Matthew 22
1 And Jesus answering spoke to them again in parables, saying,
Jesús sagði fólkinu fleiri sögur til þess að auka skilning þess á mætti og valdi Guðs. Hér er ein þeirra:
2 The kingdom of the heavens has become like a king who made a wedding feast for his son,
„Guðsríki má líkja við konung sem undirbjó brúðkaupsveislu sonar síns.
3 and sent his bondmen to call the persons invited to the wedding feast, and they would not come.
Fjöldi gesta var boðinn, og þegar stundin nálgaðist sendi hann þjóna sína til þess að segja öllum að veislan væri að hefjast. En fólkið vildi ekki koma!
4 Again he sent other bondmen, saying, Say to the persons invited, Behold, I have prepared my dinner; my oxen and my fatted beasts are killed, and all things ready; come to the wedding feast.
Hann sendi því aðra með þessi skilaboð: „Allt er tilbúið. Steikin er í ofninum. Flýtið ykkur!“
5 But they made light of it, and went, one to his own land, and another to his commerce.
En þeir sem boðnir voru hlógu aðeins og sneru sér að vinnu sinni, eins og ekkert hefði í skorist. Einn að búskapnum, annar að versluninni,
6 And the rest, laying hold of his bondmen, ill-treated and slew [them].
enn aðrir börðu sendiboðana, svívirtu þá og drápu suma þeirra.
7 And [when] the king [heard of it he] was wroth, and having sent his forces, destroyed those murderers and burned their city.
Þá reiddist konungurinn heiftarlega og sendi þangað herlið, drap morðingjana og brenndi borg þeirra.
8 Then he says to his bondmen, The wedding feast is ready, but those invited were not worthy;
Síðan sagði hann við þjóna sína: „Brúðkaupsveislan skal haldin, en gestirnir, sem boðnir voru, eru ekki verðir þessa heiðurs.
9 go therefore into the thoroughfares of the highways, and as many as ye shall find invite to the wedding feast.
Farið nú út á göturnar og bjóðið þeim sem þið sjáið að koma!“
10 And those bondmen went out into the highways, and brought together all as many as they found, both evil and good; and the wedding feast was furnished with guests.
Þjónarnir fóru og náðu í alla sem þeir gátu, bæði vonda og góða, og veislusalurinn varð fullur af brúðkaupsgestum.
11 And the king, having gone in to see the guests, beheld there a man not clothed with a wedding garment.
En þegar konungurinn kom inn til að heilsa gestunum, tók hann eftir manni sem ekki var í brúðkaupsklæðum (þeim sem gestunum hafði verið séð fyrir).
12 And he says to him, [My] friend, how camest thou in here not having on a wedding garment? But he was speechless.
„Heyrðu vinur, “sagði konungurinn, „Hvernig stendur á því að þú ert ekki í brúðkaupsklæðum?“Maðurinn svaraði engu.
13 Then said the king to the servants, Bind him feet and hands, and take him away, and cast him out into the outer darkness: there shall be the weeping and the gnashing of teeth.
Þá sagði konungurinn við þjóna sína: „Bindið hann á höndum og fótum og kastið honum út í myrkrið – þar verður grátið og kveinað.“
14 For many are called ones, but few chosen ones.
Margir eru kallaðir en fáir útvaldir.“
15 Then went the Pharisees and held a council how they might ensnare him in speaking.
Farísearnir sátu nú á fundi, til að ræða hvernig þeir gætu flækt Jesú í orðum, svo hægt væri að handtaka hann.
16 And they send out to him their disciples with the Herodians, saying, Teacher, we know that thou art true and teachest the way of God in truth, and carest not for any one, for thou regardest not men's person;
Niðurstaðan varð sú að þeir ákváðu að senda lærisveina sína ásamt öðrum úr hópi Heródesarsinna til þess að leggja fyrir hann spurningar og segja: „Herra við vitum að þú ert mjög heiðarlegur og segir sannleikann, hvað sem öðrum finnst.
17 tell us therefore what thou thinkest: Is it lawful to give tribute to Caesar, or not?
Segðu okkur nú, er rétt af okkur að greiða skatt til rómverska ríkisins, eða ekki?“
18 But Jesus, knowing their wickedness, said, Why tempt ye me, hypocrites?
En Jesús skildi bragðið og kallaði: „Þið hræsnarar! Eruð þið að reyna að leika á mig með lævísum spurningum?
19 Shew me the money of the tribute. And they presented to him a denarius.
Sýnið mér mynt.“Þá réttu þeir honum pening.
20 And he says to them, Whose [is] this image and superscription?
„Af hverjum er myndin á peningnum, “spurði hann, „og hvaða nafn er undir myndinni?“
21 They say to him, Caesar's. Then he says to them, Pay then what is Caesar's to Caesar, and what is God's to God.
„Keisarans, “svöruðu þeir. „Jæja, “sagði hann. „Gjaldið þá keisaranum það sem keisarans er, og Guði það sem Guðs er.“
22 And when they heard [him], they wondered, and left him, and went away.
Þeir urðu orðlausir af undrun við þetta svar og fóru burt.
23 On that day came to him Sadducees, who say there is no resurrection; and they demanded of him,
Þennan sama dag komu nokkrir saddúkear til hans, en þeir héldu því fram að upprisa dauðra ætti sér aldrei stað. Þeir spurðu:
24 saying, Teacher, Moses said, If any one die, not having children, his brother shall marry his wife and shall raise up seed to his brother.
„Herra, Móse segir að deyi maður barnlaus, eigi bróðir hans að kvænast ekkjunni og börn þeirra síðan að erfa eignir hins látna.
25 Now there were with us seven brethren; and the first having married died, and not having seed, left his wife to his brother.
Einu sinni voru sjö bræður. Sá fyrsti kvæntist en dó án þess að eignast börn. Konan giftist þá elsta bróðurnum,
26 In like manner also the second and the third, unto the seven.
en sá bróðir dó einnig barnlaus, og þá giftist konan þeim sem næstur var í röðinni. Svona gekk þetta koll af kolli þangað til hún hafði verið gift þeim öllum, og
27 And last of all the woman also died.
að lokum dó hún einnig.
28 In the resurrection therefore of which of the seven shall she be wife, for all had her?
Nú spyrjum við: Kona hvers þeirra verður hún í upprisunni, fyrst hún var gift þeim öllum?“
29 And Jesus answering said to them, Ye err, not knowing the scriptures nor the power of God.
Jesús svaraði: „Þið vaðið reyk, því þið þekkið hvorki Biblíuna né kraft Guðs.
30 For in the resurrection they neither marry nor are given in marriage, but are as angels of God in heaven.
Í upprisunni verður ekkert hjónaband, því þá verða allir eins og englarnir á himnum.
31 But concerning the resurrection of the dead, have ye not read what was spoken to you by God, saying,
En hafið þið ekki lesið það sem Biblían segir um upprisu dauðra? Skiljið þið ekki að Guð talar til ykkar þegar hann segir:
32 I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob? God is not God of [the] dead, but of [the] living.
„Ég er Guð Abrahams, Ísaks og Jakobs.“Guð er ekki Guð hinna dauðu heldur þeirra sem lifa.“
33 And when the crowds heard [it] they were astonished at his doctrine.
Mannfjöldanum þótti mikið til um svör Jesú
34 But the Pharisees, having heard that he had put the Sadducees to silence, were gathered together.
en farísearnir voru ekki á sama máli. Þegar farísearnir fréttu að Jesús hefði gert saddúkeana orðlausa fitjuðu þeir upp á nýrri spurningu, og var lögfræðingur nokkur fenginn til að bera hana fram. Spurningin var þessi:
35 And one of them, a lawyer, demanded, tempting him, and saying,
36 Teacher, which is the great commandment in the law?
„Herra, hvert er mikilvægasta boðorðið í lögum Móse?“Jesús svaraði:
37 And he said to him, Thou shalt love [the] Lord thy God with all thy heart, and with all thy soul, and with all thy understanding.
„Elska skalt þú Drottin Guð þinn af öllu hjarta þínu, allri sálu þinni og öllum huga þínum.
38 This is [the] great and first commandment.
Þetta er fyrsta og jafnframt æðsta boðorðið. Það næstæðsta er svipað, en það er þannig: „Elskaðu meðbróður þinn eins og sjálfan þig.“
39 And [the] second is like it, Thou shalt love thy neighbour as thyself.
40 On these two commandments the whole law and the prophets hang.
Öll hin boðorðin og fyrirmæli spámannanna – já, öll Biblían – byggja á þessu tvöfalda boði. Ef þið hlýðið því, þá hlýðið þið öllum hinum um leið.“
41 And the Pharisees being gathered together, Jesus demanded of them,
En nú spurði Jesús faríseana:
42 saying, What think ye concerning the Christ? whose son is he? They say to him, David's.
„Getið þið sagt mér hvers son Kristur er?“„Sonur Davíðs, “svöruðu þeir.
43 He says to them, How then does David in Spirit call him Lord, saying,
„Hvers vegna talar þá Davíð, knúinn af heilögum anda, um hann sem Drottin?“spurði Jesús. „Var það ekki Davíð sem sagði:
44 The Lord said to my Lord, Sit on my right hand until I put thine enemies under thy feet?
„Guð sagði við minn Drottin: sittu mér til hægri handar uns ég hef lagt óvini þína að fótum þér.“
45 If therefore David call him Lord, how is he his son?
Fyrst Davíð kallar hann „Drottin, “hvernig getur hann þá verið sonur hans?“
46 And no one was able to answer him a word, nor did any one dare from that day to question him any more.
Þessu gátu þeir ekki svarað og eftir það þorði enginn að spyrja hann neins.
