Matthew 5
1 And seeing great masses of people he went up into the mountain; and when he was seated his disciples came to him.
İsa kalabalıkları görünce dağa çıktı. Oturunca öğrencileri yanına geldi.
2 And with these words he gave them teaching, saying,
İsa konuşmaya başlayıp onlara şunları öğretti:
3 Happy are the poor in spirit: for the kingdom of heaven is theirs.
“Ne mutlu ruhta yoksul olanlara! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
4 Happy are those who are sad: for they will be comforted.
Ne mutlu yaslı olanlara! Çünkü onlar teselli edilecekler.
5 Happy are the gentle: for the earth will be their heritage.
Ne mutlu yumuşak huylu olanlara! Çünkü onlar yeryüzünü miras alacaklar.
6 Happy are those whose heart's desire is for righteousness: for they will have their desire.
Ne mutlu doğruluğa acıkıp susayanlara! Çünkü onlar doyurulacaklar.
7 Happy are those who have mercy: for they will be given mercy.
Ne mutlu merhametli olanlara! Çünkü onlar merhamet bulacaklar.
8 Happy are the clean in heart: for they will see God.
Ne mutlu yüreği temiz olanlara! Çünkü onlar Tanrı'yı görecekler.
9 Happy are the peacemakers: for they will be named sons of God.
Ne mutlu barışı sağlayanlara! Çünkü onlara Tanrı oğulları denecek.
10 Happy are those who are attacked on account of righteousness: for the kingdom of heaven will be theirs.
Ne mutlu doğruluk uğruna zulüm görenlere! Çünkü Göklerin Egemenliği onlarındır.
11 Happy are you when men give you a bad name, and are cruel to you, and say all evil things against you falsely, because of me.
“Benim yüzümden insanlar size sövüp zulmettikleri, yalan yere size karşı her türlü kötü sözü söyledikleri zaman ne mutlu size!
12 Be glad and full of joy; for great is your reward in heaven: for so were the prophets attacked who were before you.
Sevinin, sevinçle coşun! Çünkü göklerdeki ödülünüz büyüktür. Sizden önce yaşayan peygamberlere de böyle zulmettiler.”
13 You are the salt of the earth; but if its taste goes from the salt, how will you make it salt again? it is then good for nothing but to be put out and crushed under foot by men.
“Yeryüzünün tuzu sizsiniz. Ama tuz tadını yitirirse, bir daha ona nasıl tuz tadı verilebilir? Artık dışarı atılıp ayak altında çiğnenmekten başka işe yaramaz.
14 You are the light of the world. A town put on a hill may be seen by all.
“Dünyanın ışığı sizsiniz. Tepeye kurulan kent gizlenemez.
15 And a burning light is not put under a vessel, but on its table; so that its rays may be shining on all who are in the house.
Kimse kandil yakıp tahıl ölçeğinin altına koymaz. Tersine, kandilliğe koyar; evdekilerin hepsine ışık sağlar.
16 Even so let your light be shining before men, so that they may see your good works and give glory to your Father in heaven.
Sizin ışığınız insanların önünde öyle parlasın ki, iyi işlerinizi görerek göklerdeki Babanız'ı yüceltsinler!”
17 Let there be no thought that I have come to put an end to the law or the prophets. I have not come for destruction, but to make complete.
“Kutsal Yasa'yı ya da peygamberlerin sözlerini geçersiz kılmak için geldiğimi sanmayın. Ben geçersiz kılmaya değil, tamamlamaya geldim.
18 Truly I say to you, Till heaven and earth come to an end, not the smallest letter or part of a letter will in any way be taken from the law, till all things are done.
Size doğrusunu söyleyeyim, yer ve gök ortadan kalkmadan, her şey gerçekleşmeden, Kutsal Yasa'dan ufacık bir harf ya da bir nokta bile yok olmayacak.
19 Whoever then goes against the smallest of these laws, teaching men to do the same, will be named least in the kingdom of heaven; but he who keeps the laws, teaching others to keep them, will be named great in the kingdom of heaven.
Bu nedenle, bu buyrukların en küçüğünden birini kim çiğner ve başkalarına öyle öğretirse, Göklerin Egemenliği'nde en küçük sayılacak. Ama bu buyrukları kim yerine getirir ve başkalarına öğretirse, Göklerin Egemenliği'nde büyük sayılacak.
20 For I say to you, If your righteousness is not greater than the righteousness of the scribes and Pharisees, you will never go into the kingdom of heaven.
Size şunu söyleyeyim: Doğruluğunuz din bilginleriyle Ferisiler'inkini aşmadıkça, Göklerin Egemenliği'ne asla giremezsiniz!”
21 You have knowledge that it was said in old times, You may not put to death; and, Whoever puts to death will be in danger of being judged:
“Atalarımıza, ‘Adam öldürmeyeceksin. Öldüren yargılanacak’ dendiğini duydunuz.
22 But I say to you that everyone who is angry with his brother will be in danger of being judged; and he who says to his brother, Raca, will be in danger from the Sanhedrin; and whoever says, You foolish one, will be in danger of the hell of fire. (Geenna g1067)
Ama ben size diyorum ki, kardeşine öfkelenen herkes yargılanacaktır. Kim kardeşine aşağılayıcı bir söz söylerse, Yüksek Kurul'da yargılanacaktır. Kim kardeşine ahmak derse, cehennem ateşini hak edecektir. (Geenna g1067)
23 If then you are making an offering at the altar and there it comes to your mind that your brother has something against you,
Bu yüzden, sunakta adak sunarken kardeşinin sana karşı bir şikâyeti olduğunu anımsarsan, adağını orada, sunağın önünde bırak, git önce kardeşinle barış; sonra gelip adağını sun.
24 While your offering is still before the altar, first go and make peace with your brother, then come and make your offering.
25 Come to an agreement quickly with him who has a cause against you at law, while you are with him on the way, for fear that he may give you up to the judge and the judge may give you to the police and you may be put into prison.
Senden davacı olanla daha yoldayken çabucak anlaş. Yoksa o seni yargıca, yargıç da gardiyana teslim edebilir; sonunda da hapse atılabilirsin.
26 Truly I say to you, You will not come out from there till you have made payment of the very last farthing.
Sana doğrusunu söyleyeyim, borcunun son kuruşunu ödemeden oradan asla çıkamazsın.”
27 You have knowledge that it was said, You may not have connection with another man's wife:
“‘Zina etmeyeceksin’ dendiğini duydunuz.
28 But I say to you that everyone whose eyes are turned on a woman with desire has had connection with her in his heart.
Ama ben size diyorum ki, bir kadına şehvetle bakan her adam, yüreğinde o kadınla zina etmiş olur.
29 And if your right eye is a cause of trouble to you, take it out and put it away from you; because it is better to undergo the loss of one part, than for all your body to go into hell. (Geenna g1067)
Eğer sağ gözün günah işlemene neden olursa, onu çıkar at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme atılmasından iyidir. (Geenna g1067)
30 And if your right hand is a cause of trouble to you, let it be cut off and put it away from you; because it is better to undergo the loss of one part, than for all your body to go into hell. (Geenna g1067)
Eğer sağ elin günah işlemene neden olursa, onu kes at. Çünkü vücudunun bir üyesinin yok olması, bütün vücudunun cehenneme gitmesinden iyidir. (Geenna g1067)
31 Again, it was said, Whoever puts away his wife has to give her a statement in writing for this purpose:
“‘Kim karısını boşarsa ona boşanma belgesi versin’ denmiştir.
32 But I say to you that everyone who puts away his wife for any other cause but the loss of her virtue, makes her false to her husband; and whoever takes her as his wife after she is put away, is no true husband to her.
Ama ben size diyorum ki, karısını fuhuş dışında bir nedenle boşayan onu zinaya itmiş olur. Boşanmış bir kadınla evlenen de zina etmiş olur.”
33 Again, you have knowledge that it was said in old times, Do not take false oaths, but give effect to your oaths to the Lord:
“Yine atalarımıza, ‘Yalan yere ant içmeyeceksin, ama Rab'bin önünde içtiğin antları yerine getireceksin’ dendiğini duydunuz.
34 But I say to you, Take no oaths at all: not by the heaven, because it is the seat of God;
Oysa ben size diyorum ki, hiç ant içmeyin: Ne gök üzerine, çünkü orası Tanrı'nın tahtıdır; ne yer üzerine, çünkü orası O'nun ayak taburesidir; ne de Yeruşalim üzerine, çünkü orası Büyük Kral'ın kentidir.
35 Or by the earth, because it is the resting-place for his foot; or by Jerusalem, because it is the town of the great King.
36 You may not take an oath by your head, because you are not able to make one hair white or black.
Başınızın üzerine de ant içmeyin. Çünkü saçınızın tek telini ak ya da kara edemezsiniz.
37 But let your words be simply, Yes or No: and whatever is more than these is of the Evil One.
‘Evet’iniz evet, ‘hayır’ınız hayır olsun. Bundan fazlası Şeytan'dandır.”
38 You have knowledge that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth:
“‘Göze göz, dişe diş’ dendiğini duydunuz.
39 But I say to you, Do not make use of force against an evil man; but to him who gives you a blow on the right side of your face let the left be turned.
Ama ben size diyorum ki, kötüye karşı direnmeyin. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin.
40 And if any man goes to law with you and takes away your coat, do not keep back your robe from him.
Size karşı davacı olup mintanınızı almak isteyene abanızı da verin.
41 And whoever makes you go one mile, go with him two.
Sizi bin adım yol yürümeye zorlayanla iki bin adım yürüyün.
42 Give to him who comes with a request, and keep not your property from him who would for a time make use of it.
Sizden bir şey dileyene verin, sizden ödünç isteyeni geri çevirmeyin.”
43 You have knowledge that it was said, Have love for your neighbour, and hate for him who is against you:
“‘Komşunu seveceksin, düşmanından nefret edeceksin’ dendiğini duydunuz.
44 But I say to you, Have love for those who are against you, and make prayer for those who are cruel to you;
Ama ben size diyorum ki, düşmanlarınızı sevin, size zulmedenler için dua edin.
45 So that you may be the sons of your Father in heaven; for his sun gives light to the evil and to the good, and he sends rain on the upright man and on the sinner.
Öyle ki, göklerdeki Babanız'ın oğulları olasınız. Çünkü O, güneşini hem kötülerin hem iyilerin üzerine doğdurur; yağmurunu hem doğruların hem eğrilerin üzerine yağdırır.
46 For if you have love for those who have love for you, what credit is it to you? do not the tax-farmers the same?
Eğer yalnız sizi sevenleri severseniz, ne ödülünüz olur? Vergi görevlileri de öyle yapmıyor mu?
47 And if you say, Good day, to your brothers only, what do you do more than others? do not even the Gentiles the same?
Yalnız kardeşlerinize selam verirseniz, fazladan ne yapmış olursunuz? Putperestler de öyle yapmıyor mu?
48 Be then complete in righteousness, even as your Father in heaven is complete.
Bu nedenle, göksel Babanız yetkin olduğu gibi, siz de yetkin olun.”
