Spreuken 24
1 Zijt niet nijdig over de boze lieden, en laat u niet gelusten, om bij hen te zijn.
Do not be envious of those who are evil, nor desire to associate with them,
2 Want hun hart bedenkt verwoesting, en hun lippen spreken moeite.
because their hearts plot violence and their lips talk about trouble.
3 Door wijsheid wordt een huis gebouwd, en door verstandigheid bevestigd;
Through wisdom a house is built and by understanding it is established.
4 En door wetenschap worden de binnenkameren vervuld met alle kostelijk en liefelijk goed.
By knowledge the rooms are filled with all precious and pleasant riches.
5 Een wijs man is sterk; en een man van wetenschap maakt de kracht vast.
A warrior of wisdom is strong, and a man of knowledge increases his strength;
6 Want door wijze raadslagen zult gij voor u den krijg voeren, en in de veelheid der raadgevers is de overwinning.
for by wise direction you can wage your war and with many advisors there is victory.
7 Alle wijsheid is voor den dwaze te hoog; hij zal in de poort zijn mond niet opendoen.
Wisdom is too high for a fool; in the gate he does not open his mouth.
8 Die denkt om kwaad te doen, dien zal men een meester van schandelijke verdichtselen noemen.
There is one who plans to do evil— people call him a master of schemes.
9 De gedachte der dwaasheid is zonde; en een spotter is den mens een gruwel.
A foolish plan is sin and men despise a mocker.
10 Vertoont gij u slap ten dage uwer benauwdheid, uw kracht is nauw.
If you become weak with fear in the day of trouble, then your strength is small.
11 Red degenen, die ter dood gegrepen zijn; want zij wankelen ter doding, zo gij u onthoudt.
Rescue those who are being taken away to death and hold back those who are staggering to the slaughter.
12 Wanneer gij zegt: Ziet, wij weten dat niet; zal Hij, Die de harten weegt, dat niet merken? En Die uwe ziel gadeslaat, zal Hij het niet weten? Want Hij zal den mens vergelden naar zijn werk.
If you say, “Behold, we knew nothing about this,” does not the one who weighs the heart understand what you are saying? The one who guards your life, does he not know it? Will God not give to each one what he deserves?
13 Eet honig, mijn zoon! want hij is goed, en honigzeem is zoet voor uw gehemelte.
My son, eat honey because it is good, because the drippings of the honeycomb are sweet to your taste.
14 Zodanig is de kennis der wijsheid voor uw ziel; als gij ze vindt, zo zal er beloning wezen, en uw verwachting zal niet afgesneden worden.
Such is wisdom for your soul— if you find it, there will be a future and your hope will not be cut off.
15 Loer niet, o goddeloze! op de woning des rechtvaardigen; verwoest zijn legerplaats niet.
Do not lie in wait like the wicked person who attacks the house of the righteous person. Do not destroy his home!
16 Want de rechtvaardige zal zevenmaal vallen, en opstaan; maar de goddelozen zullen in het kwaad nederstruikelen.
For the righteous person falls down seven times and rises again, but wicked people are brought down by calamity.
17 Verblijd u niet als uw vijand valt; en als hij nederstruikelt, laat uw hart zich niet verheugen;
Do not celebrate when your enemy falls and let not your heart be glad when he stumbles,
18 Opdat het de HEERE niet zie, en het kwaad zij in Zijn ogen en Hij Zijn toorn van hem afkere.
or Yahweh will see and disapprove and turn away his wrath from him.
19 Ontsteek u niet over de boosdoeners; zijt niet nijdig over de goddelozen.
Do not worry because of evildoers, and do not envy wicked people,
20 Want de kwade zal geen beloning hebben, de lamp der goddelozen zal uitgeblust worden.
for the evil person has no future and the lamp of wicked people will go out.
21 Mijn zoon! vrees den HEERE en den koning; vermeng u niet met hen, die naar verandering staan;
Fear Yahweh, and fear the king, my son; do not associate with those who rebel against them,
22 Want hun verderf zal haastelijk ontstaan; en wie weet hun beider ondergang?
for suddenly their disaster will come and who knows the extent of the destruction that will come from both of them?
23 Deze spreuken zijn ook van de wijzen. Het aangezicht in het gericht te kennen, is niet goed.
These also are sayings of the wise. Partiality in judging a case at law is not good.
24 Die tot den goddeloze zegt: Gij zijt rechtvaardig; dien zullen de volken vervloeken, de natien zullen hem gram zijn.
Whoever says to the wicked person, “You are a righteous person,” will be cursed by peoples and hated by nations.
25 Maar voor degenen, die hem bestraffen, zal liefelijkheid zijn; en de zegen des goeds zal op hem komen.
But those who discipline the wicked will have delight and gifts of goodness will come to them.
26 Men zal de lippen kussen desgenen, die rechte woorden antwoordt.
The one who gives an honest answer gives a kiss on the lips.
27 Beschik uw werk daarbuiten, en bereid het voor u op den akker, en bouw daarna uw huis.
Prepare your outdoor work, and make everything ready for yourself in the field; after that, build your house.
28 Wees niet zonder oorzaak getuige tegen uw naaste; want zoudt gij verleiden met uw lip?
Do not bear witness against your neighbor without cause and do not deceive with your lips.
29 Zeg niet: Gelijk als hij mij gedaan heeft, zo zal ik hem doen; ik zal een ieder vergelden naar zijn werk.
Do not say, “I will do to him what he has done to me; I will pay him back for what he has done.”
30 Ik ging voorbij den akker eens luiaards, en voorbij den wijngaard van een verstandeloos mens;
I went by the field of a lazy man, past the vineyard of the man having no sense.
31 En ziet, hij was gans opgeschoten van distelen; zijn gedaante was met netelen bedekt, en zijn stenen scheidsmuur was afgebroken.
Thorns had grown up everywhere, the ground was covered with nettles, and its stone wall was broken down.
32 Als ik dat aanschouwde, nam ik het ter harte; ik zag het, en nam onderwijzing aan;
Then I saw and considered it; I looked and received instruction.
33 Een weinig slapens, een weinig sluimerens, en weinig handvouwens, al nederliggende;
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest—
34 Zo zal uw armoede u overkomen, als een wandelaar, en uw velerlei gebrek als een gewapend man.
and poverty comes marching upon you, and your needs like an armed soldier.
