Mark 12
1 And he began to speak to them in parables. A man planted a vineyard, and set up a hedge, and dug a wine vat, and built a tower, and leased it to farmers, and went on a journey.
Wtedy zaczął do nich mówić w przypowieściach: [Pewien] człowiek założył winnicę, ogrodził ją płotem, wykopał prasę, zbudował wieżę i wydzierżawił ją rolnikom, i wyjechał.
2 And at the season he sent forth a bondman to the farmers, so that he might receive by the farmers from the fruit of the vineyard.
A gdy nadszedł czas, posłał do rolników sługę, aby odebrał od nich plony winnicy.
3 And having seized him, they beat him, and sent him away empty.
Lecz oni schwytali go, pobili i odesłali z niczym.
4 And again he sent another bondman to them. And that man, having stoned, they wounded in the head, and sent him away shamefully treated.
I znowu posłał do nich innego sługę, którego ukamienowali, zranili w głowę i odesłali znieważonego.
5 And again he sent another, and that man they killed, and many others, beating some, and killing some.
Ponownie posłał innego [sługę], lecz i tego zabili. I wielu innych, z których jednych pobili, a innych pozabijali.
6 Therefore, still having his one beloved son, he also sent him to them, last, saying, They will be made ashamed by my son.
A mając jeszcze jednego, swego umiłowanego syna, posłał do nich na koniec i jego, mówiąc: Uszanują mego syna.
7 But those farmers said among themselves, This is the heir. Come, let us kill him, and the inheritance will be ours.
Ale rolnicy mówili między sobą: To jest dziedzic. Chodźmy, zabijmy go, a dziedzictwo będzie nasze.
8 And having taken him, they killed him, and cast him outside of the vineyard.
I schwytawszy go, zabili i wyrzucili z winnicy.
9 What therefore will the lord of the vineyard do? He will come and destroy the farmers, and will give the vineyard to others.
Cóż więc zrobi pan winnicy? Przyjdzie i wytraci tych rolników, a winnicę odda innym.
10 And have ye not read this scripture: The stone that those who build rejected, this came to be into the head of the corner.
Czy nie czytaliście tych [słów] Pisma: Kamień, który odrzucili budujący, stał się kamieniem węgielnym;
11 This happened from the Lord, and it is marvelous in our eyes?
Pan to sprawił i jest to cudowne w naszych oczach?
12 And they sought to seize him. And they feared the multitude, for they knew that he spoke the parable against them. And having left him, they went away.
Starali się więc go schwytać, ale bali się ludu. Wiedzieli bowiem, że przeciwko nim powiedział tę przypowieść. Zostawili go więc i odeszli.
13 And they send some of the Pharisees and of the Herodians to him, so that they might catch him in talk.
Potem posłali do niego niektórych z faryzeuszy i herodianów, aby go pochwycili w mowie.
14 And when they came, they say to him, Teacher, we have seen that thou are true, and it is not a care to thee about any man, for thou look not to a personage of men, but teach the way of God in truth. Is it permitted to give tribute to Caesar or not?
Gdy przyszli, powiedzieli mu: Nauczycielu, wiemy, że jesteś prawdziwy i nie zważasz na nikogo. Nie oglądasz się bowiem na osobę ludzką, ale drogi Bożej w prawdzie uczysz. Czy wolno płacić podatek cesarzowi, czy nie? Mamy go płacić czy nie płacić?
15 Should we give, or should we not give? But Jesus, knowing their hypocrisy, said to them, Why do ye test me? Bring me a denarius, so that I may see it.
A on poznał ich obłudę i powiedział do nich: Czemu wystawiacie mnie na próbę? Przynieście mi grosz, żebym [mógł] go zobaczyć.
16 And they brought it. And he says to them, Whose is this image and inscription? And they said to him, Caesar's.
I przynieśli [mu]. A on ich zapytał: Czyj to wizerunek i napis? Odpowiedzieli mu: Cesarza.
17 And having answered, Jesus said to them, Render the things of Caesar to Caesar, and the things of God to God. And they marveled at him.
Wtedy Jezus im powiedział: Oddawajcie więc cesarzowi to, co [należy do] cesarza, a co [należy do] Boga – Bogu. I podziwiali go.
18 And Sadducees come to him, who say there is no resurrection. And they questioned him, saying,
Potem przyszli do niego saduceusze, którzy mówią, że nie ma zmartwychwstania, i pytali go:
19 Teacher, Moses wrote to us, If a man's brother dies, and leaves behind a wife, and leaves no child, that his brother should take his wife, and raise up seed for his brother.
Nauczycielu, Mojżesz nam napisał, że jeśli czyjś brat umrze i pozostawi żonę, a nie pozostawi dzieci, to jego brat ma ożenić się z jego żoną i wzbudzić potomstwo swemu bratu.
20 There were seven brothers. And the first took a wife, and dying left no seed.
Otóż było siedmiu braci. Pierwszy ożenił się i umarł, nie zostawiwszy potomstwa.
21 And the second took her, and died, neither did he leave seed behind, and the third likewise.
Potem ożenił się z nią drugi i umarł, lecz i ten nie zostawił potomstwa, tak samo trzeci.
22 And the seven took her, and left no seed. Last of all the woman also died.
I tak pojęło ją siedmiu braci, ale nie zostawili potomstwa. Na koniec, po wszystkich umarła i ta kobieta.
23 In the resurrection when they rise, whose wife will she be of them? For the seven had her as wife.
Przy zmartwychwstaniu więc, gdy powstaną, którego z nich będzie żoną? Bo siedmiu miało ją za żonę.
24 And having answered, Jesus said to them, Are ye not led astray because of this: not knowing the scriptures nor the power of God?
Na to Jezus im odpowiedział: Czyż nie dlatego błądzicie, że nie znacie Pisma ani mocy Boga?
25 For when they rise from the dead, they neither marry, nor are given in marriage, but are as agents in the heavens.
Gdy bowiem zmartwychwstaną, ani się żenić nie będą, ani za mąż wychodzić, ale będą jak aniołowie w niebie.
26 But about the dead, that they rise, have ye not read in the book of Moses, how God spoke to him at the bush, saying, I am the God of Abraham, and the God of Isaac, and the God of Jacob?
A o umarłych, że będą wskrzeszeni, nie czytaliście w księdze Mojżesza, jak Bóg do niego z krzaka przemówił: Ja jestem Bogiem Abrahama, Bogiem Izaaka i Bogiem Jakuba?
27 He is not the God of the dead, but God of the living. Ye therefore are much misled.
Bóg nie jest Bogiem umarłych, ale Bogiem żywych. Wy więc bardzo błądzicie.
28 And one of the scholars having come, having heard them disputing, knowing that he had answered them well, he questioned him, Which is the first commandment of all?
Podszedł jeden z uczonych w Piśmie i słysząc, że ze sobą rozmawiali [oraz] widząc, że im dobrze odpowiedział, zapytał go: Które przykazanie jest pierwsze ze wszystkich?
29 And Jesus answered him, The first of all the commandments is, Hear, thou Israel, the Lord our God is one Lord,
A Jezus mu odpowiedział: Pierwsze przykazanie ze wszystkich [jest to]: Słuchaj, Izraelu! Pan, nasz Bóg, Pan jest jeden.
30 and thou shall love the Lord thy God from thy whole heart, and from thy whole soul, and from thy whole mind, and from thy whole strength. This is the first commandment.
Będziesz więc miłował Pana, swego Boga, całym swym sercem, całą swą duszą, całym swym umysłem i z całej swojej siły. [To jest] pierwsze przykazanie.
31 And this second is similar, Thou shall love thy neighbor as thyself. There is no other commandment greater than these.
A drugie [jest do niego] podobne: Będziesz miłował swego bliźniego jak samego siebie. Nie ma innego przykazania większego od tych.
32 And the scholar said to him, Well, teacher. Thou spoke in truth that he is one, and there is no other but he.
Wtedy powiedział mu uczony w Piśmie: Nauczycielu, zaprawdę dobrze powiedziałeś, że jeden jest Bóg i nie ma innego oprócz niego.
33 And to love him from the whole heart, and from the whole understanding, and from the whole soul, and from the whole strength, and to love his neighbor as himself, is more than all whole burnt offerings and sacrifices.
Miłować go całym sercem, całym umysłem, całą duszą i z całej siły i miłować bliźniego jak samego siebie znaczy więcej niż wszystkie całopalenia i ofiary.
34 And when Jesus saw him, that he answered wisely, he said to him, Thou are not far from the kingdom of God. And no man dared to question him any more.
A Jezus, widząc, że mądrze odpowiedział, rzekł do niego: Niedaleko jesteś od królestwa Bożego. I nikt nie śmiał go więcej pytać.
35 And having responded as he taught in the temple, Jesus said, How do the scholars say that the Christ is the son of David?
Nauczając w świątyni, Jezus zapytał: Jak [to jest], że uczeni w Piśmie mówią, że Chrystus jest Synem Dawida?
36 For David himself said by the Holy Spirit, The Lord says to my Lord, Sit thou at my right hand until I may place thine enemies a footstool of thy feet.
Sam Dawid bowiem powiedział przez Ducha Świętego: Rzekł Pan memu Panu: Siądź po mojej prawicy, aż położę twoich nieprzyjaciół jako podnóżek pod twoje stopy.
37 David himself therefore calls him Lord, and in what way is he his son? And the great multitude heard him gladly.
[Skoro] sam Dawid nazywa go Panem, [to] jak [może] być jego synem? A wielki tłum chętnie go słuchał.
38 And in his teaching he said to them, Look away from the scholars, those who desire to go about in long robes, and salutations in the marketplaces,
I mówił do nich w swoim nauczaniu: Strzeżcie się uczonych w Piśmie, którzy lubią chodzić w długich szatach i lubią pozdrowienia na rynkach;
39 and chief seats in the synagogues, and places of honor at the feasts,
I pierwsze krzesła w synagogach, i pierwsze miejsca na ucztach.
40 those who devour widows' houses, and praying long in pretence. These will receive greater condemnation.
Pożerają oni domy wdów i dla pozoru odprawiają długie modlitwy. Ci otrzymają surowszy wyrok.
41 And having sat down opposite the treasury, Jesus watched how the multitude cast money into the treasury, and many rich men cast in much.
A siedząc naprzeciw skarbony, Jezus przypatrywał się, jak ludzie wrzucali do niej pieniądze. Wielu bogaczy wrzucało wiele.
42 And one poor widow having come, she cast in two mites, which are a quadrans.
Przyszła też pewna uboga wdowa i wrzuciła dwie drobne monety, czyli kwartnik.
43 And having summoned his disciples, he says to them, Truly I say to you, that this poor widow cast in more than all those who are casting into the treasury.
Wtedy zawołał swoich uczniów i powiedział im: Zaprawdę powiadam wam, że ta uboga wdowa wrzuciła więcej niż wszyscy, którzy wrzucali do skarbony.
44 For they all cast in from that which is abundant to them, but she from her need cast in all, as many things she had, her whole living.
Wszyscy bowiem wrzucali z tego, co im zbywało, ale ona ze swego ubóstwa wrzuciła wszystko, co miała, całe swoje utrzymanie.
