Acts 14

1 And it came to pass in Iconium that they entered together into the synagogue of the Jews, and so spake that a great multitude of both Jews and Greeks believed.

W Ikonium również weszli do synagogi żydowskiej i mówili tak, że uwierzyła wielka liczba Żydów i Greków.

2 But the Jews who did not believe stirred up the minds of [those of] the nations and made [them] evil-affected against the brethren.

Lecz Żydzi, którzy nie uwierzyli, podburzyli i rozjątrzyli serca pogan przeciwko braciom.

3 They stayed therefore a good while, speaking boldly, [confiding] in the Lord, who gave witness to the word of his grace, giving signs and wonders to be done by their hands.

I byli tam przez długi czas, odważnie mówiąc w Panu, który dawał świadectwo słowu swojej łaski, sprawiając, że przez ich ręce dokonywały się znaki i cuda.

4 And the multitude of the city was divided, and some were with the Jews and some with the apostles.

I mieszkańcy miasta podzielili się: jedni byli z Żydami, a drudzy z apostołami.

5 And when an assault was making, both of [those of] the nations and [the] Jews with their rulers, to use [them] ill and stone them,

Kiedy jednak wszczął się rozruch zarówno wśród pogan, jak i Żydów wraz z przełożonymi, i chcieli ich znieważyć, i ukamienować;

6 they, being aware of it, fled to the cities of Lycaonia, Lystra and Derbe, and the surrounding country,

Dowiedzieli się o tym i uciekli do miast Likaonii: do Listry i Derbe oraz w ich okolice;

7 and there they were announcing the glad tidings.

I tam głosili ewangelię.

8 And a certain man in Lystra, impotent in his feet, sat, [being] lame from his mother's womb, who had never walked.

A w Listrze był pewien człowiek o bezwładnych nogach, chromy już w łonie swojej matki i nigdy nie chodził.

9 This [man] heard Paul speaking, who, fixing his eyes on him, and seeing that he had faith to be healed,

Słuchał on przemawiającego Pawła, który przyglądając mu się uważnie i widząc, że ma wiarę, aby zostać uzdrowionym;

10 said with a loud voice, Rise up straight upon thy feet: and he sprang up and walked.

Powiedział donośnym głosem: Stań prosto na nogach! A on zerwał się i zaczął chodzić.

11 But the crowds, who saw what Paul had done, lifted up their voices in Lycaonian, saying, The gods, having made themselves like men, are come down to us.

A ludzie, widząc, co uczynił Paweł, zaczęli wołać po likaońsku: Bogowie przybrali postać ludzi i zstąpili do nas!

12 And they called Barnabas Jupiter, and Paul Mercury, because he took the lead in speaking.

I nazwali Barnabę Jowiszem, a Pawła Merkurym, ponieważ on był głównym mówcą.

13 And the priest of Jupiter who was before the city, having brought bulls and garlands to the gates, would have done sacrifice along with the crowds.

Wtedy kapłan [ze świątyni] Jowisza, która była przed miastem, przyprowadził do wrót woły i wieńce i razem z ludem chciał złożyć ofiarę.

14 But the apostles Barnabas and Paul, having heard [it], rent their garments, and rushed out to the crowd, crying

Gdy usłyszeli o tym apostołowie Barnaba i Paweł, rozdarli swoje szaty i wpadli między tłum, wołając;

15 and saying, Men, why do ye these things? We also are men of like passions with you, preaching to you to turn from these vanities to the living God, who made the heaven, and the earth, and the sea, and all things in them;

Ludzie, co robicie? My też jesteśmy ludźmi, podlegamy tym samym doznaniom co wy. Głosimy wam, abyście się odwrócili od tych marności do Boga żywego, który stworzył niebo, ziemię, morze i wszystko, co się w nich znajduje.

16 who in the past generations suffered all the nations to go in their own ways,

Za czasów minionych pozwalał on, aby wszystkie narody chodziły własnymi drogami.

17 though indeed he did not leave himself without witness, doing good, and giving to you from heaven rain and fruitful seasons, filling your hearts with food and gladness.

Nie przestawał jednak dawać o sobie świadectwa, czyniąc dobrze. Zsyłał nam z nieba deszcz i urodzajne lata, karmił nas i napełniał radością nasze serca.

18 And saying these things, they with difficulty kept the crowds from sacrificing to them.

Tymi słowami ledwie powstrzymali lud od złożenia im ofiary.

19 But there came Jews from Antioch and Iconium, and having persuaded the crowds and stoned Paul, drew him out of the city, supposing him to have died.

Tymczasem z Antiochii i Ikonium nadeszli Żydzi, którzy namówiwszy lud, ukamienowali Pawła i wywlekli go za miasto, myśląc, że umarł.

20 But while the disciples encircled him, he rose up and entered into the city. And on the morrow he went away with Barnabas to Derbe.

Lecz gdy otoczyli go uczniowie, podniósł się i wrócił do miasta, a nazajutrz udał się z Barnabą do Derbe.

21 And having announced the glad tidings to that city, and having made many disciples, they returned to Lystra, and Iconium, and Antioch,

Kiedy głosili ewangelię temu miastu i pozyskali wielu uczniów, wrócili do Listry, Ikonium i do Antiochii;

22 establishing the souls of the disciples, exhorting them to abide in the faith, and that through many tribulations we must enter into the kingdom of God.

Umacniając dusze uczniów i zachęcając do trwania w wierze, [mówili], że przez wiele utrapień musimy wejść do królestwa Bożego.

23 And having chosen them elders in each assembly, having prayed with fastings, they committed them to the Lord, on whom they had believed.

A gdy w każdym kościele ustanowili starszych, modląc się i poszcząc, powierzyli ich Panu, w którego uwierzyli.

24 And having passed through Pisidia they came to Pamphylia,

Potem przeszli przez Pizydię i przybyli do Pamfilii.

25 and having spoken the word in Perga, they came down to Attalia;

I opowiedziawszy słowo Boże w Perge, zeszli do Attalii.

26 and thence they sailed away to Antioch, whence they had been committed to the grace of God for the work which they had fulfilled.

Stamtąd popłynęli do Antiochii, gdzie [przedtem] zostali poruczeni łasce Boga do dzieła, które wykonali.

27 And having arrived, and having brought together the assembly, they related to them all that God had done with them, and that he had opened a door of faith to the nations.

A gdy tam przyszli i zebrali kościół, opowiedzieli, co Bóg przez nich uczynił i jak otworzył poganom drzwi wiary.

28 And they stayed no little time with the disciples.

I mieszkali tam dość długo z uczniami.