Spreuken 14

1 De wijsheid bouwt zich een huis, De dwaasheid breekt het eigenhandig af.

La sagesse des femmes bâtit leur maison, mais la folie la détruit de ses propres mains.

2 Wie Jahweh vreest, gaat de rechte weg; Wie Hem veracht, gaat kronkelwegen.

Celui qui marche dans sa droiture craint l’Éternel, mais celui qui est pervers dans ses voies le méprise.

3 In de mond van een dwaas ligt een stok voor zijn rug, De wijzen worden door hun lippen beschermd.

Dans la bouche du fou est la verge d’orgueil, mais les lèvres des sages les gardent.

4 Waar geen runderen zijn, blijft de kribbe schoon; Rijke inkomsten dankt men aan de kracht van den os.

Où il n’y a point de bœufs, la crèche est vide; et l’abondance du revenu est dans la force du bœuf.

5 Een eerlijk getuige liegt niet, Een vals getuige verspreidt leugens.

Le témoin fidèle ne ment pas, mais le faux témoin profère des mensonges.

6 De spotter zoekt wijsheid, maar tevergeefs; Voor een wijze is de kennis gemakkelijk te vinden.

Le moqueur cherche la sagesse, et il n’y en a pas [pour lui]; mais la connaissance est aisée pour l’homme intelligent.

7 Blijf uit de buurt van een dwaas, Want verstandige taal bespeurt ge er niet.

Éloigne-toi de la présence de l’homme insensé, chez qui tu n’as pas aperçu des lèvres de connaissance.

8 De wijsheid der schranderen wijst hun de weg, Maar de dommen worden door hun dwaasheid op een dwaalspoor geleid.

La sagesse de l’homme avisé est de discerner sa voie, mais la folie des sots est tromperie.

9 Het zoenoffer spot met de dwazen, Maar bij rechtvaardigen woont de genade.

Les fous se moquent du péché, mais pour les hommes droits il y a faveur.

10 Het hart kent zijn eigen droefheid alleen; Ook in zijn vreugde kan een vreemde zich niet mengen.

Le cœur connaît sa propre amertume, et un étranger ne se mêle pas à sa joie.

11 Het huis der bozen wordt verwoest, De tent der rechtvaardigen richt zich op.

La maison des méchants sera détruite, mais la tente des hommes droits fleurira.

12 Soms houdt iemand een weg voor de rechte, Die tenslotte uitloopt op de dood.

Il y a telle voie qui semble droite à un homme, mais des voies de mort en sont la fin.

13 Ook als iemand lacht, kan hij verdriet hebben; Blijdschap loopt soms op droefheid uit.

Même dans le rire le cœur est triste; et la fin de la joie, c’est le chagrin.

14 Een zondaar krijgt uit zijn wandel ruimschoots zijn deel, Maar ook een deugdzaam mens uit zijn daden.

Le cœur qui s’éloigne [de Dieu] sera rassasié de ses propres voies, mais l’homme de bien [le sera] de ce qui est en lui.

15 De onnozele gelooft alles wat er gezegd wordt; De wijze let op het antwoord, dat hij ontvangt.

Le simple croit toute parole, mais l’homme avisé discerne ses pas.

16 De wijze is behoedzaam en mijdt het kwaad, De dwaas is zorgeloos en gaat er op in.

Le sage craint, et se retire du mal; mais le sot est arrogant et a de l’assurance.

17 De lichtgeraakte haalt dwaasheden uit, Een beleidvol mens is verdraagzaam.

L’homme prompt à la colère agit follement, et l’homme qui fait des machinations est haï.

18 De onnozelen valt dwaasheid ten deel, De wijze wordt met kennis gekroond.

Les simples héritent la folie, mais les avisés sont couronnés de connaissance.

19 De bozen moeten zich voor de deugdzamen buigen, De snoodaards voor de poorten der rechtvaardigen staan.

Les iniques se courbent devant les bons, et les méchants, aux portes du juste.

20 Zelfs bij zijn buur is een arme gehaat, Maar de vrienden van een rijkaard zijn talrijk.

Le pauvre est haï, même de son compagnon, mais les amis du riche sont en grand nombre.

21 Een zondaar geeft niet om zijn naaste; Zalig hij, die zich over de armen ontfermt!

Qui méprise son prochain pèche, mais bienheureux celui qui use de grâce envers les malheureux!

22 Wie kwaad beramen, geraken op een doolweg; Die op het goede bedacht zijn, ondervinden liefde en trouw.

Ceux qui machinent du mal ne s’égarent-ils pas? Mais la bonté et la vérité sont pour ceux qui méditent le bien.

23 Van alle inspanning komt gewin, Praten brengt alleen maar gebrek.

En tout travail il y a profit, mais la parole des lèvres ne mène qu’à la disette.

24 Bedachtzaamheid is de kroon der wijzen, Dwaasheid de krans der dommen.

Les richesses des sages sont leur couronne; la folie des sots est folie.

25 Een betrouwbaar getuige redt mensenlevens; Maar wie leugen verspreidt, pleegt verraad.

Un témoin fidèle délivre les âmes, mais la tromperie profère des mensonges.

26 Op het ontzag voor Jahweh mag de sterke vertrouwen, Ook zijn kinderen vinden daarin een toevlucht.

Dans la crainte de l’Éternel il y a la sécurité de la force, et il y a un refuge pour ses fils.

27 Het ontzag voor Jahweh is een bron van leven; Daardoor vermijdt men de strikken des doods.

La crainte de l’Éternel est une fontaine de vie, pour faire éviter les pièges de la mort.

28 Trots gaat een vorst op een talrijke bevolking, Gebrek aan volk is het eind van een heerser.

La gloire d’un roi, c’est la multitude du peuple, mais dans le manque de peuple est la ruine d’un prince.

29 De lankmoedige is rijk aan doorzicht, De ongeduldige stapelt dwaasheden op.

La lenteur à la colère est grande intelligence, mais celui qui est d’un esprit impatient exalte la folie.

30 Een kalme natuur doet het lichaam goed, Hartstocht is een kanker voor het gebeente.

Un cœur sain est la vie de la chair, mais l’envie est la pourriture des os.

31 Die een arme verdrukt, smaadt zijn Schepper; Maar wie zich over hem ontfermt, brengt Hem eer.

Qui opprime le pauvre outrage Celui qui l’a fait, mais celui qui l’honore use de grâce envers l’indigent.

32 Door zijn boosheid wordt de zondaar voortgejaagd, Maar de rechtvaardige vindt een toevlucht in zijn deugd.

Le méchant est chassé par son iniquité, mais le juste est plein de confiance, dans sa mort [même].

33 In het hart van een verstandige vindt de wijsheid een rustplaats, In het binnenste der dwazen is zij niet bekend.

La sagesse demeure dans le cœur de celui qui a du discernement, mais ce qui est au-dedans des sots est connu.

34 Rechtvaardigheid verheft een volk, De zonde brengt de naties tot schande.

La justice élève une nation, mais le péché est la honte des peuples.

35 De koning heeft behagen in een verstandig dienaar, Maar zijn toorn doodt hem, die zich misdraagt.

La faveur du roi est pour le serviteur intelligent, mais sa colère est sur celui qui fait honte.