Luke 22
1 Now the Feast of Unleavened Bread, called the Passover, was approaching,
Gouel ar bara hep goell, anvet ar Pask, a dostae.
2 and the chief priests and scribes were looking for a way to put Jesus to death; for they feared the people.
Ar veleien vras hag ar skribed a glaske penaos e c'helljent lakaat Jezuz d'ar marv; rak doujañ a raent ar bobl.
3 Then Satan entered Judas Iscariot, who was one of the Twelve.
Met Satan a yeas e Judaz, lesanvet Iskariod, unan eus an daouzek;
4 And Judas went to discuss with the chief priests and temple officers how he might betray Jesus to them.
hag ez eas, hag e komzas gant ar veleien vras ha gant pennoù ar warded, diwar an doare ma en lakaje etre o daouarn.
5 They were delighted and agreed to give him money.
Laouen e voent a gement-se, hag e tivizjont reiñ arc'hant dezhañ.
6 Judas consented, and began to look for an opportunity to betray Jesus to them in the absence of a crowd.
Eñ a roas e c'her, hag e klaske an tu dereat evit e reiñ dezho hep ma ouije ar bobl.
7 Then came the day of Unleavened Bread on which the Passover lamb was to be sacrificed.
Koulskoude, deiz ar bara hep goell a zeuas, ma oa ret aberzhañ ar Pask,
8 Jesus sent Peter and John, saying, “Go and prepare for us to eat the Passover.”
ha Jezuz a gasas Pêr ha Yann, o lavarout: It da fichañ deomp ar Pask, evit ma tebrimp anezhañ.
9 “Where do You want us to prepare it?” they asked.
Int a lavaras dezhañ: Pelec'h e c'hoantaez e fichfemp anezhañ?
10 He answered, “When you enter the city, a man carrying a jug of water will meet you. Follow him to the house he enters,
Eñ a lavaras dezho: Pa'z eot e kêr, ec'h erruo ganeoc'h un den o tougen ur podad dour; heuilhit-eñ en ti ma'z aio ennañ,
11 and say to the owner of that house, ‘The Teacher asks: Where is the guest room, where I may eat the Passover with My disciples?’
ha lavarit da vestr an ti: Ar Mestr a lavar dit: Pelec'h emañ al lec'h ma tebrin ennañ ar Pask gant va diskibien?
12 And he will show you a large upper room, already furnished. Make preparations there.”
Hag e tiskouezo deoc'h ur gambr uhel, bras ha kempennet; fichit eno ar Pask.
13 So they went and found it just as Jesus had told them. And they prepared the Passover.
Int eta o vezañ aet kuit, a gavas an traoù evel m'en devoa lavaret dezho, hag e fichjont ar Pask.
14 When the hour had come, Jesus reclined at the table with His apostles.
Pa voe deuet an eur, en em lakaas ouzh taol, hag an daouzek abostol a oa gantañ.
15 And He said to them, “I have eagerly desired to eat this Passover with you before My suffering.
Hag e lavaras dezho: C'hoantaet kalz em eus debriñ ar Pask-mañ ganeoc'h, a-raok ma c'houzañvin.
16 For I tell you that I will not eat it again until it is fulfilled in the kingdom of God.”
Rak me a lavar deoc'h, ne zebrin ken anezhañ, betek e vo graet e rouantelezh Doue.
17 After taking the cup, He gave thanks and said, “Take this and divide it among yourselves.
Hag o vezañ kemeret an hanaf ha trugarekaet, e lavaras: Kemerit anezhañ ha lodennit anezhañ etrezoc'h.
18 For I tell you that I will not drink of the fruit of the vine from now on until the kingdom of God comes.”
Rak me a lavar deoc'h, n'evin mui eus frouezh ar gwini, ken na vo deuet rouantelezh Doue.
19 And He took the bread, gave thanks and broke it, and gave it to them, saying, “This is My body, given for you; do this in remembrance of Me.”
Neuze e kemeras bara hag, o vezañ trugarekaet, e torras anezhañ, hag en roas dezho, o lavarout: Hemañ eo va c'horf, an hini a zo roet evidoc'h; grit kement-mañ en eñvor ac'hanon.
20 In the same way, after supper He took the cup, saying, “This cup is the new covenant in My blood, which is poured out for you.
En hevelep doare, goude bezañ koaniet, e roas dezho an hanaf, o lavarout: An hanaf-mañ eo an emglev nevez em gwad, an hini a zo skuilhet evidoc'h.
21 Look! The hand of My betrayer is with Mine on the table.
Met setu, dorn an hini am gwerzh a zo ouzh an daol-mañ ganin.
22 Indeed, the Son of Man will go as it has been determined, but woe to that man who betrays Him.”
Evit ar pezh a zo eus Mab an den, mont a ra, evel ma'z eo merket; met gwalleur d'an den ma'z eo gwerzhet drezañ!
23 Then they began to question among themselves which of them was going to do this.
Hag en em lakajont da c'houlenn an eil ouzh egile pehini anezho a raje kement-se.
24 A dispute also arose among the disciples as to which of them would be considered the greatest.
Sevel a reas ivez un tabut etrezo, evit gouzout pehini anezho a dlee bezañ galvet ar brasañ.
25 So Jesus declared, “The kings of the Gentiles lord it over them, and those in authority over them call themselves benefactors.
Met eñ a lavaras dezho: Rouaned ar bobloù a vestroni anezho, hag ar re o deus galloud warno a zo galvet madoberourien.
26 But you shall not be like them. Instead, the greatest among you should be like the youngest, and the one who leads like the one who serves.
Met c'hwi, na rit ket evel-se; ra vo ar brasañ en ho touez evel ar bihanañ, hag an hini a ren evel an hini a servij.
27 For who is greater, the one who reclines at the table or the one who serves? Is it not the one who reclines? But I am among you as one who serves.
Rak pehini eo ar brasañ, an hini a zo ouzh taol, pe an hini a servij? N'eo ket an hini a zo ouzh taol? Ha koulskoude me a zo en ho touez evel an hini a servij.
28 You are the ones who have stood by Me in My trials.
C'hwi eo ar re a zo chomet ganin em amprouadurioù,
29 And I bestow on you a kingdom, just as My Father has bestowed one on Me,
ha me a reizh deoc'h ar rouantelezh, evel ma en deus an Tad reizhet din,
30 so that you may eat and drink at My table in My kingdom, and sit on thrones, judging the twelve tribes of Israel.
evit ma tebrot ha ma'c'h evot ouzh va zaol em rouantelezh, ha ma viot azezet war dronioù, o varn daouzek meuriad Israel.
31 Simon, Simon, Satan has asked to sift each of you like wheat.
An Aotrou a lavaras ivez: Simon, Simon, setu, Satan en deus goulennet ho tremen dre ar c'hrouer evel ar gwinizh.
32 But I have prayed for you, Simon, that your faith will not fail. And when you have turned back, strengthen your brothers.”
Met pedet em eus evidout evit na zesfailho ket da feiz. Te eta, pa vi distroet, kreñva da vreudeur.
33 “Lord,” said Peter, “I am ready to go with You even to prison and to death.”
Pêr a lavaras dezhañ: Aotrou, me a zo prest da vont ganit, ha d'ar prizon ha d'ar marv.
34 But Jesus replied, “I tell you, Peter, the rooster will not crow today until you have denied three times that you know Me.”
Met Jezuz a lavaras dezhañ: Pêr, me en lavar dit, ar c'hilhog ne gano ket hiziv, na'z po nac'het teir gwech d'anavezout ac'hanon.
35 Then Jesus asked them, “When I sent you out without purse or bag or sandals, did you lack anything?” “Nothing,” they answered.
Neuze e lavaras dezho: Pa em eus ho kaset hep yalc'h, hep sac'h, hag hep botoù, daoust hag un dra bennak a zo bet manket deoc'h? Int a respontas: Netra.
36 “Now, however,” He told them, “the one with a purse should take it, and likewise a bag; and the one without a sword should sell his cloak and buy one.
Met bremañ, emezañ, an hini en deus ur yalc'h, ra he c'hemero, hag en hevelep doare an hini en deus ur sac'h; hag an hini n'en deus ket ur c'hleze, ra werzho e vantell ha preno unan.
37 For I tell you that this Scripture must be fulfilled in Me: ‘And He was numbered with the transgressors.’ For what is written about Me is reaching its fulfillment.”
Rak me a lavar deoc'h, eo ret c'hoazh d'ar pezh a zo skrivet bezañ peurc'hraet ennon: Lakaet eo bet e renk an dorfedourien.
38 So they said, “Look, Lord, here are two swords.” “That is enough,” He answered.
Hag e lavarjont: Aotrou, setu daou gleze. Eñ a lavaras dezho: A-walc'h eo.
39 Jesus went out as usual to the Mount of Olives, and the disciples followed Him.
Neuze Jezuz, o vezañ aet er-maez, a yeas, hervez e c'hiz, da Venez an Olived, hag e ziskibien a heulias anezhañ.
40 When He came to the place, He told them, “Pray that you will not enter into temptation.”
Pa voe erruet el lec'h-se, e lavaras dezho: Pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
41 And He withdrew about a stone’s throw beyond them, where He knelt down and prayed,
Neuze e pellaas diouto war-dro hed un taol-maen, hag, o taoulinañ, e pede,
42 “Father, if You are willing, take this cup from Me. Yet not My will, but Yours be done.”
o lavarout: Tad, mar fell dit pellaat an hanaf-se diouzhin! Koulskoude, ra ne vo ket graet va bolontez, met da hini.
43 Then an angel from heaven appeared to Him and strengthened Him.
Un ael eus an neñv en em ziskouezas dezhañ evit e greñvaat.
44 And in His anguish, He prayed more earnestly, and His sweat became like drops of blood falling to the ground.
Gwasket gant an anken, e pede kalz startoc'h; hag e teuas dezhañ ur c'hwezenn evel beradennoù gwad, hag a gouezhe war an douar.
45 When Jesus rose from prayer and returned to the disciples, He found them asleep, exhausted from sorrow.
O vezañ savet eus e bedenn, e teuas etrezek e ziskibien, met o c'havas kousket gant an dristidigezh,
46 “Why are you sleeping?” He asked. “Get up and pray so that you will not enter into temptation.”
hag e lavaras dezho: Perak e kouskit? Savit ha pedit evit na gouezhot ket en temptadur.
47 While He was still speaking, a crowd arrived, led by the man called Judas, one of the Twelve. He approached Jesus to kiss Him.
Evel ma komze c'hoazh, ur vandenn a zeuas, hag an hini a c'halved Judaz, unan eus an daouzek, a gerzhe a-raok dezho; hag e tostaas ouzh Jezuz evit pokat dezhañ.
48 But Jesus asked him, “Judas, are you betraying the Son of Man with a kiss?”
Jezuz a lavaras dezhañ: Judaz, gwerzhañ a rez Mab an den dre ur pok?
49 Those around Jesus saw what was about to happen and said, “Lord, should we strike with our swords?”
Ar re a oa en-dro da Jezuz, o welout ar pezh a yae da c'hoarvezout, a lavaras dezhañ: Aotrou, ha skeiñ a raimp gant ar c'hleze?
50 And one of them struck the servant of the high priest, cutting off his right ear.
Hag unan anezho a skoas servijer ar beleg-meur, hag a droc'has dezhañ e skouarn dehou.
51 But Jesus answered, “No more of this!” And He touched the man’s ear and healed him.
Met Jezuz, o kemer ar gomz, a lavaras: Paouezit! Hag o vezañ stoket ouzh skouarn ar servijer, e yac'haas anezhañ.
52 Then Jesus said to the chief priests, temple officers, and elders who had come for Him, “Have you come out with swords and clubs as you would against an outlaw?
Neuze Jezuz a lavaras d'ar veleien vras, da gabitened an templ, ha d'an henaourien, a oa deuet a-enep dezhañ: Deuet oc'h gant klezeier ha gant bizhier, evel war-lerc'h ul laer.
53 Every day I was with you in the temple courts, and you did not lay a hand on Me. But this hour belongs to you and to the power of darkness.”
Bemdez e oan en ho touez en templ, ha n'hoc'h eus ket lakaet ho taouarn warnon. Met houmañ eo hoc'h eur, ha galloud an deñvalijenn.
54 Then they seized Jesus, led Him away, and took Him into the house of the high priest. And Peter followed at a distance.
Neuze e krogjont ennañ, hag e kasjont anezhañ da di ar beleg-meur. Pêr a heulie a-bell.
55 When those present had kindled a fire in the middle of the courtyard and sat down together, Peter sat down among them.
Pa o devoe enaouet tan e-kreiz ar porzh, ha ma voent azezet a-unan, Pêr a azezas en o zouez.
56 A servant girl saw him seated in the firelight and looked intently at him. “This man also was with Him,” she said.
Ur vatezh, o welout anezhañ e-kichen an tan, hag o sellout pizh outañ, a lavaras: Hemañ a oa ivez gant an den-se.
57 But Peter denied it. “Woman, I do not know Him,” he said.
Met eñ a zinac'has Jezuz, o lavarout: Gwreg, n'anavezan ket anezhañ.
58 A short time later, someone else saw him and said, “You also are one of them.” But Peter said, “Man, I am not.”
Un nebeut goude, unan all, o vezañ e welet, a lavaras: Te a zo ivez eus an dud-se. Met Pêr a lavaras: O den, ned on ket.
59 About an hour later, another man insisted, “Certainly this man was with Him, for he too is a Galilean.”
War-dro un eur goude, unan all a destenias o lavarout: A dra sur, hemañ a oa ivez gantañ, rak Galileat eo ivez.
60 “Man, I do not know what you are talking about,” Peter replied. While he was still speaking, the rooster crowed.
Met Pêr a lavaras: O den, n'ouzon ket petra a lavarez. Ha kerkent, evel ma komze c'hoazh, ar c'hilhog a ganas.
61 And the Lord turned and looked at Peter. Then Peter remembered the word that the Lord had spoken to him: “Before the rooster crows today, you will deny Me three times.”
An Aotrou, o vezañ distroet, a sellas ouzh Pêr; ha Pêr en devoe soñj eus komz an Aotrou, ha penaos en devoa lavaret dezhañ: A-raok ma kano ar c'hilhog, ez po va dinac'het teir gwech.
62 And he went outside and wept bitterly.
Hag o vezañ aet er-maez, e ouelas gant c'hwervder.
63 The men who were holding Jesus began to mock Him and beat Him.
Neuze an dud a zalc'he Jezuz, a rae goap anezhañ, hag a skoe warnañ.
64 They blindfolded Him and kept demanding, “Prophesy! Who hit You?”
O vezañ e vouchet, e skoent war e zremm, hag e c'houlennent outañ: Divin piv eo an hini en deus da skoet.
65 And they said many other blasphemous things against Him.
Hag e lavarent kalz a draoù a-enep dezhañ, en ur zroukkomz en e enep.
66 At daybreak the council of the elders of the people, both the chief priests and scribes, met together. They led Jesus into their Sanhedrin and said,
Adalek ma voe deuet an deiz, kuzul henaourien ar bobl, ar veleien vras hag ar skribed en em zastumas hag a reas Jezuz dont dirak ar sanedrin;
67 “If You are the Christ, tell us.” Jesus answered, “If I tell you, you will not believe.
lavarout a rejont dezhañ: Mar dout ar C'hrist, lavar deomp. Eñ a respontas dezho: Mar en lavaran deoc'h, n'en kredot ket,
68 And if I ask you a question, you will not answer.
ha mar goulennan ouzhoc'h ivez, ne respontot ket din, [ha ne'm lezot ket da vont].
69 But from now on the Son of Man will be seated at the right hand of the power of God.”
Diwar vremañ, Mab an den a vo azezet a-zehou da c'halloud Doue.
70 So they all asked, “Are You then the Son of God?” He replied, “You say that I am.”
Neuze e lavarjont holl: Te eo eta Mab Doue? Eñ a respontas dezho: C'hwi a lavar hoc'h-unan, bez' ez on.
71 “Why do we need any more testimony?” they declared. “We have heard it for ourselves from His own lips.”
Neuze e lavarjont: Da betra hon eus c'hoazh ezhomm a desteni, pa'z eo gwir hon eus e glevet eus e c'henou?
