1 Samuël 17
1 Eens verzamelden de Filistijnen hun troepen ten strijde; zij trokken zich samen bij Soko, dat tot Juda behoort, en sloegen hun kamp op tussen Soko en Azeka, bij Éfes-Dammim.
Ug ang mga Filistehanon nagtigum pagtingub sa ilang mga panon sa kasundalohan aron sa pagpakiggubat; ug nanagtigum sila pagtingub didto sa Socho, nga sakup sa Juda, ug nagpahaluna sa campo sa kinatung-an sa Socho ug sa Azeca, sa Ephes-dammim.
2 Ook Saul en de Israëlieten trokken zich samen; ze sloegen hun kamp op in het Terebintendal, en maakten front tegenover de Filistijnen.
Ug si Saul ug ang mga tawo sa Israel nanagtigum pagtingub, ug nagpahaluna sa campo sa walog sa Elah, ug gipatalay ang kasundalohan sa gubat batok sa mga Filistehanon.
3 Zo stonden de Filistijnen aan de ene kant tegen het gebergte, de Israëlieten aan de andere kant, en het dal lag tussen hen in.
Ug ang mga Filistehanon nagtindog ibabaw sa bukid didto sa usang daplin, ug ang Israel nagtindog ibabaw sa bukid sa pikas nga daplin: ug may walog sa taliwala nila.
4 Daar trad uit de rijen der Filistijnen een kampvechter naar voren. Hij heette Goliat, en was afkomstig uit Gat. Hij was zes el en een span lang,
Ug may migula nga usa ka bantugan gikan sa campo sa mga Filistehanon, nga ginganlan si Goliath, sa Gath, kansang gitas-on may unom ka maniko ug usa ka dangaw.
5 had een koperen helm op zijn hoofd en droeg een schubbenpantser, dat aan koper vijfduizend sikkels woog;
Ug siya may usa ka salokot nga tumbaga sa iyang ulo, ug siya sinul-oban sa usa ka saput nga hiningbis; ug ang gibug-aton sa saput may lima ka libo ka siclo sa tumbaga.
6 aan zijn benen had hij koperen scheenplaten, en op zijn schouders rustte een koperen speer.
Ug siya may putos nga tumbaga sa iyang mga bitiis, ug usa ka bangkaw nga tumbaga sa taliwala sa iyang mga abaga.
7 De schacht van zijn lans leek wel een weversboom, en de spits ervan woog aan ijzer zes honderd sikkels. Zijn schilddrager ging voor hem uit.
Ug ang tugdan sa iyang bangkaw sama sa usa ka likisan sa maghahabol; ug ang idlot sa iyang bangkaw timbang ug unom ka gatus ka siclo sa puthaw; ug ang magdadala sa iyang taming nag-una kaniya.
8 Hij bleef staan, en riep tot de slagorden van Israël: Waarom zijt gij uitgetrokken? Om oorlog te voeren? Nu dan; ik ben de Filistijn en gij zijt slaven van Saul! Wijst dus iemand aan, die op mij af durft komen.
Ug siya mitindog ug gisinggitan ang mga panon sa kasundalohan sa Israel, ug miingon kanila: Nganong nanganhi kamo sa pagtalay sa inyong kasundalohan aron sa pagpakiggubat? Dili ba ako usa ka Filistehanon, ug kamo mga sulogoon ni Saul? Pagpili kamo ug usa ka tawo alang kaninyo, ug paanhia siya kanako.
9 Als hij mij aan kan en mij verslaat, dan zullen wij uw slaven zijn; maar als ik hem aan kan en hem versla, dan zult gij ónze slaven zijn en óns dienen!
Kong siya makahimo sa pagpakig-away kanako, ug sa pagpatay kanako, nan kami mahimong inyong mga ulipon; apan kong ako ang makadaug kaniya, ug makapatay kaniya, nan, kamo mahimong among mga ulipon, ug magaalagad kanamo.
10 En de Filistijn ging voort: Ik tart vandaag de slagorden van Israël; zend me iemand, om het uit te vechten!
Ug ang Filistehanon miingon: Ako nagahagit sa mga panon sa kasundalohan sa Israel niining adlawa; hatagi ako ug usa ka tawo, aron kami magakaaway.
11 Toen Saul en alle Israëlieten die uitdaging van den Filistijn hoorden, schrokken ze en waren doodsbenauwd.
Ug sa diha nga si Saul ug ang tibook nga Israel nakadungog niadtong mga pulonga sa Filistehanon, nangaluya sila, ug daku ang ilang kahadlok.
12 David was de zoon van een Efrateër uit Betlehem in Juda, die Jesse heette en acht zonen had. Deze man was ten tijde van Saul reeds op hoge leeftijd gekomen.
Karon si David maoy anak nga lalake nianang taga-Ephraim sa Beth-lehem sa Juda, kansang ngalan mao si Isai; ug may walo siya ka mga anak nga lalake: ug ang tawo maoy usa ka tigulang nga tawo sa mga adlaw ni Saul, sa taliwala sa mga tawo siya taas na sa panuigon.
13 De drie oudste zonen van Jesse waren met Saul ten strijde getrokken. Deze drie zonen, die aan de strijd deelnamen, heetten: de eerstgeborene Eliab, de tweede Abinadab en de derde Sjamma.
Ug ang totolo ka kamagulangang anak nga lalake ni Isai ming-adto sunod kang Saul sa gubat ug ang ngalan sa totolo niya ka anak nga lalake nga ming-adto sa gubat kuyog ni Saul mao si Eliab ang kamagulangan, ug ang sunod si Abinadab, ug ang ikatolo si Samma.
14 David was de jongste. Omdat dus de drie oudsten met Saul waren meegetrokken,
Ug si David mao ang kamanghuran; ug ang totolo ka magulang mingnunot kang Saul.
15 was David van Saul naar Betlehem teruggekeerd, om de schapen van zijn vader te hoeden.
Karon si David mipaingon ngadto ug nganhi gikan kang Saul aron sa pagpakaon sa mga carnero sa iyang amahan didto sa Beth-lehem.
16 Nadat de Filistijn reeds veertig dagen lang iedere morgen en avond opnieuw vooruit was getreden, en zich in postuur had gezet,
Ug ang Filistehanon nagpahaduol buntag ug hapon, ug nagpakita sa iyang kaugalingon sulod sa kap-atan ka adlaw.
17 beval Jesse zijn zoon David: Neem voor uw broers een efa van die geroosterde korrels en deze tien broden mee, en breng ze vlug in het legerkamp naar uw broers;
Ug si Isai miingon kang David nga iyang anak nga lalake: Dad-a karon alang sa imong mga igsoon kining usa ka epha nga sinanglag nga trigo, ug kining napulo ka book nga tinapay, ug dad-a kini sa pagdali ngadto sa campo sa imong mga igsoon;
18 deze tien kazen moet ge aan den hoofdman van duizend afleveren. Vraag dan, of uw broers het goed maken, en neem hun kwijting in ontvangst.
Ug dad-a kining napulo ka queso ngadto sa capitan sa ilang mga linibo, ug tan-awa kong naunsa ang kahimtang sa imong mga igsoon, ug kuhaa ang ilang panaad.
19 Saul staat met hen en met alle Israëlieten in het Terebintendal, om tegen de Filistijnen te strijden.
Karon si Saul, ug sila, ug ang tanan nga katawohan sa Israel, didto sa walog sa Elah, nakig-away sa mga Filistehanon.
20 De volgende morgen maakte David zich gereed, vertrouwde de kudde aan een bewaker toe, nam zijn vracht op en begaf zich op weg, zoals Jesse het bevolen had. Hij kwam in de legerplaats aan, juist toen het leger uittrok naar het front, de strijdkreet werd aangeheven
Ug si David mibangon pagsayo sa buntag, ug gibilin ang mga carnero sa usa ka magbalantay, ug midala, ug milakaw, sumala sa gisugo kaniya ni Isai; ug siya nahiabut sa dapit sa mga carromata, sa diha nga ang panon nga nagpadulong sa unahan sa panag-awayan naninggit tungod sa gubat.
21 en Israëlieten en Filistijnen zich tegenover elkander in slagorde stelden.
Ug ang Israel ug ang mga Filistehanon nanagpatalay sa kasundalohan sa gubat, sa kahimtang nga ang panon sa kasundalohan sa Israel nagkaatbang sa panon sa kasundalohan sa mga Filistehanon.
22 David gaf dus zijn vracht aan den oppasser van de legertros in bewaring, en spoedde zich naar het front, om daar zijn broers te gaan groeten.
Ug si David nagbilin sa iyang bantal sa kamot sa magbalantay sa mga bantal, ug midalagan ngadto sa panon sa kasundalohan ug nahiabut, ug miabiabi sa iyang kaigsoonan.
23 Maar terwijl hij met hen stond te praten, daagde uit de Filistijnse rijen de kampvechter op: Goliat, de Filistijn uit Gat. Hij kwam met zijn bekend voorstel, en David hoorde het.
Ug sa diha nga siya nakigsulti kanila, ania karon, nahiabut ang mananaug nga Filistehanon sa Gath, si Goliath ang ngalan, gikan sa mga talay sa mga Filistehanon, ug namulong sa mao gihapong pulong: ug si David nakadungog niini.
24 Bij het zien van den man vluchtten alle Israëlieten weer doodsbenauwd weg.
Ug ang tanang mga tawo sa Israel, sa diha nga nakakita sila sa tawo, nangalagiw gikan kaniya, ug nangahadlok sa hilabihan gayud.
25 Een van de Israëlieten sprak: Zien jullie den man, die daar optreedt en Israël komt uitdagen? Die hem verslaat, zal door den koning rijk worden begiftigd; hij zal hem ook zijn dochter geven, en aan zijn familie vrijdom van belasting schenken in Israël.
Ug ang mga tawo sa Israel ming-ingon: Nakakita ba kamo niining tawohana nga mitungas? sa walay duhaduha aron sa paghagit sa Israel kining tawohana mitungas: ug mahitabo nga ang tawo nga makapatay kaniya, ang hari magadato kaniya uban sa dagkung mga bahandi, ug magahatag kaniya sa iyang anak nga babaye, ug magahatag ug kagawasan sa balay sa iyang amahan sa Israel.
26 David vroeg aan de mannen, die bij hem stonden: Wat zal er met den man gebeuren, die dezen Filistijn verslaat en de schande van Israël wegneemt? Wat moet die onbesneden Filistijn, dat hij de slagorde van den levenden God durft tarten!
Ug si David namulong sa mga tawo nga nanagtindog tupad kaniya, nga nagaingon: Unsay buhaton sa tawo nga makapatay niining Filistehanon, ug makakuha sa pagkatalamayon sa Israel? Kay kinsa ba kining walay circuncicion nga Filistehanon nga siya nakighagit man sa mga panon sa kasundalohan sa buhing Dios?
27 Het volk antwoordde hem zoals gezegd: Dat zal er gebeuren met den man, die hem verslaat.
Ug ang katawohan mingtubag kaniya sa ingon niini, nga nagaingon: Kini pagabuhaton sa tawo nga makapatay kaniya.
28 Toen Eliab, zijn oudste broeder, hem zo met de mannen hoorde spreken, werd hij nijdig op David en zei: Waarom zijt ge eigenlijk hier gekomen, en onder wiens hoede hebt ge die paar schapen in de woestijn achtergelaten? Ik ken uw roekeloosheid en vermetel hart; ge zijt hier gekomen, om naar het vechten te kijken!
Ug si Eliab nga iyang magulang nga igsoong lalake nakadungog sa diha nga siya nagapakigsulti sa mga tawo; ug ang kasuko ni Eliab misilaub batok kang David, ug siya miingon: Nganong nahianhi ka? ug kinsay imong gibinlan niadtong pipila ka book nga carnero didto sa kamingawan? Ako nahibalo sa imong garbo, ug sa pagkamapahitas-on sa imong kasingkasing; kay ikaw mianhi aron ikaw makatan-aw sa gubat.
29 David antwoordde: Wat heb ik misdaan? Het is toch maar een vraag!
Ug si David miingon: Unsa may akong nabuhat karon? Wala bay kapasikaran?
30 Hij keerde zich van hem af, en vroeg hetzelfde aan anderen; en het volk gaf hem hetzelfde antwoord als straks.
Ug siya mitalikod gikan kaniya sa pag-atubang ngadto sa uban, ug misulti sa mao gihapon ingon sa iyang gisulti; ug ang katawohan mingtubag kaniya pag-usab ingon sa nahauna.
31 Maar toen het bekend werd, wat David gezegd had, werd het aan Saul oververteld, en deze liet hem halen.
Ug sa nadungog ang mga pulong nga gipamulong ni David, ilang gisubli kini sa atubangan ni Saul; ug iyang gipakuha siya.
32 En David sprak tot Saul: Laat mijn heer omwille van dien Filistijn de moed niet verliezen; uw dienaar zal met hem gaan vechten!
Ug si David miingon kang Saul: Hinaut unta nga walay kasingkasing nga maluya tungod kaniya; ang imong sulogoon moadto ug makig-away batok niining Filistehanon
33 Saul gaf David ten antwoord: Ge kunt met dien Filistijn niet gaan vechten; ge zijt nog maar een knaap, en hij is van jongs af aan vechten gewend.
Ug si Saul miingon kang David: Ikaw dili makahimo sa pag-adto aron sa pagpakig-away batok niining Filistehanon; kay ikaw usa lamang ka batan-on, ug siya usa ka tawo sa gubat sukad pa sa iyang pagkabatan-on.
34 Maar David sprak tot Saul: Als uw dienaar de schapen van zijn vader hoedde, en er kwam een leeuw, die een lam van de kudde weghaalde,
Ug si David miingon kang Saul: Ang imong sulogoon nagabantay sa mga carnero sa iyang amahan; ug sa diha nga may ming-anha nga usa ka leon, kun usa ka oso, ug mitukob sa usa ka nating carnero sa panon,
35 dan ging ik hem achterna, sloeg hem neer en redde het lam uit zijn muil. En wilde hij mij aanvallen, dan greep ik hem bij zijn manen en sloeg hem dood.
Akong gisunod siya, ug gibunalan ko siya, ug nagluwas sa nating carnero gikan sa baba niini; ug sa diha nga kini misukol kanako, gikuptan ko ang bungot niini, ug gibunalan ko siya, ug gipatay ko kini.
36 Leeuwen en beren heeft uw dienaar neergelegd; die onbesneden Filistijn zal hetzelfde lot ondergaan als zij, want hij tart de slagorde van den levenden God.
Ang imong sulogoon nakapatay sa leon ug sa oso; ug kining walay circuncicion nga Filistehanon mahimong sama sa usa kanila, sa pagtan-aw nga siya nakighagit sa panon sa kasundalohan sa Dios nga buhi.
37 Jahweh, die mij bevrijd heeft uit de klauw van leeuw en beer, Hij zal mij bevrijden uit de hand van dien Filistijn. Nu sprak Saul tot David: Vooruit dan, en moge Jahweh met u zijn.
Ug si David miingon: Si Jehova nga nagluwas kanako gikan sa tiil sa leon, ug gikan sa tiil sa oso, siya magaluwas kanako gikan sa kamot niining Filistehanon. Ug si Saul miingon kang David: Lakaw, ug si Jehova magauban kanimo.
38 Hij liet David zijn eigen kleren aantrekken, zette hem een koperen helm op het hoofd, deed hem een pantser aan,
Ug gibistihan ni Saul si David sa iyang bisti, ug iyang gibutangan ug usa ka salokot nga tumbaga sa iyang ulo, ug gibistihan siya sa usa ka bisti nga hiningbis.
39 en gordde hem zijn zwaard aan over zijn kleren. Maar David was niet in staat, daarin vooruit te komen; want hij had het nog nooit geprobeerd. Daarom zei David tot Saul: Daarin kan ik niet lopen; ik heb het nog nooit geprobeerd. David trok dus alles uit,
Ug gitakin ni David ang iyang pinuti sa iyang bisti, ug misulay sa paglakaw; kay siya wala pa makasulay niana. Ug si David miingon kang Saul. Ako dili makaadto uban niini; kay wala pa ako makasulay niini. Ug gihubo kini ni David gikan kaniya.
40 nam zijn stok in zijn hand, koos uit de beek vijf van de gladste stenen, deed ze in zijn herderstas, die hem voor slingertas diende, en met een slinger in de hand ging hij op den Filistijn af.
Ug gibitbit niya ang iyang sungkod sa iyang kamot, ug nagpili siya ug lima ka mahinlo nga bato gikan sa sapa, ug gibutang kini sa puntil sa magbalantay sa carnero nga diha kaniya, bisan pa diha sa iyang poyo, ug ang iyang lamboyog dinha sa iyang kamot: ug napahaduol sa Filistehanon.
41 Ook de Filistijn trad vooruit, voorafgegaan door zijn schilddrager, en kwam hoe langer hoe dichter bij David.
Ug ang Filistehanon miabut ug mipahaduol kang David; ug ang tawo nga nagdala sa taming nag-una kaniya.
42 Maar toen de Filistijn David gewaar werd en hem opnam, lachte hij hem uit, omdat hij zo jong en blond was, en zo’n knap gezicht had.
Ug sa paglingi sa Filistehanon, ug nakakita kang David, iyang gitamay siya, kay siya usa lamang ka batan-on, ug mapulapula, ug inubanan sa matahum nga panagway.
43 En de Filistijn riep David toe: Ben ik soms een hond, dat ge met stokken op mij af komt? David riep hem terug: Neen, je bent nog minder dan een hond. Nu begon de Filistijn David bij zijn goden te vervloeken,
Ug ang Filistehanon miingon kang David: Iro ba ako, nga ikaw mianhi kanako uban sa mga sungkod? Ug ang Filistehanon mitunglo kang David pinaagi sa iyang mga dios.
44 en hij riep hem toe: Kom hier, dan geef ik uw vlees aan de vogels in de lucht en aan de dieren op het veld!
Ug ang Filistehanon miingon kang David: Umari ka kanako, ug ihatag ko ang imong unod sa mga langgam sa mga langit, ug sa mga mananap sa kapatagan.
45 Maar David sprak tot den Filistijn: Ge komt op mij af met zwaard, speer en lans; maar ik kom op u af in de naam van Jahweh der heirscharen, den God van Israëls legers, dien gij getart hebt.
Unya miingon si David sa Filistehanon: Ikaw mianhi kanako uban sa usa ka pinuti, ug uban sa usa ka bangkaw, ug uban sa usa ka salapang apan ako mianhi kanimo sa ngalan ni Jehova sa mga panon, ang Dios sa mga panon sa mga kasundalohan sa Israel, nga imong gipanamastamasan.
46 Vandaag zal Jahweh u aan mij overleveren; ik zal u neerslaan, de kop van uw romp scheiden, en uw lijk met de lijken van het Filistijnse leger vandaag nog aan de vogels geven in de lucht en aan de dieren op het veld. Dan zal heel de aarde weten, dat er een God in Israël is;
Niining adlawa magatugyan si Jehova kanimo sa akong kamot; ug ako magabunal, ug magalunggo sa imong ulo gikan kanimo; ug ihatag ko ang mga minatay sa panon sa mga Filistehanon niining adlawa ngadto sa mga langgam sa kalangitan, ug sa mga ihalas nga mga mananap sa yuta; aron nga ang tibook yuta manghibalo nga adunay usa ka Dios sa Israel.
47 en heel dit leger zal weten, dat de zege niet komt door zwaard of lans, maar dat het Jahweh is, die de strijd beslist, en dat Hij u in onze hand heeft gegeven.
Ug aron nga kining tibook katilingban manghibalo nga si Jehova magaluwas dili pinaagi sa pinuti ug bangkaw: kay ang gubat iya ni Jehova, ug siya magahatag kanimo sa among kamot.
48 Toen nu de Filistijn vooruittrad en David tegemoet ging, liep David vlug uit de slagorde den Filistijn tegemoet.
Ug nahitabo, sa diha nga ang Filistehanon mitindog, ug miadto ug mipahaduol aron sa pagtagbo kang David, nga si David midali, ug midalagan padulong sa panon sa kasundalohan aron sa pagtagbo sa Filistehanon.
49 Hij deed een greep in de tas, nam er een steen uit, slingerde hem weg en trof den Filistijn er mee op het voorhoofd. De steen drong door de helm in zijn voorhoofd, en hij viel voorover op de grond.
Ug gikuot ni David ang iyang kamot sa iyang puntil, ug gikuha didto ang usa ka bato, ug gilabyog kini, ug naigo ang Filistehanon sa iyang agtang; ug ang bato nahilubong sa iyang agtang, ug nahiumod siya sa yuta.
50 Zo won David het van den Filistijn met slinger en steen; hij had den Filistijn dodelijk getroffen, zonder dat hij een zwaard bij zich had!
Busa si David nakadaug sa Filistehanon uban sa usa ka lamboyog ug uban sa usa ka bato, ug naigo ang Filistehanon, ug gipatay siya; apan walay pinuti diha sa kamot ni David.
51 Nu rende David naar den Filistijn en ging bij hem staan; hij greep diens zwaard, rukte het uit de schede, onthoofdde hem en maakte hem af. Toen de Filistijnen zagen, dat hun held dood was, sloegen zij op de vlucht.
Unya si David midalagan, ug mitindog sa ibabaw sa Filistehanon, ug gikuha ang iyang pinuti, ug giibut kini gikan sa sakuban niana, ug gipatay siya, ug gipunggot ang iyang ulo niini. Ug sa pagtan-aw sa mga Filistehanon nga ang ilang mananaug patay na, sila nangalagiw.
52 Maar nu sprongen de mannen van Israël en Juda op, hieven de strijdkreet aan, en achtervolgden de Filistijnen tot aan Gat en tot de poorten van Ekron; en van Sjaäráim tot Gat en Ekron lagen de gevallen Filistijnen langs de weg!
Ug ang mga tawo sa Israel ug sa Juda mingbangon, ug naninggit, ug minglutos sa mga Filistehanon, hangtud nga ikaw mahiabut sa Gai, ug ngadto sa ganghaan sa Ecron. Ug ang mga nangasamad sa mga Filistehanon nangapukan diha sa alagianan ngadto sa Saraim, bisan ngadto sa Gath, ug ngadto sa Ecron.
53 Toen keerden de Israëlieten van de achtervolging der Filistijnen terug, en plunderden hun kampen.
Ug ang mga anak sa Israel namauli gikan sa paglutos sa mga Filistehanon, ug ilang gitulis ang ilang campo.
54 David nam het hoofd van den Filistijn en bracht het naar Jerusalem; maar zijn wapens legde hij in zijn tent.
Ug gikuha ni David ang ulo sa Filistehanon, ug gidala kini ngadto sa Jerusalem; apan iyang gibutang ang iyang saput sa gubat didto sa iyang balongbalong.
55 Toen Saul David den Filistijn tegemoet zag gaan, vroeg hij aan Abner, den legeroverste: Wiens zoon is die knaap, Abner? Abner antwoordde: Zowaar gij leeft, koning, ik weet het niet.
Ug sa diha nga si Saul nakakita nga si David miadto batok sa Filistehanon, siya miingon kang Abner, ang capitan, sa panon, Abner kinsang anak kining batan-ona? Ug si Abner miingon: Ingon nga buhi ang imong kalag, Oh hari, dili ako makasugilon.
56 Daarom beval de koning: Ga dan eens vragen, van wien die jongen de zoon is.
Ug ang hari miingon: Pangutana kinsang anak ang batan-on.
57 Toen David dus van zijn overwinning op den Filistijn terugkeerde, nam Abner hem mee, en bracht hem, met het hoofd van den Filistijn in zijn hand, voor Saul.
Ug sa nahiuli na si David gikan sa pagpatay sa Filistehanon, gikuha siya ni Abner, ug gidala siya sa atubangan ni Saul uban ang ulo sa Filistehanon sa iyang kamot.
58 Saul vroeg hem: Wiens zoon zijt ge, mijn jongen? David antwoordde: De zoon van uw dienaar Jesse, den Betlehemiet.
Ug si Saul miingon kaniya: Kang kinsang anak ikaw, ikaw batan-ong tawo? Ug si David mitubag: Ako ang anak sa imong sulogoon nga si Isai ang Beth-lehemnon.
