Spreuken 24

1 Wees niet afgunstig op booswichten, Verlang niet naar hun gezelschap;

Dili ka masina sa mga dautang tawo; Ni magtinguha ka sa pagpakiguban kanila:

2 Want wat zij willen is geweld, Wat zij bespreken, is onheil.

Kay ang ilang kasingkasing magatoon sa pagdaugdaug, Ug ang ilang mga ngabil magapamulong sa dautang buhat.

3 Door wijsheid wordt een huis gebouwd, Door inzicht houdt het stand;

Pinaagi sa kaalam natukod ang usa ka balay; Ug pinaagi sa salabutan kini nalig-on;

4 Door kunde worden de kamers vol Van allerlei kostbaar en prettig bezit.

Ug pinaagi sa kahibalo nangapuno ang mga lawak Sa tanang mga bililhon ug makalilipay nga mga bahandi.

5 Een wijze is meer waard dan een sterke, Een man van ervaring meer dan een krachtmens;

Ang usa ka tawo nga manggialamon kusganon man; Oo, ang usa ka tawo sa kahibalo magauswag sa kagahum.

6 Want alleen met overleg wordt een oorlog gevoerd, De zege bevochten door rijp beraad.

Kay pinaagi sa maalamon nga pagmando ikaw magahimo sa imong gubat; Ug diha sa panon sa mga magtatambag walay kapildihan.

7 Voor een dwaas is de wijsheid te hoog; Daarom doet hij in de poort zijn mond niet open.

Ang kaalam hataas ra kaayo alang sa usa ka buang: Siya dili makabuka sa iyang baba diha sa ganghaan.

8 Wie op kwaad zint, Wordt een gluiperd genoemd.

Siya nga magalalang sa pagbuhat ug dautan, Ang mga tawo magatawag kaniya nga usa ka mamumuhat sa kadautan.

9 De gedachten van een dwaas zijn zondig, Een spotter is voor de mensen een gruwel.

Ang hunahuna nga binuang sala man; Ug ang mayubiton maoy usa ka dulumtanan sa mga tawo.

10 Gedraagt ge u slap, als het u goed gaat, Dan schieten in moeilijke tijden uw krachten te kort.

Kong ikaw punawan sa adlaw sa kalisdanan, Ang imong kusog diyutay ra.

11 Red hen, die ter dood worden gebracht; Bevrijd hen, die naar de plaats van terechtstelling wankelen.

Luwason mo kadtong nangadala ngadto sa kamatayon, Ug kadtong mga naandam naaron pagapatyon tan-awa nga sila imong magunitan.

12 Al zegt ge: "Och, we wisten het niet," Zou Hij, die de harten peilt, het niet merken, Hij, die uw leven beschermt, het niet weten, En den mens niet naar zijn werken vergelden?

Kong ikaw moingon: Ania karon, wala kami manghibalo niini; Wala ba siya nga nagatimbang sa mga kasingkasing magahunahuna niini? Ug siya nga nagabantay sa imong kalag, wala ba siya mahibalo niini? Ug wala ba siya magabalus sa tagsatagsa ka tawo sumala sa iyang buhat?

13 Mijn zoon, eet honing, want die smaakt goed; Honingzeem is zoet voor het gehemelte:

Anak ko, kumaon ka ug dugos, kay kini maayo; Ug ang mga tinulo sa udlan, nga mga matam-is sa imong pagtilaw:

14 Zo is ook de kennis goed voor uw hart, En de wijsheid voor uw ziel. Vindt ge haar, dan is er toekomst, En wordt uw verwachting niet beschaamd.

Sa ingon niini ikaw mahibalo ug kaalam nga modangat sa imong kalag; Kong ikaw makakaplag niini, nan adunay usa ka balus, Ug ang imong paglaum dili makawang.

15 Booswicht, loer niet op de woning van den rechtvaardige, Beproef niet, zijn verblijf te vernielen;

Ayaw pagbanhig, Oh dautan nga tawo, batok sa puloy-anan sa matarung; Ayaw paggun-oba ang iyang dapit nga pahulayan:

16 Want al valt de rechtvaardige zevenmaal, hij staat weer op, Maar de bozen blijven liggen in het kwaad.

Kay ang usa ka matarung nga tawo mapukan sa makapito, ug mobangon pag-usab; Apan ang dautan ginalaglag pinaagi sa pagkaalaut.

17 Als uw vijand valt, moet ge u niet verheugen, Als hij struikelt, u niet verblijden;

Ayaw pag-ikalipay kong ang imong kaaway mapukan, Ug ayaw papagmayaa ang imong kasingkasing kong siya mapukan,

18 Want als Jahweh het ziet, mishaagt het Hem, En wendt Hij zijn gramschap van hem op u af.

Tingali unya si Jehova makakita niini, ug kini dili makapahimuot kaniya, Ug ipaiway niya ang iyang kasuko gikan kaniya.

19 Erger u niet over hen, die kwaad doen, Wees niet jaloers op booswichten;

Ayaw ikasubo sa imong kaugalingon tungod sa mga mamumuhat sa kadautan; Ni masina ka sa dautan:

20 Want voor den booswicht is er geen toekomst, De lamp der bozen gaat uit.

Kay walay igabalus sa dautan nga tawo; Ang lamparahan sa dautan pagapalongon.

21 Mijn zoon, vrees Jahweh en den koning, Houd u niet met nieuwlichters op;

Anak ko, kahadlokan mo si Jehova ug ang hari; Ug ayaw pagkuyog kanila nga mabalhin-balhinon:

22 Want plotseling daagt hun ongeluk, Wie weet, wat hun einde zal zijn?

Kay ang ilang kagul-anan modangat sa hinanali; Ug ang pagkalaglag gikan kanilang duruha, kinsay mahibalo niini?

23 Ook de volgende spreuken zijn van wijzen. Partijdigheid in een rechtszaak is nooit goed

Kini usab maoy mga sanglitanan sa manggialamon. Ang may pagkapinalabi sa mga tawo diha sa paghukom dili maayo.

24 Wie tot een schuldige zegt: ge hebt gelijk, De volkeren zullen hem verwensen, De naties hem vloeken.

Siya nga magaingon sa dautan: Ikaw matarung, Ang mga katawohan magatunglo kaniya, ang mga nasud pagalud-on kaniya;

25 Maar die hem bestraffen, gaat het goed, Op hen rust zegen en voorspoed;

Apan kanila nga magabadlong kaniya magakalipay, Ug ang usa ka maayong panalangin moabut kanila.

26 Een kus op de lippen krijgt hij, Die een rechtvaardige uitspraak doet.

Siya magahalok sa mga ngabil Niadtong nagahatag ug usa ka q2 matarung nga tubag.

27 Stel orde op uw werk buitenshuis, Maak, dat het klaar is op uw akker; Neem dan eerst een vrouw En bouw u een huis.

Hikaya ang imong buhat sa gawas, Ug andama kini alang kanimo diha sa uma; Ug sa human niini tukora ang imong balay.

28 Leg geen valse getuigenis af tegen uw naaste, Waarom zouden uw lippen bedriegen?

Dili ka magsaksi batok sa imong isigkatawo sa walay gipasikaran; Ug dili ka maglimbong uban sa imong mga ngabil.

29 Zeg niet: "Zoals hij mij heeft gedaan, zal ik hem doen; Ik zet den man zijn daden betaald."

Ayaw pag-ingon: Buhaton ko kaniya ingon sa iyang gibuhat kanako; Ako magahatag sa tawo sumala sa iyang buhat.

30 Ik kwam eens langs de akker van een luiaard, Langs de wijngaard van een dwaas;

Ako miagi duol sa uma sa tapulan, Ug sa kaparrasan sa tawo nga walay salabutan;

31 En zie: hij was geheel met onkruid begroeid, De grond met distels bedekt, En de stenen muur lag in puin.

Ug, ania karon, kini gipanugkan sa ibabaw ug mga tunok, Ang nawong niana naputos sa mga nipay, Ug ang bato nga kuta niana nalumpag na.

32 Toen ik dat zag, nam ik het ter harte; Toen ik dat merkte, heb ik er deze les uit getrokken:

Unya nasud-ong ko, ug naghunahuna pag-ayo; Nakita ko, ug nadawat ko ang pahamatngon:

33 Nog even slapen, nog even soezen, Nog even in bed de handen over elkaar;

Bisan pa niini diyutay nga katulog, usa ka diyutay nga hinanok, Usa ka diyutay nga pagkiyugpos sa mga kamot aron sa pagkatulog:

34 Dan overvalt u de armoe als een zwerver, Het gebrek als een rover.

Busa ang imong pagkakabus moabut ingon sa usa ka tulisan, Ug ang imong kawalad-on ingon sa usa ka tawo nga sangkap sa hinagiban.