Can you drink of the chalice that I drink of: or be baptized with the baptism wherewith I am baptized?
„Þið vitið ekki um hvað þið eruð að biðja!“sagði Jesús. „Getið þið drukkið þann sorgarbikar sem ég verð að drekka? Eða skírst þeirri þjáningaskírn sem ég verð að skírast?“
39 But they said to him: We can. And Jesus saith to them: You shall indeed drink of the chalice that I drink of: and with the baptism wherewith I am baptized, you shall be baptized.
„Já, já, það getum við, “svöruðu þeir. Þá sagði Jesús: „Já, þið munuð vissulega fá að drekka þennan bikar minn og skírast þessari skírn,
40 But to sit on my right hand, or on my left, is not mine to give to you, but to them for whom it is prepared.
en ég hef ekki leyfi til að láta ykkur eftir hásætin sem næst mér eru og það hefur reyndar þegar verið ákveðið hverjir þau skuli hljóta.“
41 And the ten hearing it, began to be much displeased at James and John.
Þegar hinir lærisveinarnir komust að því hvers Jakob og Jóhannes höfðu spurt, urðu þeir mjög gramir.
42 But Jesus calling them, saith to them: You know that they who seem to rule over the Gentiles, lord it over them: and their princes have power over them.
Jesús kallaði þá til sín og sagði: „Þið vitið að þeir sem teljast ráða yfir þjóðunum, drottna yfir þeim og láta þær kenna á valdi sínu,
43 But it is not so among you: but whosoever will be greater, shall be your minister.
en þannig er það ekki meðal ykkar. Sá ykkar sem vill verða mikill, verður að vera þjónn hinna,
44 And whosoever will be first among you, shall be the servant of all.
og sá sem vill verða mestur allra, verður að vera allra þræll.
45 For the Son of man also is not come to be ministered unto, but to minister, and to give his life a redemption for many.
Ég, Kristur, kom ekki hingað til að láta þjóna mér, heldur til að þjóna öðrum, og gefa líf mitt sem lausnargjald fyrir marga.“
46 And they came to Jericho: and as he went out of Jericho, with his disciples, and a very great multitude, Bartimeus the blind man, the son of Timeus, sat by the way side begging.
Þeir komu til Jeríkó. Síðar, þegar þeir voru að fara þaðan aftur, fylgdi honum mikill mannfjöldi. Við veginn sat blindur betlari, Bartímeus, sonur Tímeusar.
47 Who when he had heard, that it was Jesus of Nazareth, began to cry out, and to say: Jesus son of David, have mercy on me.
Þegar Bartímeus heyrði að Jesús frá Nasaret færi þar, tók hann að hrópa og kalla: „Jesús, sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
48 And many rebuked him, that he might hold his peace; but he cried a great deal the more: Son of David, have mercy on me.
Margir skipuðu honum að þegja, en það varð til þess að hann hrópaði enn ákafar: „Sonur Davíðs, miskunnaðu mér!“
49 And Jesus, standing still, commanded him to be called. And they call the blind man, saying to him: Be of better comfort: arise, he calleth thee.
Þegar Jesús heyrði hrópin, nam hann staðar og sagði: „Segið honum að koma.“Þeir kölluðu því á blinda manninn og sögðu: „Þú ert heppinn! Hann sagði þér að koma.“
50 Who casting off his garment leaped up, and came to him.
Bartímeus henti af sér yfirhöfninni, stökk á fætur og flýtti sér til Jesú.
51 And Jesus answering, said to him: What wilt thou that I should do to thee? And the blind man said to him: Rabboni, that I may see.
„Hvað viltu að ég geri fyrir þig?“spurði Jesús. „Meistari, “sagði blindi maðurinn, „mig langar að fá sjónina!“
52 And Jesus saith to him: Go thy way, thy faith hath made thee whole. And immediately he saw, and followed him in the way.
„Bæn þín er heyrð, “sagði Jesús. „Trú þín hefur læknað þig.“Samstundis fékk blindi maðurinn sjónina og fylgdi Jesú áleiðis.
