Job 28
1 “Surely there is a mine for silver, and a place for gold which they refine.
Sigurado gayod nga adunay minahan sa plata, ang dapit diin nila ginalunsay ang bulawan.
2 Iron is taken out of the earth, and copper is smelted out of the ore.
Ginakuha ang puthaw gikan sa yuta; Pulpogon nila ang bato ug tunawon aron mogawas ang tumbaga gikan sa bato.
3 Man sets an end to darkness, and searches out, to the furthest bound, the stones of obscurity and of thick darkness.
Ang tawo modala ug suga sa ngitngit nga dapit ug magapangita, sa kinalayoan nga kinutoban, ang mga bato sa hilit ug baga nga kangitngit.
4 He breaks open a shaft away from where people live. They are forgotten by the foot. They hang far from men, they swing back and forth.
Giablihan niya ang sigpit nga lungag layo sa puy-anan sa mga tawo, dapit nga wala matultoli ni bisan kinsang tiil. Magkumbitay siya layo gikan sa mga tawo; nagalabyog siya padulong ug pabalik.
5 As for the earth, out of it comes bread. Underneath it is turned up as it were by fire.
Alang sa yuta, gikan niini ang tinapay, apan ingon nga gibaliktad kini pinaagi sa kalayo.
6 Sapphires come from its rocks. It has dust of gold.
Sa mga bato niini ang dapit kung asa makita ang safiro, ug ang abog niini adunay bulawan.
7 That path no bird of prey knows, neither has the falcon’s eye seen it.
Walay dumadagit nga langgam ang nasayod niini nga dalan, ni wala kini nakita sa mata sa banog.
8 The proud animals have not trodden it, nor has the fierce lion passed by there.
Ang magarbohon nga mga mananap wala nilakaw niini nga dalan, ni ang bangis nga liyon wala nakaagi didto.
9 He puts his hand on the flinty rock, and he overturns the mountains by the roots.
Gigunitan sa tawo ang gahi nga bato; gilintuwad niya ang mga bukid hangtod sa mga gamot.
10 He cuts out channels among the rocks. His eye sees every precious thing.
Nagkalot siyag kanal taliwala sa mga bato; ang iyang mga mata nakakita sa mga bililhong mga butang didto.
11 He binds the streams that they do not trickle. The thing that is hidden he brings out to light.
Sampongan niya ang mga tubod aron nga dili kini makaagas; kung unsa ang nakatago didto dalahon niya sa kahayag.
12 “But where will wisdom be found? Where is the place of understanding?
Asa man makaplagan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
13 Man does not know its price, and it is not found in the land of the living.
Wala nasayod ang tawo sa kantidad niini; ni makita kini sa yuta sa mga buhi.
14 The deep says, ‘It is not in me.’ The sea says, ‘It is not with me.’
Ang lawom nga mga tubig ilalom sa yuta moingon, 'Wala kini kanako'; ang dagat moingon, 'Wala kini uban kanako.'
15 It cannot be gotten for gold, neither will silver be weighed for its price.
Dili kini makuha pinaagi sa bulawan; ni ang plata timbangon aron mahimong makatupong sa kantidad niini.
16 It cannot be valued with the gold of Ophir, with the precious onyx, or the sapphire.
Dili kini bililhon uban ang bulawan sa Ophir, uban ang bililhon nga onyx o safiro.
17 Gold and glass cannot equal it, neither will it be exchanged for jewels of fine gold.
Ang bulawan ug kristal dili makatupong sa bili niini; ni ibaylo kini alang sa mga alahas nga hinimo sa lunsay nga bulawan.
18 No mention will be made of coral or of crystal. Yes, the price of wisdom is above rubies.
Wala pa naingon ang kabililhon sa mga coral o haspe; sa pagkatinuod, ang kantidad sa kaalam labaw pa kay sa mga rubi.
19 The topaz of Ethiopia will not equal it. It will not be valued with pure gold.
Ang topaz sa Ethiopia wala nakatandi niini; ni kini mahimong sama ka bililhon sa lunsay nga bulawan.
20 Where then does wisdom come from? Where is the place of understanding?
Asa man gikan ang kaalam? Asa man ang dapit sa panabot?
21 Seeing it is hidden from the eyes of all living, and kept close from the birds of the sky.
Ang kaalam dili makita sa mga mata sa tanang buhing butang ug dili makita sa mga langgam sa kalangitan.
22 Destruction and Death say, ‘We have heard a rumor of it with our ears.’
Ang Pagkaguba ug Kamatayon moingon, 'Nadungog namo ang hungihong mahitungod niini sa among mga dalunggan.'
23 “God understands its way, and he knows its place.
Nakasabot ang Dios niini nga paagi; nakakita siya niini nga dapit.
24 For he looks to the ends of the earth, and sees under the whole sky.
Kay siya nagtan-aw sa kinatumyan sa yuta ug nakakita ang tanan nga anaa sa ilalom sa kalangitan.
25 He establishes the force of the wind. Yes, he measures out the waters by measure.
Kaniadto, gihimo niya ang hangin ug gibahinbahin ang katubigan pinaagi sa taksanan.
26 When he made a decree for the rain, and a way for the lightning of the thunder,
Naghimo siya ug balaod sa mga ulan ug agianan sa kilat ug dalugdog.
27 then he saw it, and declared it. He established it, yes, and searched it out.
Unya nakita niya ang kaalam ug nagpasayod niini; gipahiluna niya kini, tinuod, ug gisuta niya kini.
28 To man he said, ‘Behold, the fear of the Lord, that is wisdom. To depart from evil is understanding.’”
Miingon siya ngadto sa mga tawo, 'Tan-awa, ang kahadlok sa Ginoo—mao ang kaalam; ang pagpahilayo sa daotan mao ang panabot.”
