Proverbs 15
1 A gentle answer turns away wrath, but a harsh word stirs up anger.
Đối đáp êm dịu làm nguôi cơn giận, trả lời xẳng xớm như lửa thêm dầu.
2 The tongue of the wise commends knowledge, but the mouths of fools gush out folly.
Lưỡi người khôn truyền thông tri thức, miệng người dại tuôn chảy điên rồ.
3 The LORD’s eyes are everywhere, keeping watch on the evil and the good.
Mắt Chúa Hằng Hữu ở khắp mọi nơi, xét xem người ác lẫn người thiện lành.
4 A gentle tongue is a tree of life, but deceit in it crushes the spirit.
Lưỡi hiền lành là cây sự sống; lưỡi gian ngoa phá hại tâm linh.
5 A fool despises his father’s correction, but he who heeds reproof shows prudence.
Con cãi lời cha là con ngu dại; con nghe sửa dạy mới là con ngoan.
6 In the house of the righteous is much treasure, but the income of the wicked brings trouble.
Nhà người công chính là kho tàng quý giá, lợi tức người gian tà đem lại đủ thứ rối ren.
7 The lips of the wise spread knowledge; not so with the heart of fools.
Môi người khôn truyền rao tri thức; lòng người dại thì chẳng được gì.
8 The sacrifice made by the wicked is an abomination to the LORD, but the prayer of the upright is his delight.
Tế lễ người ác là vật Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng lời người ngay cầu nguyện được Chúa hài lòng.
9 The way of the wicked is an abomination to the LORD, but he loves him who follows after righteousness.
Đường người ác bị Chúa Hằng Hữu chán ghét, nhưng người theo đường công chính được Chúa yêu thương.
10 There is stern discipline for one who forsakes the way. Whoever hates reproof shall die.
Bỏ đường chính bị cực hình chắc chắn, ghét khuyên răn bị tiêu diệt chẳng sai.
11 Sheol (Sheol h7585) and Abaddon are before the LORD— how much more then the hearts of the children of men!
Âm Phủ và Hỏa Ngục, Chúa Hằng Hữu còn thấy suốt. Huống hồ chi lòng dạ loài người! (Sheol h7585)
12 A scoffer does not love to be reproved; he will not go to the wise.
Người nhạo báng không đến gần người khôn, vì sợ phải nghe lời quở trách.
13 A glad heart makes a cheerful face, but an aching heart breaks the spirit.
Lòng khoái lạc làm mặt mày vui vẻ; dạ ưu phiền làm héo hắt tâm linh.
14 The heart of one who has understanding seeks knowledge, but the mouths of fools feed on folly.
Lòng thông sáng đi tìm tri thức, miệng người ngu ăn nói điên rồ.
15 All the days of the afflicted are wretched, but one who has a cheerful heart enjoys a continual feast.
Lòng ưu sầu thấy ngày nào cũng ngày hoạn nạn; lòng vui mừng lúc nào cũng yến tiệc liên miên.
16 Better is little, with the fear of the LORD, than great treasure with trouble.
Thà ít của mà kính sợ Chúa Hằng Hữu, hơn là có nhiều tài sản mà bối rối cặp theo.
17 Better is a dinner of herbs, where love is, than a fattened calf with hatred.
Thà một bát rau mà yêu thương nhau, hơn là ăn thịt bò với lòng ganh ghét.
18 A wrathful man stirs up contention, but one who is slow to anger appeases strife.
Người nóng tính thường gây xung đột; người ôn hòa dàn xếp đôi bên.
19 The way of the sluggard is like a thorn patch, but the path of the upright is a highway.
Đường người biếng nhác như có rào gai ngăn chặn, đường người ngay lành luôn quang đãng hanh thông.
20 A wise son makes a father glad, but a foolish man despises his mother.
Con khôn vui lòng cha; con ngu khinh dể mẹ.
21 Folly is joy to one who is void of wisdom, but a man of understanding keeps his way straight.
Người dại dột cho u mê là hay; nhưng người khôn lúc nào cũng chọn đường ngay.
22 Where there is no counsel, plans fail; but in a multitude of counselors they are established.
Kế hoạch thất bại, vì không có người tính kế; kế hoạch thành công, nhờ có mưu sĩ tài cao.
23 Joy comes to a man with the reply of his mouth. How good is a word at the right time!
Lời khéo đáp khiến lòng vui vẻ; lời đúng lúc quý giá biết bao!
24 The path of life leads upward for the wise, to keep him from going downward to Sheol (Sheol h7585).
Đường sống của người khôn dẫn lên cao; lánh xa âm phủ ở dưới thấp. (Sheol h7585)
25 The LORD will uproot the house of the proud, but he will keep the widow’s borders intact.
Chúa Hằng Hữu phá nhà người kiêu ngạo, nhưng Ngài giữ vững ranh giới người góa bụa.
26 The LORD detests the thoughts of the wicked, but the thoughts of the pure are pleasing.
Chúa Hằng Hữu ghê tởm mưu gian ác, nhưng lời trong sạch được Chúa hài lòng.
27 He who is greedy for gain troubles his own house, but he who hates bribes will live.
Người tham lợi đem rối rắm vào nhà, người khước từ hối lộ được sống an vui.
28 The heart of the righteous weighs answers, but the mouth of the wicked gushes out evil.
Người công chính lựa câu đối đáp cách thận trọng; người gian tà thốt lời độc địa không đắn đo.
29 The LORD is far from the wicked, but he hears the prayer of the righteous.
Chúa Hằng Hữu lánh xa người mưu ác, nhưng nghe người công chính cầu xin.
30 The light of the eyes rejoices the heart. Good news gives health to the bones.
Mắt thấy cảnh đẹp khiến lòng vui vẻ; tai nghe tin lành xương cốt nở nang.
31 The ear that listens to reproof lives, and will be at home among the wise.
Ai chịu nghe phê bình xây dựng, sẽ ở giữa đám người khôn ngoan.
32 He who refuses correction despises his own soul, but he who listens to reproof gets understanding.
Ai khước từ khuyên răn, ghét chính linh hồn mình; người nghe lời sửa dạy sẽ trở nên thông sáng.
33 The fear of the LORD teaches wisdom. Before honor is humility.
Kính sợ Chúa Hằng Hữu thật là khôn ngoan, đức tính khiêm nhu mang lại vinh dự.
