Proverbs 21
1 Just as with the dividing of the waters, so also is the heart of the king in the hand of the Lord. He shall bend it whichever way he wills.
Serce króla [jest] w ręku PANA [jak] potoki wód; kieruje je, dokąd chce.
2 Every way of a man seems right to himself. But the Lord weighs hearts.
Wszelka droga człowieka jest słuszna w jego oczach, ale PAN waży serca.
3 To do mercy and judgment is more pleasing to the Lord than sacrifices.
Czynienie sprawiedliwości i sądu bardziej się podobają PANU niż ofiara.
4 To lift up the eyes is to enlarge the heart. The lamp of the impious is sin.
Wyniosłe oczy, pyszne serce [i] praca niegodziwych są grzechem.
5 The intentions of the robust continually bring forth abundance. But all the lazy are continually in need.
Myśli pracowitego [przynoszą] pewny dostatek, a [myśli] każdego spieszącego się – niedostatek.
6 Whoever gathers treasures by a lying tongue is vain and heartless. And he will stumble into the snares of death.
Gromadzenie skarbów kłamliwym językiem jest przemijającą marnością tych, którzy szukają śmierci.
7 The robberies of the impious will drag them down, because they were not willing to do judgment.
Grabież niegodziwych zniszczy ich, bo nie chcą czynić tego, co sprawiedliwe.
8 The perverse way of a man is foreign. But whoever is pure: his work is upright.
Droga człowieka jest przewrotna i obca, ale dzieło czystego jest prawe.
9 It is better to sit in a corner of the attic, than with a contentious woman and in a shared house.
Lepiej mieszkać w kącie dachu niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
10 The soul of the impious desires evil; he will not take pity on his neighbor.
Dusza niegodziwego pragnie zła, a jego bliźni nie znajduje łaski w jego oczach.
11 When the pestilent is punished, a little one will become wiser. And if he pursues what is wise, he will receive knowledge.
Gdy się karze szydercę, prosty mądrzeje, a gdy uczą mądrego, przyjmuje wiedzę.
12 The just thinks carefully about the house of the impious, so that he may draw the impious away from evil.
Sprawiedliwy zważa na dom niegodziwego, ale [Bóg] powala niegodziwych za [ich] nieprawość.
13 Whoever blocks his ears to the outcry of the poor shall also cry out himself, and he will not be heeded.
Kto zatyka swe ucho na wołanie ubogiego, ten sam będzie wołał, a nie zostanie wysłuchany.
14 A surprise gift extinguishes anger. And a gift concealed in the bosom extinguishes the greatest indignation.
[Potajemny] dar łagodzi zapalczywość i upominek w zanadrzu uspokaja wielki gniew.
15 It is gladness for the just to do judgment; and it is dread for those who work iniquity.
Radością jest dla sprawiedliwego czynić sąd, a na czyniących nieprawość przyjdzie zniszczenie.
16 A man who wanders astray from the way of doctrine will linger in the company of the giants.
Człowiek, który zbacza z drogi mądrości, odpocznie w zgromadzeniu umarłych.
17 Whoever loves a feast will be in deprivation. Whoever loves wine and fatness will not be enriched.
Kto kocha zabawę, zubożeje, a kto kocha wino i olejek, nie wzbogaci się.
18 The impious is given over instead of the just, and the iniquitous is given over in place of the upright.
Niegodziwy [będzie] okupem za sprawiedliwego, a przewrotny – za prawych.
19 It is better to live in a deserted land, than with a quarrelsome and emotional woman.
Lepiej mieszkać na pustyni niż z kłótliwą i gniewliwą żoną.
20 There is desirable treasure, as well as oil, in the habitations of the just. And the imprudent man will waste it.
Pożądany skarb i olej [są] w mieszkaniu mądrego, ale głupiec je trwoni.
21 Whoever follows justice and mercy shall discover life, justice, and glory.
Kto podąża za sprawiedliwością i miłosierdziem, znajduje życie, sprawiedliwość i chwałę.
22 The wise has ascended the city of the strong, and he has torn down the bulwark of its confidence.
Mądry wdziera się do miasta mocarzy i burzy potęgę ich ufności.
23 Whoever guards his mouth and his tongue guards his soul from anguish.
Kto strzeże swoich ust i języka, strzeże swojej duszy przed utrapieniem.
24 A proud and arrogant one is also called ignorant, if he, in anger, acts according to pride.
Hardy i pyszny szyderca – oto imię tego, kto działa w pysznym gniewie.
25 Desires kill the lazy, for his hands are not willing to work at all.
Pragnienie leniwego zabija [go], bo jego ręce nie chcą pracować.
26 He covets and desires all day long. But whoever is just shall distribute and shall not cease.
Przez cały dzień pożąda on zachłannie, a sprawiedliwy daje i nie szczędzi.
27 The sacrifices of the impious are abominable, because they are offered out of wickedness.
Ofiara niegodziwych budzi odrazę, a cóż dopiero, gdy ją w niegodziwości ofiarują.
28 A lying witness will perish. An obedient man shall speak of victory.
Fałszywy świadek zginie, lecz kto słucha, będzie mówił nieustannie.
29 The impious man insolently hardens his face. But whoever is upright corrects his own way.
Niegodziwy ma upór na twarzy, ale prawy wytycza swoją drogę.
30 There is no wisdom, there is no prudence, there is no counsel, which is against the Lord.
Nie ma mądrości ani rozumu, ani rady przeciwko PANU.
31 The horse is prepared for the day of battle. But the Lord bestows salvation.
Konia przygotowują na dzień bitwy, ale wybawienie zależy od PANA.
