Luke 19
1 And having entered, he walked through Jericho.
A Jezus wszedłszy, szedł przez Jerycho.
2 And behold, there was a man named Zacchaeus. And he was the leader of the tax collectors, and he was wealthy.
A oto mąż, którego zwano imieniem Zacheusz, który był przełożony nad celnikami, a ten był bogaty.
3 And he sought to see Jesus, to see who he was. But he was unable to do so, because of the crowd, for he was small in stature.
I żądał widzieć Jezusa, co by zacz był; lecz nie mógł przed ludem, bo był małego wzrostu.
4 And running ahead, he climbed up a sycamore tree, so that he might see him. For he was to pass near there.
A bieżawszy naprzód, wstąpił na drzewo leśnej figi, aby go ujrzał; bo tamtędy iść miał.
5 And when he had arrived at the place, Jesus looked up and saw him, and he said to him: “Zacchaeus, hurry down. For today, I should lodge in your house.”
A gdy przyszedł na ono miejsce, spojrzawszy Jezus w górę, ujrzał go, i rzekł do niego: Zacheuszu! zstąp prędko na dół, albowiem dziś muszę zostać w domu twoim.
6 And hurrying, he came down, and he received him joyfully.
I zstąpił prędko i przyjął go z radością.
7 And when they all saw this, they murmured, saying that he had turned aside to a sinful man.
A widząc to wszyscy, szemrali, mówiąc: U człowieka grzesznego gospodą stanął.
8 But Zacchaeus, standing still, said to the Lord: “Behold, Lord, one half of my goods I give to the poor. And if I have cheated anyone in any matter, I will repay him fourfold.”
A stanąwszy Zacheusz, rzekł do Pana: Oto połowę majętności moich dam ubogim, Panie! a jeźliżem kogo w czem podszedł, oddam w czwórnasób.
9 Jesus said to him: “Today, salvation has come to this house; because of this, he too is a son of Abraham.
I rzekł mu Jezus: Dziś się stało zbawienie domowi temu, dlatego że i on jest synem Abrahamowym.
10 For the Son of man has come to seek and to save what had been lost.”
Bo przyszedł Syn człowieczy, aby szukał i zachował, co było zginęło.
11 As they were listening to these things, continuing on, he spoke a parable, because he was nearing Jerusalem, and because they guessed that the kingdom of God might be manifested without delay.
Tedy gdy oni słuchali, mówiąc dalej powiedział im podobieństwo, dlatego że był blisko od Jeruzalemu, a iż oni mniemali, że się wnet królestwo Boże objawić miało.
12 Therefore, he said: “A certain man of nobility traveled to a far away region, to receive for himself a kingdom, and to return.
Rzekł tedy: Niektóry człowiek rodu zacnego jechał w daleką krainę, aby sobie wziął królestwo, i zasię się wrócił.
13 And calling his ten servants, he gave them ten pounds, and he said to them: ‘Do business until I return.’
A zawoławszy dziesięciu sług swoich, dał im dziesięć grzywien i rzekł do nich: Handlujcie, aż przyjadę.
14 But his citizens hated him. And so they sent a delegation after him, saying, ‘We do not want this one to reign over us.’
Lecz mieszczanie jego mieli go w nienawiści, i wyprawili za nim poselstwo, mówiąc: Nie chcemy, aby ten królował nad nami.
15 And it happened that he returned, having received the kingdom. And he ordered the servants, to whom he had given the money, to be called so that he would know how much each one had earned by doing business.
I stało się, gdy się wrócił wziąwszy królestwo, że rozkazał do siebie zawołać sług onych, którym był dał pieniądze, aby się dowiedział, co który handlując zyskał.
16 Now the first approached, saying: ‘Lord, your one pound has earned ten pounds.’
Tedy przyszedł pierwszy, mówiąc: Panie! grzywna twoja dziesięć grzywien urobiła.
17 And he said to him: ‘Well done, good servant. Since you have been faithful in a small matter, you will hold authority over ten cities.’
I rzekł mu: Dobrze, sługo dobry! iżeś był nad małem wiernym, miejże władzę nad dziesięcioma miastami.
18 And the second came, saying: ‘Lord, your one pound has earned five pounds.’
Przyszedł i drugi, mówiąc: Panie! grzywna twoja pięć grzywien urobiła.
19 And he said to him, ‘And so, you shall be over five cities.’
Rzekł i temu: I ty bądź nad pięcioma miastami.
20 And another approached, saying: ‘Lord, behold your one pound, which I kept stored in a cloth.
A inszy przyszedł, mówiąc: Panie! oto grzywna twoja, którąm miał schowaną w chustce;
21 For I feared you, because you are an austere man. You take up what you did not lay down, and you reap what you did not sow.’
Bom się ciebie bał, żeś jest człowiek srogi; bierzesz, czegoś nie położył, a żniesz, czegoś nie siał.
22 He said to him: ‘By your own mouth, do I judge you, O wicked servant. You knew that I am an austere man, taking up what I did not lay down, and reaping what I did not sow.
Tedy mu rzekł: Z ust twoich sądzę cię, zły sługo! Wiedziałeś, żem ja jest człowiek srogi, który biorę, czegom nie położył, a żnę, czegom nie siał.
23 And so, why did you not give my money to the bank, so that, upon my return, I might have withdrawn it with interest?’
Przeczżeś tedy nie dał srebra mego do lichwiarzy? a ja przyszedłszy, wziąłbym je był z lichwą.
24 And he said to the bystanders, ‘Take the pound away from him, and give it to him who has ten pounds.’
I rzekł tym, którzy tuż stali: Weźmijcie od niego tę grzywnę, a dajcie temu, który ma dziesięć grzywien.
25 And they said to him, ‘Lord, he has ten pounds.’
I rzekli mu: Panie! mać dziesięć grzywien.
26 So then, I say to you, that to all who have, it shall be given, and he will have in abundance. And from him who does not have, even what he has will be taken from him.
Zaprawdę powiadam wam, iż wszelkiemu, który ma, będzie dane, a od tego, który nie ma, i to, co ma, będzie od niego odjęte.
27 ‘Yet truly, as for those enemies of mine, who did not want me to reign over them, bring them here, and put them to death before me.’”
Ale i nieprzyjacioły moje, którzy nie chcieli, abym królował nad nimi, przywiedźcie tu, a pobijcie przede mną.
28 And having said these things, he went ahead, ascending to Jerusalem.
A to powiedziawszy, szedł wprzód, wstępując do Jeruzalemu.
29 And it happened that, when he had drawn near to Bethphage and Bethania, to the mount which is called Olivet, he sent two of his disciples,
I stało się, gdy się przybliżył do Betfagie i Betanii, ku górze, którą zowią oliwną, posłał dwóch z uczniów swoich,
30 saying: “Go into the town which is opposite you. Upon entering it, you will find the colt of a donkey, tied, on which no man has ever sat. Untie it, and lead it here.
Mówiąc: Idźcie do miasteczka, które jest przeciwko wam, do którego wszedłszy, znajdziecie oślę uwiązane, na którem żaden człowiek nigdy nie siedział; odwiązawszy je, przywiedźcie:
31 And if anyone will ask you, ‘Why are you untying it?’ you shall say this to him: ‘Because the Lord has requested its service.’”
A jeźliby was kto spytał, przecz je odwiązujecie? tak mu powiecie: Przeto, że go Pan potrzebuje.
32 And those who were sent went out, and they found the colt standing, just as he told them.
Odszedłszy tedy ci, którzy byli posłani, znaleźli, jako im był powiedział.
33 Then, as they were untying the colt, its owners said to them, “Why are you untying the colt?”
A gdy oni odwiązywali ono oślę, rzekli panowie jego do nich: Przecz odwiązujecie oślę?
34 So they said, “Because the Lord has need of it.”
A oni powiedzieli: Pan go potrzebuje.
35 And they led it to Jesus. And casting their garments on the colt, they helped Jesus onto it.
I przywiedli je do Jezusa, a włożywszy szaty swoje na ono oślę, wsadzili Jezusa na nie.
36 Then, as he was traveling, they were laying down their garments along the way.
A gdy on jechał, słali szaty swoje na drodze.
37 And when he was now drawing near to the descent of Mount Olivet, the entire crowd of his disciples began to praise God joyfully, with a loud voice, over all the powerful works which they had seen,
A gdy się już przybliżał tam, gdzie się spuszczają z góry oliwnej, poczęło wszystko mnóstwo uczniów radując się chwalić Boga głosem wielkim ze wszystkich cudów, które widzieli,
38 saying: “Blessed is the king who has arrived in the name of the Lord! Peace in heaven and glory on high!”
Mówiąc: Błogosławiony król, który idzie w imieniu Pańskiem; pokój na niebie, a chwała na wysokościach.
39 And certain Pharisees within the crowd said to him, “Teacher, rebuke your disciples.”
Ale niektórzy z Faryzeuszów z onego ludu rzekli do niego: Nauczycielu! zgrom ucznie twoje.
40 And he said to them, “I tell you, that if these will keep silent, the stones themselves will cry out.”
A on odpowiadając, rzekł im: Powiadam wam, jeźliby ci milczeli, wnet kamienie wołać będą.
41 And when he drew near, seeing the city, he wept over it, saying:
A gdy się przybliżył, ujrzawszy miasto, płakał nad niem, mówiąc:
42 “If only you had known, indeed even in this your day, which things are for your peace. But now they are hidden from your eyes.
O gdybyś poznało i ty, a zwłaszcza w ten to dzień twój, co jest ku pokojowi twemu! lecz to teraz zakryte od oczów twoich.
43 For the days will overtake you. And your enemies will encircle you with a valley. And they will surround you and hem you in on every side.
Albowiem przyjdą na cię dni, gdy cię otoczą nieprzyjaciele twoi wałem, i oblęgą cię, i ścisną cię zewsząd;
44 And they will knock you down to the ground, with your sons who are in you. And they will not leave stone upon stone within you, because you did not recognize the time of your visitation.”
I zrównają cię z ziemią, i dzieci twoje w tobie, a nie zostawią w tobie kamienia na kamieniu, dlatego żeś nie poznało czasu nawiedzenia twego.
45 And entering into the temple, he began to cast out those who sold in it, and those who bought,
A wszedłszy do kościoła, począł wyganiać te, którzy w nim sprzedawali i kupowali.
46 saying to them: “It is written: ‘My house is a house of prayer.’ But you have made it into a den of robbers.”
Mówiąc im: Napisano: Dom mój dom modlitwy jest, a wyście go uczynili jaskinią zbójców.
47 And he was teaching in the temple daily. And the leaders of the priests, and the scribes, and the leaders of the people were seeking to destroy him.
I uczył na każdy dzień w kościele; lecz przedniejsi kapłani i nauczeni w Piśmie, i przedniejsi z ludu szukali go stracić;
48 But they could not find what to do to him. For all the people were listening to him attentively.
Ale nie znaleźli, co by mu uczynili; albowiem wszystek lud zawieszał się na nim, słuchając go.
