Genesis 50

1 And when Joseph saw this, he fell upon his father’s face weeping and kissing him.

Wtedy Józef przypadł do twarzy swego ojca i płakał nad nim, i całował go.

2 And he commanded his servants the physicians to embalm his father.

Potem Józef rozkazał swoim sługom, lekarzom, aby zabalsamowali jego ojca. I lekarze zabalsamowali Izraela.

3 And while they were fulfilling his commands, there passed forty days: for this was the manner with bodies that were embalmed, and Egypt mourned for him seventy days.

I minęło czterdzieści dni, bo tyle trwa balsamowanie. Egipcjanie opłakiwali go przez siedemdziesiąt dni.

4 And the time of the mourning being expired, Joseph spoke to the family of Pharao: If I have found favour in your sight, speak in the ears of Pharao:

Po upływie dni żałoby Józef powiedział do domowników faraona: Jeśli znalazłem teraz łaskę w waszych oczach, powiedzcie, proszę, do uszu faraona:

5 For my father made me swear to him, saying: Behold I die: thou shalt bury me in my sepulchre which I have digged for myself in the land of Chanaan. So I will go up and bury my father, and return.

Mój ojciec zobowiązał mnie przysięgą i powiedział: Oto ja umieram. Pogrzebiesz mnie w moim grobie, który sobie wykopałem w ziemi Kanaan. Teraz, proszę, pozwól mi pojechać i pogrzebać mego ojca, a potem wrócę.

6 And Pharao said to him: Go up and bury thy father according as he made thee swear.

Faraon powiedział: Jedź i pogrzeb twego ojca, jak cię zobowiązał przysięgą.

7 So he went up, and there went with him all the ancients of Pharao’s house, and all the elders of the land of Egypt,

Józef pojechał więc, aby pogrzebać swego ojca. Jechali też z nim wszyscy słudzy faraona, także starsi jego domu i wszyscy starsi ziemi Egiptu;

8 And the house of Joseph with his brethren, except their children, and their flocks and herds, which they left in the land of Gessen.

I cały dom Józefa, jego bracia i dom jego ojca. Tylko swoje dzieci, swoje owce i swoje woły zostawili w ziemi Goszen.

9 He had also in his train chariots and horsemen: and it was a great company.

Wyruszyły też z nimi wozy i wyruszyli jeźdźcy. A orszak był bardzo wielki.

10 And they came to the threshingfloor of Atad, which is situated beyond the Jordan: where celebrating the exequies with a great and vehement lamentation, they spent full seven days.

I przyjechali aż do klepiska Atad, które jest za Jordanem, i tam opłakiwali go wielkim i bardzo głębokim lamentem. Józef przez siedem dni obchodził żałobę po swym ojcu.

11 And when the inhabitants of Chanaan saw this, they said: This is a great mourning to the Egyptians. And therefore the name of that place was called, The mourning of Egypt.

A gdy obywatele ziemi Kanaan zobaczyli tę żałobę na klepisku Atad, mówili: To ciężka żałoba Egipcjan. Dlatego nazwano to miejsce Ebel-Misraim; leży ono za Jordanem.

12 So the sons of Jacob did as he had commanded them.

Jego synowie uczynili więc z nim tak, jak im rozkazał.

13 And carrying him into the land of Chanaan, they buried him in the double cave which Abraham had bought together with the field for a possession of a buryingplace, of Ephron the Hethite over against Mambre.

Jego synowie zawieźli go do ziemi Kanaan i pogrzebali go w jaskini na polu Makpela naprzeciwko Mamre, którą kupił Abraham wraz z polem od Efrona Chetyty jako grób na własność.

14 And Joseph returned into Egypt with his brethren, and all that were in his company, after he had buried his father.

Po pogrzebie swego ojca Józef wrócił do Egiptu wraz ze swymi braćmi i ze wszystkimi, którzy pojechali z nim na pogrzeb jego ojca.

15 Now he being dead, his brethren were afraid, and talked one with another: Lest perhaps he should remember the wrong he suffered, and requite us all the evil that we did to him.

A bracia Józefa, widząc, że ich ojciec umarł, mówili: Może Józef będzie nas nienawidził i odpłaci nam sowicie za to wszystko zło, które mu uczyniliśmy.

16 And they sent a message to him, saying: Thy father commanded us before he died,

Kazali więc powiedzieć do Józefa: Twój ojciec, zanim umarł, nakazał:

17 That we should say thus much to thee from him: I beseech thee to forget the wickedness of thy brethren, and the sin and malice they practiced against thee: we also pray thee, to forgive the servants of the God of thy father this wickedness. And when Joseph heard this, he wept.

Tak powiedzcie Józefowi: Proszę, wybacz teraz przestępstwo twoich braci i ich grzech, że wyrządzili ci zło. Proszę, wybacz teraz występek sługom Boga twego ojca. I Józef płakał, gdy to mówili do niego.

18 And his brethren came to him: and worshipping prostrate on the ground they said: We are thy servants.

I jego bracia podeszli, i upadli przed nim, mówiąc: Oto jesteśmy twoimi sługami.

19 And he answered them: Fear not: can we resist the will of God?

Józef powiedział do nich: Nie bójcie się. Czyż ja jestem na miejscu Boga?

20 You thought evil against me: but God turned it into good, that he might exalt me, as at present you see, and might save many people.

Obmyśliliście zło przeciwko mnie, ale Bóg obrócił to w dobro, żeby sprawić to, co się dziś dzieje, aby zachować tak wielki lud.

21 Fear not: I will feed you and your children. And he comforted them, and spoke gently and mildly.

Teraz więc nie bójcie się. Ja będę żywić was i wasze dzieci. I tak ich pocieszał, i serdecznie z nimi rozmawiał.

22 And he dwelt in Egypt with all his father’s house: and lived a hundred and ten years.

I Józef mieszkał w Egipcie, on sam i dom jego ojca. A Józef żył sto dziesięć lat.

23 And he saw the children of Ephraim to the third generation. The children also of Machir the son of Manasses were born on Joseph’s knees.

Józef oglądał synów Efraima aż do trzeciego pokolenia. Także synowie Makira, syna Manassesa, wychowali się na kolanach Józefa.

24 After which he told his brethren: God will visit you after my death, and will make you go up out of this land, to the land which he swore to Abraham, Isaac, and Jacob.

Potem Józef powiedział do swoich braci: Ja umrę, ale Bóg na pewno was nawiedzi i wyprowadzi z tej ziemi do ziemi, którą przysiągł Abrahamowi, Izaakowi i Jakubowi.

25 And he made them swear to him, saying: God will visit you, carry my bones with you out of this place:

Józef zobowiązał więc przysięgą synów Izraela i powiedział: Bóg na pewno was nawiedzi, a wtedy zabierzcie stąd moje kości.

26 And he died being a hundred and ten years old. And being embalmed he was laid in a coffin in Egypt.

I Józef umarł, mając sto dziesięć lat. Zabalsamowano go i złożono do trumny w Egipcie.