Proverbs 17
1 A dry morsel with gladness is better than a house full of sacrifices along with conflict.
Mas mabuti na magkaroon ng tahimik na may isang subong tuyong tinapay kaysa sa isang bahay na puno ng kapistahan na mayroong pagkaka-alitan.
2 A wise servant shall rule over foolish sons, and he will divide the inheritance among brothers.
Ang isang matalinong alipin ay mamamahala sa isang anak na gumagawa ng kahihiyan at makikibahagi ng mana gaya ng isa sa magkakapatid.
3 Just as silver is tested by fire, and gold is tested in the furnace, so also does the Lord test hearts.
Ang tunawan ng metal ay para sa pilak at ang hurno ay para sa ginto, ngunit dinadalisay ni Yahweh ang mga puso.
4 The evil obey an unjust tongue. And the false are submissive to lying lips.
Ang taong gumagawa ng masama ay nakikinig sa mga taong nagsasalita ng kasamaan; Ang sinungaling ay nagbibigay pansin sa mga taong nagsasalita ng mga masasamang bagay.
5 Whoever despises the poor rebukes his Maker. And whoever rejoices in the ruin of another will not go unpunished.
Ang sinumang nanglalait sa mahirap ay hinahamak ang kanyang Tagapaglikha, at ang taong nagagalak sa kasawian ay hindi makakaligtas sa kaparusahan.
6 Sons of sons are the crown of old age. And the glory of sons is their fathers.
Ang mga apo ay korona ng mga matatanda, at ang mga magulang ay nagbibigay dangal sa kanilang mga anak.
7 Well-chosen words are not fitting for the foolish, nor are lying lips fitting for a leader.
Ang mahusay na pananalita ay hindi angkop para sa isang mangmang; lalong hindi angkop ang mga labing sinungaling para sa isang maharlika.
8 The expectation of those who stand ready is a most pleasing jewel. Whichever way he turns himself, he understands prudently.
Ang suhol ay parang isang mahikang-bato sa isang nagbibigay nito; saan man siya dumako, siya ay magtatagumpay.
9 Whoever conceals an offense seeks friendships. Whoever repeats the words of another separates allies.
Ang sinumang nagpapaumanhin sa paglabag ay naghahanap ng pagmamahal, pero ang sinumang umuulit sa isang bagay ay nagpapalayo sa mga malalapit na kaibigan.
10 A correction benefits more with a wise man, than a hundred stripes with a fool.
Ang pagsaway ay taimtim na tumutungo sa isang tao na may pang-unawa kaysa sa isang daang dagok sa isang hangal.
11 The evil one continually seeks conflicts. But a cruel Angel shall be sent against him.
Ang masamang tao ay naghahanap lamang ng himagsikan, kaya ang isang malupit na mensahero ay ipapadala laban sa kaniya.
12 It is more expedient to meet a bear robbed of her young, than the foolish trusting in his own folly.
Mabuti pa na makasalubong ang isang inahing oso na ninakawan ng anak kaysa makatagpo ng isang mangmang sa kanyang kahangalan.
13 Whoever repays evil for good, evil shall not withdraw from his house.
Kung ang isang tao ay nagbabalik ng masama para sa mabuti, hindi kailanman iiwan ng kasamaan ang kaniyang tahanan.
14 Whoever releases the water is the head of the conflict. And just before he suffers contempt, he abandons judgment.
Ang simula ng hindi pagkakasundo ay gaya ng isang taong nagpapakawala ng tubig sa lahat ng dako, kaya lumayo ka sa mga pagtatalo bago ito magsimula.
15 Those who justify the impious, and those who condemn the just, both are abominable with God.
Ang sinumang nagpapawalang-sala sa mga masasamang tao o humahatol sa mga taong gumagawa ng tama—kapwa ang mga taong ito ay karumal-dumal kay Yahweh.
16 What does it profit the foolish to have riches, when he is not able to buy wisdom? Whoever makes his house high seeks ruin. And whoever shuns learning shall fall into evils.
Bakit kailangang magbayad ng salapi ang isang mangmang para matuto tungkol sa karunungan, kung wala naman siyang kakayahang matutunan ito?
17 Whoever is a friend loves at all times. And a brother is proved by distress.
Ang kaibigan ay mapagmahal sa lahat ng oras, at ang kapatid ay isinilang para sa mga oras ng kaguluhan.
18 A foolish man will clap his hands, when he makes a pledge for his friend.
Ang taong walang isip ay gumagawa ng mga pangakong kailangang tuparin at mananagot sa mga utang ng kaniyang kapwa.
19 Whoever dwells on discord loves disputes. And whoever exalts his door seeks ruin.
Ang sinuman na nagmamahal sa mga hidwaan ay nagmamahal sa kasalanan; Ang taong gumagawa ng mataas na pintuan ay sanhi para ang buto ay mapilayan.
20 Whoever is of a perverse heart shall not find good. And whoever turns his tongue shall fall into evil.
Ang taong may mandarayang puso ay walang mabuting bagay na matatagpuan. Ang taong may napakasamang dila ay nahuhulog sa kapahamakan.
21 A foolish one is born into his own disgrace. But his father will not rejoice in one who is senseless.
Kung sinumang umanak ng isang hangal ay magdudulot ng kapighatian sa kanyang sarili; Kung sinumang umaruga ng isang hangal ay hindi makakapagdiwang.
22 A joyful soul makes a lifetime flourish. A gloomy spirit dries out the bones.
Ang isang masayahing puso ay mainam na gamot, pero ang mabigat na kalooban ay nakakatuyo ng mga buto.
23 The impious receives gifts from the bosom, so that he may pervert the paths of judgment.
Ang masamang tao ay tumatanggap ng suhol na palihim para iligaw ang mga daan ng katarungan.
24 Prudence shines from the face of the wise. The eyes of the foolish are on the ends of the earth.
Ang taong mayroong pang-unawa ay itinutuon ang kanyang mukha sa karunungan, pero ang mga mata ng isang hangal ay nakatuon sa dulo ng daigdig.
25 A foolish son is the anger of the father and the grief of the mother who conceived him.
Ang isang mangmang na anak ay pighati sa kanyang ama at kapaitan sa babaeng nagsilang sa kanya,
26 It is not good to inflict damage on the just, nor to strike the leader who judges uprightly.
At saka, hindi kailanman mabuting parusahan ang sinumang gumagawa ng tama; ni hindi mabuting paluin ang mga taong marangal na taglay ang katapatan.
27 Whoever moderates his words is learned and prudent. And a man of learning has a precious spirit.
Ang isang may kaalaman ay gumagamit ng kaunting mga salita at ang mahinahon ay may pang-unawa.
28 If he would remain silent, even the foolish would be considered wise, and if he closes his lips, intelligent.
Kahit ang isang mangmang ay iisiping marunong kapag siya ay nananahimik; kung pinapanatili niyang tikom ang kaniyang bibig, siya ay itinuturing na matalino.
