Proverbs 26

1 As snow in summer, and as rain in harvest, so honour beseemeth not a fool.

Kung paano ang niebe sa taginit, at kung paano ang ulan sa pagaani, gayon ang karangalan ay hindi nababagay sa mangmang.

2 As the sparrow for flitting about, as the swallow for flying, so a curse undeserved shall not come.

Kung paano ang maya sa kaniyang paggagala, kung paano ang langaylangayan sa kaniyang paglipad, gayon ang sumpa na walang kadahilanan ay hindi tumatalab.

3 A whip for the horse, a bridle for the ass, and a rod for the back of fools.

Ang paghagupit ay sa kabayo, ang paningkaw ay sa asno, at ang pamalo ay sa likod ng mga mangmang.

4 Answer not a fool according to his folly, lest thou also be like unto him.

Huwag mong sagutin ang mangmang ng ayon sa kaniyang kamangmangan, baka ikaw man ay maging gaya rin niya.

5 Answer a fool according to his folly, lest he be wise in his own eyes.

Sagutin mo ang mangmang ayon sa kaniyang kamangmangan, baka siya'y maging pantas sa ganang kaniya.

6 He that sendeth a message by the hand of a fool cutteth off [his own] feet, [and] drinketh damage.

Siyang nagsusugo ng pasugo sa pamamagitan ng kamay ng mangmang naghihiwalay ng kaniyang mga paa, at umiinom sa kasiraan.

7 The legs of the lame hang loose; so is a proverb in the mouth of fools.

Ang mga hita ng pilay ay nabibitin: gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.

8 As a bag of gems in a stoneheap, so is he that giveth honour to a fool.

Kung paano ang isa'y nagbabalot ng isang bato sa isang lambanog, gayon ang nagbibigay ng karangalan sa mangmang.

9 [As] a thorn goeth up into the hand of a drunkard, so is a proverb in the mouth of fools.

Kung paano ang tinik na tumutusok sa kamay ng lango, gayon ang talinghaga sa bibig ng mga mangmang.

10 A master roughly worketh every one: he both hireth the fool and hireth passers-by.

Kung paano ang mamamana sumusugat sa lahat, gayon ang umupa sa mangmang at umuupa sa pagayongayon.

11 As a dog turneth back to its vomit, [so] a fool repeateth his folly.

Kung paano ang aso na bumabalik sa kaniyang suka, gayon ang mangmang na umuulit ng kaniyang kamangmangan.

12 Hast thou seen a man wise in his own eyes? There is more hope of a fool than of him.

Nakikita mo ba ang taong pantas sa ganang kaniyang sarili. May higit na pagasa sa mangmang kay sa kaniya.

13 The sluggard saith, There is a fierce lion in the way; a lion is in the midst of the streets!

Sinabi ng tamad, may leon sa daan; isang leon ay nasa mga lansangan.

14 [As] the door turneth upon its hinges, so the sluggard upon his bed.

Kung paano ang pintuan ay pumipihit sa kaniyang bisagra, gayon ang tamad sa kaniyang higaan.

15 The sluggard burieth his hand in the dish: it wearieth him to bring it again to his mouth.

Idinadampot ng tamad ang kaniyang kamay sa pinggan; napapagod siyang dalhin uli sa kaniyang bibig.

16 A sluggard is wiser in his own eyes than seven [men] that answer discreetly.

Ang tamad ay lalong pantas sa ganang kaniyang sarili kay sa pitong tao na makapagbibigay katuwiran.

17 He that passing by vexeth himself with strife belonging not to him, is [like] one that taketh a dog by the ears.

Ang nagdaraan, at nakikialam sa pagaaway na hindi ukol sa kaniya, ay gaya ng humahawak ng aso sa mga tainga.

18 As a madman who casteth firebrands, arrows, and death,

Kung paano ang taong ulol na naghahagis ng mga dupong na apoy, mga pana, at kamatayan;

19 so is a man that deceiveth his neighbour, and saith, Am I not in sport?

Gayon ang tao na nagdadaya sa kaniyang kapuwa, at nagsasabi, hindi ko ba ginagawa sa paglilibang?

20 Where no wood is, the fire goeth out; and where there is no talebearer, the contention ceaseth.

Sapagka't sa kakulangan ng gatong ay namamatay ang apoy: at kung saan walang mapaghatid-dumapit ay tumitigil ang pagkakaalit.

21 [As] coals for hot coals, and wood for fire, so is a contentious man to inflame strife.

Kung paano ang mga uling sa mga baga, at ang kahoy sa apoy; gayon ang taong madaldal na nagpapaningas ng pagkakaalit.

22 The words of a talebearer are as dainty morsels, and they go down into the innermost parts of the belly.

Ang mga salita ng mapaghatid-dumapit ay parang mga masarap na subo, at nagsisibaba sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.

23 Ardent lips, and a wicked heart, are [as] an earthen vessel overlaid with silver dross.

Mga mapusok na labi at masamang puso ay parang sisidlang-lupa na nababalot ng dumi ng pilak.

24 He that hateth dissembleth with his lips, but he layeth up deceit within him:

Ang nagtatanim ay nagpapakunwari ng kaniyang mga labi, nguni't siya'y naglalagay ng pagdaraya sa loob niya:

25 when his voice is gracious, believe him not, for there are seven abominations in his heart.

Pagka siya'y nagsasalitang mainam, huwag mo siyang paniwalaan; sapagka't may pitong karumaldumal sa kaniyang puso:

26 Though [his] hatred is covered by dissimulation, his wickedness shall be made manifest in the congregation.

Bagaman ang kaniyang pagtatanim ay magtakip ng karayaan, at ang kaniyang kasamaan ay lubos na makikilala sa harap ng kapisanan.

27 Whoso diggeth a pit shall fall therein; and he that rolleth a stone, it shall return upon him.

Ang humuhukay ng lungaw ay mabubuwal doon: at siyang nagpapagulong ng bato, ay babalikan nito siya.

28 A lying tongue hateth those that are injured by it, and a flattering mouth worketh ruin.

Ang sinungaling na dila ay nagtatanim sa mga sinaktan niya; at ang bibig ng kunwang mapagpuri ay gumagawa ng kapahamakan.