Spreuken 20

1 De wijn is een spotter, de drank luidruchtig; Onwijs is hij, die zich eraan te buiten gaat.

Mvinyo ni mdhihaki na kileo ni mgomvi; yeyote apotoshwaye navyo hana hekima.

2 Een toornig koning brult als een leeuw; Wie hem prikkelt, vergrijpt zich aan zichzelf.

Ghadhabu ya mfalme ni kama ngurumo ya simba; yeye amkasirishaye hupoteza uhai wake.

3 Het is een eer voor den mens, buiten twisten te blijven; Alleen dwazen zoeken ruzie.

Ni kwa heshima ya mtu kujitenga ugomvi, bali kila mpumbavu ni mwepesi kugombana.

4 Als een luiaard in de herfst niet wil ploegen, Zoekt hij in de oogsttijd tevergeefs.

Mvivu halimi kwa majira; kwa hiyo wakati wa mavuno hutazama lakini hapati chochote.

5 Diep water is het, wat iemand bij zichzelf overlegt; Maar een verstandig mens weet het te putten.

Makusudi ya moyo wa mwanadamu ni maji yenye kina, lakini mtu mwenye ufahamu huyachota.

6 Velen worden vriendelijke mensen genoemd; Waar vindt men echter iemand, die betrouwbaar is?

Watu wengi hujidai kuwa na upendo usiokoma, bali mtu mwaminifu ni nani awezaye kumpata?

7 Een deugdzaam mens, die onberispelijk wandelt: Ook na zijn dood gaat het zijn kinderen goed.

Mtu mwenye haki huishi maisha yasiyo na lawama, wamebarikiwa watoto wake baada yake.

8 De koning, die op zijn rechterstoel zit, Zift met zijn ogen al wat slecht is.

Wakati mfalme aketipo katika kiti chake cha enzi kuhukumu, hupepeta ubaya wote kwa macho yake.

9 Wie kan zeggen: Ik heb mijn hart rein gehouden, Ik ben vrij van zonde?

Ni nani awezaye kusema, “Nimeuweka moyo wangu safi; mimi ni safi na sina dhambi?”

10 Tweeërlei gewicht en tweeërlei maat: Jahweh heeft van beide een afschuw.

Mawe ya kupimia yaliyo tofauti na vipimo tofauti, Bwana huchukia vyote viwili.

11 Zelfs uit het gedrag van een kind kan men opmaken, Of zijn daden zuiver zijn en oprecht.

Hata mtoto hujulikana kwa matendo yake, kama tabia yake ni safi na adili.

12 Een oor dat hoort, en een oog dat ziet: Jahweh heeft ze beide gemaakt.

Masikio yasikiayo na macho yaonayo, Bwana ndiye alivifanya vyote viwili.

13 Wees niet verzot op slapen, anders wordt ge arm; Houd uw ogen open, en ge krijgt eten genoeg.

Usiupende usingizi la sivyo utakuwa maskini, uwe macho nawe utakuwa na chakula cha akiba.

14 Slecht! Slecht! klaagt de koper; Maar als hij is weggegaan, gaat hij er groot op

“Haifai, haifai!” asema mnunuzi, kisha huondoka akijisifia ununuzi wake.

15 Er is goud, er zijn veel juwelen, Maar het kostbaarst bezit zijn verstandige lippen.

Dhahabu kunayo, na marijani kwa wingi, lakini midomo inenayo maarifa ni kito cha thamani kilicho adimu.

16 Ontneem hem zijn kleed, want hij bleef borg voor een ander; Eis een pand van hem, terwille van vreemden.

Chukua vazi la yule awekaye dhamana kwa ajili ya mgeni; lishikilie iwe dhamana kama anafanya hivyo kwa ajili ya mwanamke mpotovu.

17 Gestolen brood smaakt iemand wel goed, Maar achteraf heeft hij een mond vol zand.

Chakula kilichopatikana kwa hila ni kitamu kwa mwanadamu, bali huishia na kinywa kilichojaa changarawe.

18 Alleen door beraad komen plannen ten uitvoer; Voer dus de strijd met beleid.

Fanya mipango kwa kutafuta mashauri, ukipigana vita, tafuta maelekezo.

19 Wie altijd maar babbelt, verraadt licht een geheim; Bemoei u dus niet met een praatvaar.

Maneno ya kusengenya husababisha kutokuaminika, kwa hiyo mwepuke mtu anayezungumza kupita kiasi.

20 Als iemand zijn vader en moeder vervloekt, Gaat zijn lamp uit, wanneer de duisternis intreedt.

Ikiwa mtu atamlaani baba yake au mama yake, taa yake itazimwa katika giza nene.

21 Een bezit, te spoedig verkregen, Brengt tenslotte geen zegen.

Urithi upatikanao haraka mwanzoni, hautabarikiwa mwishoni.

22 Zeg niet: Ik zal u het kwaad vergelden! Vertrouw op Jahweh; Hij zal u helpen.

Usiseme, “Nitakulipiza kwa ajili ya kosa hili!” Mngojee Bwana, naye atakuokoa.

23 Tweeërlei gewicht is een gruwel voor Jahweh, Een valse weegschaal is kwaad.

Bwana anachukia sana mawe ya kupimia ya udanganyifu, nazo mizani zisizo halali hazimpendezi.

24 Door Jahweh zijn de schreden der mensen bepaald; Hoe zou ook de mens zijn weg kunnen zien?

Hatua za mtu huongozwa na Bwana. Anawezaje basi mtu yeyote kuelewa njia yake mwenyewe?

25 In de val loopt hij, die ijlings "Heilig" roept En eerst ná zijn geloften overlegt.

Ni mtego kwa mtu kuweka wakfu kitu kwa haraka na baada ya kitambo kidogo kufikiria tena nadhiri zake.

26 Een wijs koning zift de bozen uit, En laat het rad over hen heengaan.

Mfalme mwenye hekima hupepeta waovu, hulipitisha gurudumu la kupuria juu yao.

27 Jahweh slaat de geest der mensen gade En doorzoekt alle schuilhoeken der ziel.

Taa ya Bwana huchunguza roho ya mwanadamu, huchunguza utu wake wa ndani.

28 Liefde en trouw beschermen den koning, Op rechtvaardigheid stut hij zijn troon.

Upendo na uaminifu humweka mfalme salama, kwa njia ya upendo, kiti chake cha enzi huwa salama.

29 Het sieraad der jongemannen is hun kracht, Grijze haren zijn de pronk van de ouderdom.

Utukufu wa vijana ni nguvu zao, mvi ni fahari ya uzee.

30 Bloedige striemen polijsten het hart, Slagen de schuilhoeken der ziel.

Mapigo na majeraha huusafisha ubaya, nayo michapo hutakasa utu wa ndani.