Luke 1
1 Many have undertaken to compose an account of the things that have been fulfilled among us,
Ponieważ wielu podjęło się sporządzić opis tych wydarzeń, co do których mamy zupełną pewność;
2 just as they were handed down to us by the initial eyewitnesses and servants of the word.
Tak jak nam [je] przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa;
3 Therefore, having carefully investigated everything from the beginning, it seemed good also to me to write an orderly account for you, most excellent Theophilus,
Postanowiłem i ja, który to wszystko od początku dokładnie wybadałem, opisać ci [to] po kolei, zacny Teofilu;
4 so that you may know the certainty of the things you have been taught.
Abyś nabrał pewności co do tego, czego cię nauczono.
5 In the time of Herod king of Judea there was a priest named Zechariah, who belonged to the priestly division of Abijah, and whose wife Elizabeth was a daughter of Aaron.
Za dni Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan imieniem Zachariasz, ze zmiany Abiasza. Miał on za żonę [jedną] z córek Aarona, której na imię było Elżbieta.
6 Both of them were righteous in the sight of God, walking blamelessly in all the commandments and decrees of the Lord.
Oboje byli sprawiedliwi w oczach Boga, postępując nienagannie według wszystkich przykazań i nakazów Pana.
7 But they had no children, because Elizabeth was barren, and they were both well along in years.
Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna, i oboje byli w podeszłym wieku.
8 One day while Zechariah’s division was on duty and he was serving as priest before God,
A gdy pełnił służbę kapłańską przed Bogiem w kolejności swojej zmiany;
9 he was chosen by lot, according to the custom of the priesthood, to enter the temple of the Lord and burn incense.
Zgodnie ze zwyczajem urzędu kapłańskiego padł na niego los, aby wejść do świątyni Pana i palić kadzidło.
10 And at the hour of the incense offering, the whole congregation was praying outside.
A cała rzesza ludzi modliła się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 Just then an angel of the Lord appeared to Zechariah, standing at the right side of the altar of incense.
Wtedy ukazał mu się anioł Pana stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 When Zechariah saw him, he was startled and gripped with fear.
I przeraził się Zachariasz na jego widok, i ogarnął go strach.
13 But the angel said to him, “Do not be afraid, Zechariah, because your prayer has been heard. Your wife Elizabeth will bear you a son, and you are to give him the name John.
Lecz anioł powiedział do niego: Nie bój się, Zachariaszu, bo twoja modlitwa została wysłuchana. Elżbieta, twoja żona, urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 He will be a joy and delight to you, and many will rejoice at his birth,
Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu będzie się radować z jego narodzin.
15 for he will be great in the sight of the Lord. He shall never take wine or strong drink, and he will be filled with the Holy Spirit even from his mother’s womb.
Będzie bowiem wielki w oczach Pana. Nie będzie pił wina ani mocnego napoju i zostanie napełniony Duchem Świętym już w łonie swojej matki.
16 Many of the sons of Israel he will turn back to the Lord their God.
I wielu z synów Izraela nawróci do Pana, ich Boga.
17 And he will go on before the Lord in the spirit and power of Elijah, to turn the hearts of the fathers to their children and the disobedient to the wisdom of the righteous—to make ready a people prepared for the Lord.”
On bowiem pójdzie przed nim w duchu i mocy Eliasza, aby zwrócić serca ojców ku dzieciom, a opornych ku roztropności sprawiedliwych, aby przygotować Panu lud gotowy.
18 “How can I be sure of this?” Zechariah asked the angel. “I am an old man, and my wife is well along in years.”
I powiedział Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 “I am Gabriel,” replied the angel. “I stand in the presence of God, and I have been sent to speak to you and to bring you this good news.
A anioł mu odpowiedział: Ja jestem Gabriel, który stoi przed Bogiem. Zostałem posłany, aby mówić do ciebie i przynieść ci tę radosną nowinę.
20 And now you will be silent and unable to speak until the day this comes to pass, because you did not believe my words, which will be fulfilled at their proper time.”
I będziesz niemy, i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, kiedy się to stanie, dlatego że nie uwierzyłeś moim słowom, które się wypełnią w swoim czasie.
21 Meanwhile, the people were waiting for Zechariah and wondering why he took so long in the temple.
A ludzie czekali na Zachariasza i dziwili się, że tak długo przebywa w świątyni.
22 When he came out and was unable to speak to them, they realized he had seen a vision in the temple. He kept making signs to them but remained speechless.
Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić. I zrozumieli, że miał widzenie w świątyni, bo dawał im znaki, i pozostał niemy.
23 And when the days of his service were complete, he returned home.
A gdy skończyły się dni jego posługi, wrócił do swego domu.
24 After these days, his wife Elizabeth became pregnant and for five months remained in seclusion. She declared,
Po tych dniach Elżbieta, jego żona, poczęła i ukrywała się przez pięć miesięcy, mówiąc:
25 “The Lord has done this for me. In these days He has shown me favor and taken away my disgrace among the people.”
Tak mi uczynił Pan w dniach, kiedy wejrzał [na mnie], aby zdjąć moją hańbę w oczach ludzi.
26 In the sixth month, God sent the angel Gabriel to a town in Galilee called Nazareth,
A w szóstym miesiącu Bóg posłał anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret;
27 to a virgin pledged in marriage to a man named Joseph, who was of the house of David. And the virgin’s name was Mary.
Do dziewicy zaślubionej mężczyźnie, któremu na imię było Józef, z rodu Dawida; a dziewicy było na imię Maria.
28 The angel appeared to her and said, “Greetings, you who are highly favored! The Lord is with you.”
Kiedy anioł przyszedł do niej, powiedział: Witaj, obdarowana łaską, Pan jest z tobą. Błogosławiona jesteś między kobietami.
29 Mary was greatly troubled at his words and wondered what kind of greeting this might be.
Ale ona, ujrzawszy [go], zlękła się z powodu jego słów i zastanawiała się, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 So the angel told her, “Do not be afraid, Mary, for you have found favor with God.
Wtedy anioł powiedział do niej: Nie bój się, Mario, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 Behold, you will conceive and give birth to a son, and you are to give Him the name Jesus.
Oto poczniesz w [swym] łonie i urodzisz syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 He will be great and will be called the Son of the Most High. The Lord God will give Him the throne of His father David,
Będzie on wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da mu tron jego ojca Dawida.
I będzie królował nad domem Jakuba na wieki, a jego królestwu nie będzie końca. (aiōn g165)
34 “How can this be,” Mary asked the angel, “since I am a virgin?”
Wtedy Maria powiedziała do anioła: Jak to się stanie, skoro nie obcowałam z mężczyzną?
35 The angel replied, “The Holy Spirit will come upon you, and the power of the Most High will overshadow you. So the Holy One to be born will be called the Son of God.
A anioł jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na ciebie i moc Najwyższego zacieni cię. Dlatego też to święte, co się z ciebie narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 Look, even Elizabeth your relative has conceived a son in her old age, and she who was called barren is in her sixth month.
A oto Elżbieta, twoja krewna, także poczęła syna w swojej starości i jest w szóstym miesiącu ta, którą nazywano niepłodną.
37 For no word from God will ever fail.”
Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 “I am the Lord’s servant,” Mary answered. “May it happen to me according to your word.” Then the angel left her.
I powiedziała Maria: Oto służebnica Pana, niech mi się stanie według twego słowa. Wtedy odszedł od niej anioł.
39 In those days Mary got ready and hurried to a town in the hill country of Judah,
W tych dniach Maria wstała i poszła z pośpiechem w góry do miasta w Judei.
40 where she entered the home of Zechariah and greeted Elizabeth.
Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 When Elizabeth heard Mary’s greeting, the baby leaped in her womb, and Elizabeth was filled with the Holy Spirit.
A gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Marii, poruszyło się dziecko w jej łonie i Elżbieta została napełniona Duchem Świętym.
42 In a loud voice she exclaimed, “Blessed are you among women, and blessed is the fruit of your womb!
I zawołała donośnym głosem: Błogosławiona jesteś między kobietami i błogosławiony jest owoc twego łona.
43 And why am I so honored, that the mother of my Lord should come to me?
A skądże mi to, że matka mego Pana przyszła do mnie?
44 For as soon as the sound of your greeting reached my ears, the baby in my womb leaped for joy.
Gdy bowiem głos twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dziecko w moim łonie.
45 Blessed is she who has believed that the Lord’s word to her will be fulfilled.”
A błogosławiona, która uwierzyła. Spełni się bowiem to, co zostało jej powiedziane przez Pana.
46 Then Mary said: “My soul magnifies the Lord,
Wtedy Maria powiedziała: Wielbi moja dusza Pana;
47 and my spirit rejoices in God my Savior!
I rozradował się mój duch w Bogu, moim Zbawicielu;
48 For He has looked with favor on the humble state of His servant. From now on all generations will call me blessed.
Bo wejrzał na uniżenie swojej służebnicy. Oto bowiem wszystkie pokolenia będą mnie odtąd nazywać błogosławioną.
49 For the Mighty One has done great things for me. Holy is His name.
Bo uczynił mi wielkie rzeczy ten, który jest mocny, i święte jest jego imię.
50 His mercy extends to those who fear Him, from generation to generation.
A jego miłosierdzie z pokolenia na pokolenie nad tymi, którzy się go boją.
51 He has performed mighty deeds with His arm; He has scattered those who are proud in the thoughts of their hearts.
Okazał moc swoim ramieniem i rozproszył pysznych w myślach ich serc.
52 He has brought down rulers from their thrones, but has exalted the humble.
Strącił mocarzy z tronów, a wywyższył pokornych.
53 He has filled the hungry with good things, but has sent the rich away empty.
Głodnych napełnił dobrami, a bogaczy odprawił z niczym.
54 He has helped His servant Israel, remembering to be merciful,
Ujął się za Izraelem, swym sługą, pomny na [swoje] miłosierdzie;
Jak mówił do naszych ojców, [do] Abrahama i jego potomstwa na wieki. (aiōn g165)
56 Mary stayed with Elizabeth for about three months and then returned home.
I została z nią Maria około trzech miesięcy, a potem wróciła do swego domu.
57 When the time came for Elizabeth to have her child, she gave birth to a son.
Dla Elżbiety zaś nadszedł czas porodu i urodziła syna.
58 Her neighbors and relatives heard that the Lord had shown her great mercy, and they rejoiced with her.
A gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał jej swoje wielkie miłosierdzie, cieszyli się razem z nią.
59 On the eighth day, when they came to circumcise the child, they were going to name him after his father Zechariah.
A ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecko, i [chcieli] nadać mu imię jego ojca, Zachariasza.
60 But his mother replied, “No! He shall be called John.”
Ale jego matka powiedziała: Nie tak, lecz będzie się nazywał Jan.
61 They said to her, “There is no one among your relatives who bears this name.”
I powiedzieli do niej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kogo by nazwano tym imieniem.
62 So they made signs to his father to find out what he wanted to name the child.
Pytali więc znakami jego ojca, jak chce go nazwać.
63 Zechariah asked for a tablet and wrote, “His name is John.” And they were all amazed.
A on poprosił o tabliczkę i napisał: Jan jest jego imię. I dziwili się wszyscy.
64 Immediately Zechariah’s mouth was opened and his tongue was released, and he began to speak, praising God.
Natychmiast otworzyły się jego usta i [rozwiązał się] jego język, i mówił, wielbiąc Boga.
65 All their neighbors were filled with awe, and people throughout the hill country of Judea were talking about these events.
I padł strach na wszystkich ich sąsiadów, i po całej górskiej krainie judzkiej rozgłoszone zostały wszystkie te słowa.
66 And all who heard this wondered in their hearts and asked, “What then will this child become?” For the Lord’s hand was with him.
Wszyscy zaś, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i mówili: Cóż to będzie za dziecko? I była z nim ręka Pańska.
67 Then his father Zechariah was filled with the Holy Spirit and prophesied:
A Zachariasz, jego ojciec, będąc napełniony Duchem Świętym, prorokował:
68 “Blessed be the Lord, the God of Israel, because He has visited and redeemed His people.
Błogosławiony niech będzie Pan, Bóg Izraela, bo nawiedził i odkupił swój lud;
69 He has raised up a horn of salvation for us in the house of His servant David,
I wzbudził nam róg zbawienia w domu Dawida, swego sługi;
Jak mówił przez usta swoich świętych proroków, którzy byli od wieków; (aiōn g165)
71 salvation from our enemies and from the hand of all who hate us,
[Że nas] wybawi od naszych nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 to show mercy to our fathers and to remember His holy covenant,
Aby okazać miłosierdzie naszym ojcom i przypomnieć swoje święte przymierze;
73 the oath He swore to our father Abraham, to grant us
I przysięgę, którą złożył Abrahamowi, naszemu ojcu;
74 deliverance from hostile hands, that we may serve Him without fear,
Że nam da, [abyśmy] mu służyli bez lęku, wybawieni z ręki naszych nieprzyjaciół;
75 in holiness and righteousness before Him all the days of our lives.
W świętości i sprawiedliwości przed nim po wszystkie dni naszego życia.
76 And you, child, will be called a prophet of the Most High; for you will go on before the Lord to prepare the way for Him,
A ty, dziecko, będziesz nazwane prorokiem Najwyższego, bo pójdziesz przed obliczem Pana, aby przygotować jego drogi;
77 to give to His people the knowledge of salvation through the forgiveness of their sins,
I żeby jego ludowi dać poznać zbawienie przez przebaczenie mu grzechów;
78 because of the tender mercy of our God, by which the Dawn will visit us from on high,
Dzięki serdecznemu miłosierdziu naszego Boga, przez które nawiedził nas wschód [słońca] z wysoka;
79 to shine on those who live in darkness and in the shadow of death, to guide our feet into the path of peace.”
Aby oświecić siedzących w ciemności i w cieniu śmierci, aby skierować nasze kroki na drogę pokoju.
80 And the child grew and became strong in spirit; and he lived in the wilderness until the time of his public appearance to Israel.
A dziecko rosło i umacniało się w duchu, i przebywało na pustyniach aż do dnia ukazania się przed Izraelem.
