Matthew 22
1 And Jesus answering spoke to them again in parables, saying,
Jezus przedstawił jeszcze jedną przypowieść:
2 The kingdom of the heavens has become like a king who made a wedding feast for his son,
—Królestwo niebieskie jest podobne do władcy, który wyprawił synowi wesele.
3 and sent his bondmen to call the persons invited to the wedding feast, and they would not come.
Posłał służących, aby powiadomili zaproszonych, ale ci nie chcieli przyjść.
4 Again he sent other bondmen, saying, Say to the persons invited, Behold, I have prepared my dinner; my oxen and my fatted beasts are killed, and all things ready; come to the wedding feast.
Poprzez innych służących wysłał im więc następującą wiadomość: „Uczta gotowa, mięso na rożnach—wszystko przygotowane! Zapraszam na wesele!”.
5 But they made light of it, and went, one to his own land, and another to his commerce.
Ale goście zlekceważyli zaproszenie: jeden poszedł na pole, inny—do swojego sklepu.
6 And the rest, laying hold of his bondmen, ill-treated and slew [them].
A niektórzy nawet naubliżali posłańcom i zabili ich.
7 And [when] the king [heard of it he] was wroth, and having sent his forces, destroyed those murderers and burned their city.
Władca wpadł w gniew: wysłał wojsko, zgładził zabójców i spalił ich miasto.
8 Then he says to his bondmen, The wedding feast is ready, but those invited were not worthy;
Potem rzekł sługom: „Uczta weselna została przygotowana, ale zaproszeni okazali się jej niegodni.
9 go therefore into the thoroughfares of the highways, and as many as ye shall find invite to the wedding feast.
Wyjdźcie więc na ulice i zaproście na wesele wszystkich, których spotkacie”.
10 And those bondmen went out into the highways, and brought together all as many as they found, both evil and good; and the wedding feast was furnished with guests.
Poszli więc i przyprowadzili z ulic wszystkich napotkanych ludzi—zarówno złych, jak i dobrych. W ten sposób sala biesiadna zapełniła się gośćmi.
11 And the king, having gone in to see the guests, beheld there a man not clothed with a wedding garment.
Gdy władca wszedł, aby ich zobaczyć, zauważył człowieka, który nie miał na sobie weselnego ubrania.
12 And he says to him, [My] friend, how camest thou in here not having on a wedding garment? But he was speechless.
„Przyjacielu!”—zwrócił się do niego. —„Jak się tu znalazłeś, nie mając weselnego ubrania?”. On jednak nic nie odpowiedział.
13 Then said the king to the servants, Bind him feet and hands, and take him away, and cast him out into the outer darkness: there shall be the weeping and the gnashing of teeth.
Wówczas władca rozkazał sługom: „Zwiążcie mu ręce i nogi i wyrzućcie go na zewnątrz, w ciemności, gdzie panuje lament i rozpacz!”.
14 For many are called ones, but few chosen ones.
Wielu jest bowiem zaproszonych, ale mało wybranych.
15 Then went the Pharisees and held a council how they might ensnare him in speaking.
Tymczasem faryzeusze naradzali się, jak sprowokować Jezusa do jakiejś niefortunnej wypowiedzi. Potrzebny był im bowiem pretekst do oskarżenia Go.
16 And they send out to him their disciples with the Herodians, saying, Teacher, we know that thou art true and teachest the way of God in truth, and carest not for any one, for thou regardest not men's person;
Wysłali więc swoich ludzi oraz zwolenników Heroda z takim pytaniem: —Nauczycielu! Wiemy, że nie boisz się mówić prawdy. Nie dostosowujesz się też do opinii ludzi ani do ich oczekiwań, lecz uczciwie nauczasz prawd Bożych.
17 tell us therefore what thou thinkest: Is it lawful to give tribute to Caesar, or not?
Powiedz nam więc, czy słusznie płacimy podatki Rzymowi, czy nie?
18 But Jesus, knowing their wickedness, said, Why tempt ye me, hypocrites?
—Obłudnicy! Chcecie Mnie pogrążyć?!—powiedział Jezus, zdając sobie sprawę z ich podstępu.
19 Shew me the money of the tribute. And they presented to him a denarius.
—Pokażcie Mi najpierw monetę! Gdy Mu ją podano, zapytał:
20 And he says to them, Whose [is] this image and superscription?
—Czyją podobiznę i tytuł na niej widzicie?
21 They say to him, Caesar's. Then he says to them, Pay then what is Caesar's to Caesar, and what is God's to God.
—Cezara—odpowiedzieli. —Oddawajcie więc cezarowi to, co jego, a Bogu—co należy do Boga!
22 And when they heard [him], they wondered, and left him, and went away.
Ta odpowiedź tak ich zaskoczyła, że zaraz stamtąd odeszli.
23 On that day came to him Sadducees, who say there is no resurrection; and they demanded of him,
Jeszcze tego samego dnia przyszli do Jezusa saduceusze—przedstawiciele ugrupowania nauczającego, że nie będzie zmartwychwstania.
24 saying, Teacher, Moses said, If any one die, not having children, his brother shall marry his wife and shall raise up seed to his brother.
—Nauczycielu!—zwrócili się do Niego. —Prawo Mojżesza naucza: „Jeśli umrze mężczyzna i nie pozostawi po sobie potomstwa, jego brat powinien ożenić się z wdową po zmarłym i mieć z nią potomstwo”.
25 Now there were with us seven brethren; and the first having married died, and not having seed, left his wife to his brother.
Otóż żyło kiedyś u nas siedmiu braci. Najstarszy z nich ożenił się, ale wkrótce zmarł, nie pozostawiając dzieci. Wdowa została żoną młodszego brata.
26 In like manner also the second and the third, unto the seven.
I tak było z drugim, trzecim i resztą braci.
27 And last of all the woman also died.
W końcu zmarła także ta kobieta.
28 In the resurrection therefore of which of the seven shall she be wife, for all had her?
Jeśli rzeczywiście umarli zmartwychwstaną, to czyją będzie wtedy żoną, skoro wszyscy bracia się z nią ożenili?
29 And Jesus answering said to them, Ye err, not knowing the scriptures nor the power of God.
—Cała trudność polega na tym—odparł Jezus—że nie znacie Pisma ani mocy Bożej!
30 For in the resurrection they neither marry nor are given in marriage, but are as angels of God in heaven.
Po zmartwychwstaniu więzy małżeńskie nie będą obowiązywać ani tych siedmiu braci, ani kobiety, bo wszyscy pod tym względem będą podobni do aniołów.
31 But concerning the resurrection of the dead, have ye not read what was spoken to you by God, saying,
Jeśli zaś chodzi o samo zmartwychwstanie, to czy nigdy nie czytaliście, że Bóg powiedział:
32 I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob? God is not God of [the] dead, but of [the] living.
„Jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba”? Przecież nie nazwałby siebie Bogiem tych, którzy już nie istnieją!
33 And when the crowds heard [it] they were astonished at his doctrine.
Zgromadzeni, słysząc Jego odpowiedź, nie mogli wyjść z podziwu.
34 But the Pharisees, having heard that he had put the Sadducees to silence, were gathered together.
Faryzeusze dowiedzieli się, że Jezus zamknął usta saduceuszom. Przyszli więc tam
35 And one of them, a lawyer, demanded, tempting him, and saying,
i jeden z nich—przywódca religijny—zadał Mu podchwytliwe pytanie:
36 Teacher, which is the great commandment in the law?
—Nauczycielu, które z przykazań Prawa Mojżesza jest najważniejsze?
37 And he said to him, Thou shalt love [the] Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy understanding.
—„Kochaj twojego Pana i Boga całym sercem, duszą i umysłem!”—odpowiedział Jezus.
38 This is [the] great and first commandment.
—To jest pierwsze i najważniejsze przykazanie.
39 And [the] second is like it, Thou shalt love thy neighbour as thyself.
Drugie jest podobne: „Kochaj innych tak, jak kochasz samego siebie!”.
40 On these two commandments the whole law and the prophets hang.
Na tych dwóch przykazaniach opiera się całe Prawo Mojżesza i księgi proroków.
41 And the Pharisees being gathered together, Jesus demanded of them,
Następnie sam zapytał otaczających Go faryzeuszy:
42 saying, What think ye concerning the Christ? whose son is he? They say to him, David's.
—Jak sądzicie? Skąd ma pochodzić Mesjasz? —Z rodu króla Dawida—odrzekli.
43 He says to them, How then does David in Spirit call him Lord, saying,
—To dlaczego sam Dawid, a przez jego usta Duch Święty, nazywa Go Panem?—zapytał Jezus. —Dawid powiedział przecież:
44 The Lord said to my Lord, Sit on my right hand until I put thine enemies under thy feet?
„Bóg rzekł do mojego Pana: Zasiądź po mojej prawej stronie, dopóki nie rzucę Ci pod nogi Twoich nieprzyjaciół”.
45 If therefore David call him Lord, how is he his son?
Skoro więc Dawid nazwał Go Panem, to jak Mesjasz może być jego potomkiem?
46 And no one was able to answer him a word, nor did any one dare from that day to question him any more.
Nikt nie potrafił Mu na to odpowiedzieć. Dlatego też nikt już więcej nie śmiał Go o nic pytać.
