Spreuken 1
1 Spreuken van Salomon, den zoon van David, Den koning van Israël:
The proverbs of Solomon the son of David, king of Israel,
2 Ze leren u kennen wijsheid en tucht, Ze geven u begrip voor verstandige woorden;
to know wisdom and instruction, to discern the words of understanding,
3 Ze voeden u op tot heilzame tucht, Rechtschapenheid, plichtsbesef en oprechtheid.
to receive instruction in wise dealing, in righteousness and justice and equity,
4 Aan de onnozelen schenken ze ervaring, Aan jonge mensen doordachte kennis.
to give prudence to the simple, to the young man knowledge and discretion,
5 Als een wijze ze hoort, zal hij zijn inzicht verdiepen, Een verstandig mens zal er ideeën door krijgen;
that the wise man may hear, and increase in learning, and that the man of understanding may attain to sound counsels,
6 Spreuk en strikvraag zal hij doorzien, De woorden der wijzen en hun problemen.
to understand a proverb, and a figure, the words of the wise, and their dark sayings.
7 Het ontzag voor Jahweh is de grondslag der wijsheid; Maar ongelovigen lachen om wijsheid en tucht.
The fear of Jehovah is the beginning of knowledge. The foolish despise wisdom and instruction.
8 Mijn zoon, luister dus naar de wenken van uw vader, Sla niet in de wind, wat uw moeder u leerde;
My son, hear the instruction of thy father, and forsake not the law of thy mother.
9 Want het siert uw hoofd als een krans, Uw hals als een snoer.
For they shall be a garland of grace to thy head, and chains about thy neck.
10 Mijn zoon, als zondaars u willen verleiden, stem niet toe,
My son, if sinners entice thee, consent thou not.
11 Als ze u zeggen: Ga met ons mee, Laat ons loeren op bloed, Laat ons zo maar onschuldigen belagen,
If they say, Come with us. Let us lay wait for blood. Let us lurk secretly for the innocent without cause.
12 Gelijk de onderwereld hen levend verslinden, Als zij, die ten grave dalen, geheel en al; (Sheol h7585)
Let us swallow them up alive as Sheol, and whole, as those who go down into the pit. (Sheol h7585)
13 Allerlei kostbare schatten zullen we vinden, Onze huizen vullen met buit;
We shall find all precious substance. We shall fill our houses with spoil.
14 Ge moogt meeloten in onze kring, Eén buidel zullen we samen delen!
Thou shall cast thy lot among us. We will all have one bag.
15 Mijn zoon, ga dan niet met hen mee, En houd uw voet af van hun pad;
My son, walk not thou in the way with them. Restrain thy foot from their path.
16 Want hun voeten ijlen naar het kwade, En haasten zich, om bloed te vergieten.
For their feet run to evil, and they make haste to shed blood.
17 Maar zoals het niet geeft, of het net wordt gespannen, Terwijl alle vogels het zien:
For in vain is the net spread in the sight of any bird,
18 Zo loeren ze slechts op hun eigen bloed, En belagen ze hun eigen leven!
and these lay wait for their own blood. They lurk secretly for their own lives.
19 Zo gaat het allen, die uit zijn op oneerlijke winst: Deze beneemt zijn bezitters het leven.
So are the ways of everyone who is greedy of gain. It takes away the life of the owners of it.
20 De wijsheid roept luid in de straten, Op de pleinen verheft ze haar stem;
Wisdom cries aloud in the street. She utters her voice in the broad places.
21 Ze roept op de tinne der muren, En spreekt aan de ingang der poorten:
She cries in the chief place of concourse, at the entrance of the gates, in the city. She utters her words:
22 Hoe lang nog, dommen, blijft gij liever onnozel, Blijven de eigenwijzen verwaand, Willen de dwazen van geen wijsheid horen?
How long, ye simple ones, will ye love simplicity? And scoffers delight them in scoffing, and fools hate knowledge?
23 Keert u tot mijn vermaning; Dan stort ik mijn geest over u uit, En maak u mijn woorden bekend.
Turn back at my reproof. Behold, I will pour out my spirit upon you. I will make my words known to you.
24 Maar zo ge weigert, als ik roep, En niemand er op let, als ik mijn hand verhef;
Because I have called, and ye have refused, I have stretched out my hand, and no man has regarded,
25 Zo ge mijn raad geheel en al in de wind slaat, En van mijn vermaning niet wilt weten:
but ye have made all my counsel void, and want none of my reproof,
26 Zal ik lachen, wanneer het u slecht gaat, Zal ik spotten, wanneer uw verschrikking komt als een onweer;
I also will laugh at your calamity. I will mock when your fear comes,
27 Wanneer uw ongeluk nadert als een orkaan, Wanneer benauwdheid en angst u overvallen!
when your fear comes as a storm, and your calamity comes on as a whirlwind, when distress and anguish come upon you.
28 Dan zal men mij roepen, maar zal ik niet antwoorden, Zal men mij zoeken, maar mij niet vinden!
Then they will call upon me, but I will not answer. They will seek me diligently, but they shall not find me,
29 Omdat ze van wijsheid niets wilden weten, En het ontzag voor Jahweh niet hebben verkozen,
because they hated knowledge, and did not choose the fear of Jehovah.
30 Van mijn raad niets moesten hebben, En al mijn vermaan in de wind hebben geslagen:
They wanted none of my counsel. They despised all my reproof.
31 Zullen ze eten de vrucht van hun wandel, Verzadigd worden met wat ze beraamden.
Therefore they shall eat of the fruit of their own way, and be filled with their own devices.
32 Want de onnozelen komen door hun onverschilligheid om, De dwazen storten door hun lichtzinnigheid in het verderf;
For the backsliding of the simple shall kill them, and the careless ease of fools shall destroy them.
33 Maar die naar mij luistert, zal in veiligheid wonen, Bevrijd van de vrees voor de rampen!
But he who hearkens to me shall dwell securely, and shall be quiet without fear of evil.
