Spreuken 15
1 Een vriendelijk antwoord ontwapent de toorn, Een krenkend gezegde jaagt de woede op.
A kind reply wards off anger, but hurtful words make people mad.
2 De tong der wijzen druipt van wijsheid, De mond der dommen stort dwaasheid uit.
What wise people say makes knowledge attractive, but stupid people talk a lot of nonsense.
3 Jahweh’s ogen waren overal rond, Nauwkeurig lettend op slechten en goeden.
The Lord sees everywhere, watching the evil and the good.
4 Rustige taal is een boom des levens, Heftige woorden wonden de ziel.
Gentle words are a source of life, but telling lies does a lot of damage.
5 Een dwaas slaat het vermaan van zijn vader in de wind; Verstandig hij, die op een waarschuwing let.
Only a foolish son despises his father's instruction, but one who accepts correction is sensible.
6 In het huis van den rechtvaardige heerst grote welvaart, Maar het gewin der zondaars gaat teloor.
There's plenty of treasure where good people live, but the income of the wicked brings them trouble.
7 De lippen der wijzen verspreiden de kennis, Het hart der dwazen doet het niet.
Wise people share their knowledge, but stupid people don't think like that.
8 Jahweh heeft een afschuw van het offer der bozen, Maar welbehagen in het gebed der rechtvaardigen.
The Lord hates the sacrifices of the wicked, but he loves the prayers of the good.
9 Jahweh verafschuwt de weg van een boosdoener; Hij houdt van hem, die naar rechtvaardigheid streeft.
The Lord hates the ways of the wicked, but he loves those who do what is right.
10 Strenge straf wacht hem, die het rechte pad verlaat; Wie niets van bestraffing wil weten, zal sterven.
If you leave the right path you will be severely disciplined; anyone who hates correction will die.
11 Onderwereld en dodenrijk liggen open voor Jahweh, Hoeveel te meer de harten van de kinderen der mensen! (Sheol h7585)
Those already dead have no secrets from the Lord—how much more does he know our thoughts! (Sheol h7585)
12 De spotter houdt er niet van, dat men hem vermaant; Daarom gaat hij niet met wijzen om.
Scoffers don't like to be corrected, so they don't go to the wise for advice.
13 Een vrolijk hart maakt een blij gezicht, Verdriet in het hart slaat de geest terneer.
If you're happy inside, you'll have a cheerful face, but if you're sad, you look crushed.
14 Een verstandig hart streeft naar kennis, De mond der dommen vermeit zich in dwaasheid.
An insightful mind looks for knowledge, but stupid people feed on foolishness.
15 Een neerslachtig mens heeft steeds kwade dagen, Voor een blijmoedig karakter is het altijd feest.
The life of poor people is hard, but if you stay cheerful, it's a continual feast.
16 Beter weinig te bezitten en Jahweh te vrezen, Dan vele schatten met wroeging erbij.
It's better to respect the Lord and only have a little than to have plenty of money and the trouble that comes with it.
17 Beter een schoteltje groente, waar liefde heerst, Dan een gemeste stier met haat erbij.
Better a dinner of vegetables where there's love than eating meat with hatred.
18 Een driftkop stookt ruzie, Een lankmoedig mens bedaart de twist.
Short-tempered people stir up trouble, but those slow to anger calm things down.
19 De weg van een luiaard is als een doornheg, Het pad der vlijtigen is gebaand.
The way of lazy people is overgrown with thorns, but the path of the good is an open highway.
20 Een verstandig kind is een vreugde voor zijn vader, Een dwaas mens minacht zijn moeder.
A wise son makes his father happy, but a stupid man despises his mother.
21 In dwaasheid vindt een onverstandig mens zijn genoegen, Een man van inzicht houdt de rechte weg.
Stupidity makes people with no sense happy, but sensible people do what is right.
22 Bij gebrek aan overleg mislukken de plannen, Na rijp beraad komen ze tot stand.
Plans fall apart without good advice, but with plenty of advisors they're successful.
23 Men kan plezier hebben in zijn eigen antwoord; Maar hoe treffend is een woord, dat van pas komt!
A good answer makes people happy—it's great to say the right thing at the right moment!
Life's path for the wise leads upwards, so that they can avoid the grave below. (Sheol h7585)
25 Jahweh haalt het huis der hoogmoedigen neer, Maar zet de grenspaal van een weduwe vast.
The Lord pulls down the house of the proud, but he protects the boundaries of the widow's property.
26 Jahweh heeft een afschuw van snode plannen, Maar vriendelijke woorden zijn Hem rein.
The Lord hates the thoughts of the wicked, but he honors the words of the pure.
27 Wie oneerlijke winst maakt, schaadt zijn eigen huis; Maar wie van omkoperij niets moet hebben, blijft leven.
People greedy for ill-gotten gains make trouble for their families, but those who hate bribes will live.
28 Een rechtvaardig mens overweegt wat hij zegt, De mond der bozen stort onheil uit.
Good people think how best to answer questions, but stupid people say all kinds of evil things.
29 Jahweh is verre van de zondaars, Maar Hij hoort het gebed der rechtvaardigen.
The Lord keeps his distance from the wicked, but he hears the prayers of the good.
30 Stralende ogen verblijden het hart, Een goede tijding verkwikt het gebeente.
Bright eyes make you happy, and good news makes you feel good.
31 Wie naar heilzame vermaning luistert, Woont in de kring der wijzen.
If you pay attention to positive advice you'll be one of the wise.
32 Wie de tucht niet telt, telt zich zelven niet; Wie naar vermaning luistert, krijgt inzicht.
If you ignore instruction you have no self-esteem, but if you listen to correction you gain understanding.
33 Het ontzag voor Jahweh voedt op tot wijsheid, Aan de eer gaat ootmoed vooraf.
Respect for the Lord teaches wisdom; humility goes before honor.
