Proverbs 3
1 My son, forget not my teaching, and let thy heart observe my commandments;
Anakko, saanmo a liplipatan dagiti bilbilinko, ken tungpalem dagiti sursurok dita pusom,
2 for length of days, and years of life, and peace shall they add to thee.
ta inayonda kenka ti atiddog nga al-aldaw, ken tawtawen ti panagbiag, ken talna.
3 Let not loving-kindness and truth forsake thee; bind them about thy neck, write them upon the tablet of thy heart:
Saanmo nga ipalubos a panawannaka ti kinapudno ti tulag ken kinamatalek, maiyarig dagitoy iti kwintas nga igalutmo iti tengngedmo, isuratmo dagitoy dita pusom.
4 and thou shalt find favour and good understanding in the sight of God and man.
Iti kasta makasarakkanto iti pabor ken nasayaat a pakasaritaan iti imatang ti Dios ken tao.
5 Confide in Jehovah with all thy heart, and lean not unto thine own intelligence;
Agtalekka kenni Yahweh iti amin a pusom ken saanka nga agtalek iti bukodmo a pannakaawat;
6 in all thy ways acknowledge him, and he will make plain thy paths.
iti amin a dalanmo, bigbigem isuna ket palintegennanto dagiti pagnaam.
7 Be not wise in thine own eyes; fear Jehovah, and depart from evil:
Saanmo nga ipagarup a masiribka; agbutengka kenni Yahweh ket tallikudam ti kinadakes.
8 it shall be health for thy navel, and moisture for thy bones.
Agbalinto daytoy a pannakapaimbag ti lasagmo ken pannakapapigsa ti bagim.
9 Honour Jehovah with thy substance, and with the first-fruits of all thine increase;
Dayawem ni Yahweh iti kinabaknangmo ken kadagiti umuna a bunga dagiti amin nga apitmo,
10 so shall thy barns be filled with plenty, and thy vats shall overflow with new wine.
ket mapnonto dagiti kamaligmo ken aglupluppiasto dagiti burnaymo, a napno iti baro nga arak.
11 My son, despise not the instruction of Jehovah, neither be weary of his chastisement;
Anakko, saanmo a laisen ti panangdisiplina ni Yahweh ken saanmo a guraen ti panangtubngarna,
12 for whom Jehovah loveth he chasteneth, even as a father the son in whom he delighteth.
ta disdisiplinaen ni Yahweh dagiti ay-ayatenna, a kas iti panangdisiplina ti maysa nga ama iti anakna a makaay-ayo kenkuana.
13 Blessed is the man that findeth wisdom, and the man that getteth understanding.
Naragsak ti makasarak iti kinasirib, makagun-od met isuna iti pannakaawat.
14 For the gain thereof is better than the gain of silver, and her revenue than fine gold.
Nasaysayaat ti magun-odmo iti kinasirib ngem iti magun-odmo iti pirak ken nasaysayaat ti magungguna iti kinasirib ngem iti balitok.
15 She is more precious than rubies; and all the things thou canst desire are not equal unto her.
Napatpateg ti kinasirib ngem kadagiti alahas ken awan kadagiti tartarigagayam ti maiyasping kenkuana.
16 Length of days is in her right hand; in her left hand riches and honour.
Adda iti makannawan nga imana dagiti al-aldaw; adda iti makannigid nga imana dagiti kinabaknang ken pammadayaw.
17 Her ways are ways of pleasantness, and all her paths are peace.
Dagiti wagasna ket wagwagas ti kinaimbag ken amin dagiti wagasna ket talna.
18 She is a tree of life to them that lay hold upon her; and happy is he that retaineth her.
Isuna ket maiyarig a kayo ti biag kadagiti kumpet kenkuana, naragsak dagiti agtalinaed iti daytoy.
19 Jehovah by wisdom founded the earth; by understanding he established the heavens.
Babaen iti kinasirib ket inaramid ni Yahweh ti daga, babaen iti kinalaingna ket inkabilna dagiti adda iti langit.
20 By his knowledge the deeps were broken up, and the skies drop down the dew.
Babaen iti pannakaammona ket naglukat dagiti yuyeng ken intinnag dagiti ulep ti linnaawda.
21 My son, let them not depart from thine eyes; keep sound wisdom and discretion:
Anakko, salimetmetam ti naimbag a panangukom ken pannakaammo, ken saanmo nga isinsina ti panagkitam kadagitoy.
22 so shall they be life unto thy soul, and grace unto thy neck.
Agbalindanto a biag ti kararuam ken a kuwintas ti bendision nga isuotmo iti tengngedmo.
23 Then shalt thou walk in thy way securely, and thy foot shall not stumble;
Ket magnakanto iti dalanmo a sitatalged ken saanto a maitibkol ti sakam;
24 when thou liest down, thou shalt not be afraid, but thou shalt lie down and thy sleep shall be sweet.
inton agiddaka, saankanto nga agbuteng; inton agiddaka, mayatto ti pannaturogmo.
25 Be not afraid of sudden fear, neither of the destruction of the wicked, when it cometh;
Saanka nga agbuteng iti inton adda kellaat a dumteng ti pagbutngan wenno panangdadael dagiti nadadangkes,
26 for Jehovah shall be thy confidence, and he will keep thy foot from being taken.
ta addanto ni Yahweh iti abaymo ket saluadannanto ta sakam manipud iti pannakapalab-ogna.
27 Withhold not good from them to whom it is due, when it is in the power of thy hand to do it.
Saanmo nga iyimot ti kinaimbag kadagiti maikari iti daytoy, no adda kabaelam a mangaramid iti daytoy.
28 Say not unto thy neighbour, Go, and come again, and to-morrow I will give, when thou hast it by thee.
Saanmo a kunaen iti kaarrubam, “Agsublikanto no bigat ket itedkonto kenka,” idinto nga addan kenka ti kuarta.
29 Devise not evil against thy neighbour, seeing he dwelleth securely by thee.
Saanka nga agpanggep a mangdangran iti kaarrubam— ti agnanaed iti asidegmo ken agtaltalek kenka.
30 Strive not with a man without cause, if he have done thee no harm.
Saanka a makirinikiar nga awan gapgapuna iti maysa a tao, idinto nga awan inaramidna kenka a dakes.
31 Envy not the man of violence, and choose none of his ways.
Saanka nga umapal iti naranggas a tao wenno mangpili iti aniaman kadagiti wagasna.
32 For the perverse is an abomination to Jehovah; but his secret is with the upright.
Ta ti ulbod a tao ket makarimon kenni Yahweh, ngem iyasidegna kenkuana dagiti nalinteg a tattao.
33 The curse of Jehovah is in the house of the wicked; but he blesseth the habitation of the righteous.
Ti lunod ni Yahweh ket adda iti balay dagiti nadangkes a tattao, ngem benbendisionanna ti pagtaengan dagiti nalinteg a tattao.
34 He indeed scorneth the scorners; but he giveth grace unto the lowly.
Lalaisenna dagiti mananglais, ngem kakaasianna dagiti napakumbaba a tattao.
35 The wise shall inherit glory; but shame shall be the promotion of the foolish.
Tawiden dagiti nasirib a tattao ti pammadayaw, ngem maibabainto dagiti maag.
