Proverbs 3
1 My son, do not forget my law, but let your heart guard my precepts.
Synu mój, nie zapominaj mego prawa, a niech twoje serce strzeże moich przykazań;
2 For they shall set before you length of days, and years of life, and peace.
Bo przyniosą ci długie dni i lata życia oraz pokoju.
3 Let not mercy and truth abandon you: encircle them around your throat, and inscribe them on the tablets of your heart.
Niech cię nie opuszczają miłosierdzie i prawda, przywiąż je do swojej szyi, wypisz je na tablicy swojego serca.
4 And so shall you discover grace and good discipline, in the sight of God and men.
Wtedy znajdziesz łaskę i uznanie w oczach Boga i ludzi.
5 Have confidence in the Lord with all your heart, and do not depend upon your own prudence.
Ufaj PANU z całego swego serca i nie polegaj na swoim rozumie.
6 In all your ways, consider him, and he himself will direct your steps.
Zważaj na niego we wszystkich swoich drogach, a on będzie prostować twoje ścieżki.
7 Do not seem wise to yourself. Fear God, and withdraw from evil.
Nie bądź mądrym we własnych oczach, [ale] bój się PANA i odstąp od zła.
8 Certainly, it shall be health to your navel, and refreshment to your bones.
[To] da twemu ciału zdrowie i pokrzepienie twoim kościom.
9 Honor the Lord with your substance, and give to him from the first of all your fruits,
Czcij PANA swoim majątkiem i pierwocinami wszystkich twoich dochodów.
10 and then your storehouses will be filled with abundance, and your presses shall overflow with wine.
A twoje spichrze będą napełnione dostatkiem i twoje prasy będą przelewać się od nowego wina.
11 My son, do not discard the discipline of the Lord, and do not fall away when you are corrected by him.
Synu mój, nie gardź karceniem PANA i nie zniechęcaj się jego upomnieniem.
12 For whomever the Lord loves, he corrects, and just as a father does with a son, he wins him over.
Bo kogo PAN miłuje, tego karze, jak ojciec syna, [którego] kocha.
13 Blessed is the man who finds wisdom and who advances to prudence.
Błogosławiony człowiek, który znajduje mądrość, i człowiek, który nabiera rozumu;
14 Her acquisition is better than trading in silver, and her fruit is better than the first and purest gold.
Gdyż jego nabycie jest lepsze niż nabycie srebra, jego zdobycie [bardziej pożyteczne] niż złoto.
15 She is more precious than all riches, and all that can be desired cannot prevail in comparison to her.
Jest droższa nad perły i żadna rzecz, której pragniesz, nie dorówna jej.
16 Length of days is at her right hand, and at her left hand is wealth and glory.
Długie dni są w jej prawej ręce, a w lewej bogactwa i chwała.
17 Her ways are beautiful ways, and all her paths are peaceful.
Jej drogi są drogami rozkoszy i wszystkie jej ścieżki spokojne.
18 She is a tree of life to those who overtake her, and he who shall take hold of her is blessed.
Jest drzewem życia dla tych, którzy się jej chwycą; a ci, którzy się jej trzymają, są błogosławieni.
19 The Lord founded the earth on wisdom. He secured the heavens with prudence.
PAN ugruntował ziemię mądrością, a niebiosa umocnił rozumem.
20 By his wisdom, the abyss erupted and the clouds increased with dew.
Dzięki jego wiedzy rozstąpiły się głębiny, a obłoki spuszczają rosę.
21 My son, let not these things move away from your eyes. Preserve law as well as counsel.
Synu mój, niech [one] ci [z] oczu nie schodzą; strzeż prawdziwej mądrości i roztropności;
22 And so shall there be life in your soul and grace in your voice.
A będą życiem twojej duszy i ozdobą twojej szyi.
23 Then you shall walk confidently in your way, and your feet will not stumble.
Wtedy będziesz bezpiecznie chodził swoją drogą, a noga twoja się nie potknie.
24 When you slumber, you shall not fear. When you rest, your sleep also will be sweet.
Gdy się położysz, nie będziesz się lękał; a gdy zaśniesz, twój sen będzie przyjemny.
25 Do not fear unexpected terror, nor the power of the impious falling upon you.
Nie lękaj się nagłego strachu ani spustoszenia niegodziwych, gdy przyjdzie.
26 For the Lord will be at your side, and he will guard your feet, so that you may not be seized.
PAN bowiem będzie twoją ufnością i twojej nogi będzie strzegł od sideł.
27 Do not prevent him who is able from doing good. When you are able, do good yourself too.
Nie wzbraniaj się dobrze czynić potrzebującemu, gdy stać cię na to, aby [dobrze] czynić.
28 Do not say to your friend: “Go away, and then return. Tomorrow I will give to you.” When you are able to do so, give in the present.
Nie mów bliźniemu: Idź i przyjdź znowu, dam ci jutro, gdy masz to u siebie.
29 Do not undertake evil against your friend, even though he has trust in you.
Nie knuj zła przeciwko swemu bliźniemu, gdy spokojnie mieszka obok ciebie.
30 Do not contend against a man without cause, even though he has done no evil to you.
Nie spieraj się z człowiekiem bez przyczyny, jeśli ci nic złego nie wyrządził.
31 Do not rival an unjust man, and do not imitate his ways.
Nie zazdrość ciemięzcy i nie wybieraj żadnej z jego dróg.
32 For everyone who ridicules is an abomination to the Lord, and his communication is for the simple.
Przewrotny bowiem budzi w PANU odrazę, ale jego tajemnica [jest] z prawymi.
33 Destitution in the house of the impious is from the Lord. But the habitations of the just shall be blessed.
Przekleństwo PANA [jest] w domu niegodziwego, lecz [PAN] błogosławi mieszkanie sprawiedliwych.
34 He will ridicule those who ridicule, but he will bestow grace upon the mild.
On szydzi z szyderców, ale daje łaskę pokornym.
35 The wise will possess glory. The exaltation of the foolish is disgraceful.
Mądrzy odziedziczą chwałę, a głupi poniosą hańbę.
