< Luka 12 >

1 E kindeno, kane oganda mar ji mangʼeny maromo alufe ne osechokore, makoro ginyonore giwegi, Yesu nochako wuoyo mokwongo, ni jopuonjrene kowacho niya, “Beduru motangʼ ne thowi mar jo-Farisai, ma en wuondruok.
当时有成千上万的人聚在一起,甚至出现踩踏现象。耶稣就先对门徒说:“虚伪就像是法利赛人的‘酵母’,你们要提防。
2 Onge gimoro mopandi ma ok nofweny, kata malingʼ-lingʼ ma ok nongʼere.
隐藏之事最终会显现,遮掩之事最终会暴露,为人所知。
3 Gima usewacho e mudho biro winjore e odiechiengʼ e lela, kendo gima usekwodho e itu ei ot maiye nolandi ewi tat ot.
你们在暗处说的话,必会被明处之人听见。你们在内室低语交谈的内容,必会在房顶处宣扬出去。
4 “Awachonu osiepena, kik uluor jogo manego ringruok to bangʼe onge gima ginyalo medo timo.
我的朋友,告诉你们,一个人的身躯死掉了,不用害怕,因为人死后什么都做不了。
5 To abiro nyisou jalno monego uluor: Luoruru jalno ma, bangʼ nego ringruok, to en gi teko mar witou e ataro mar mach. Ee, awachonu, luoreuru. (Geenna g1067)
让我来告诉你们应当怕谁,如果一个人在杀了人之后,还有力量将这些死人投入哥和拿,这样的人才最可怕。 (Geenna g1067)
6 Oyundi abich donge ingʼiewo otonglo ariyo kende? To kata kamano kata achiel kuomgi wi Nyasaye ok wilgo.
五只麻雀只能卖两个小钱,但上帝不会忘记任何一只麻雀。
7 Chutho, kata mana yie wiu duto osekwan mongʼe kar rombgi. Kik uluor, nikech uloyo oyundi nyadi mangʼeny.
你们的头发甚至都已被数的一清二楚。不要怕,你们可比很多麻雀贵重得多。
8 “Awachonu, ngʼato angʼata mohulo ni ongʼeya e nyim ji, Wuod Dhano biro hulo ni angʼeye e nyim malaike mag Nyasaye.
我告诉你们实话,凡是公开承认跟随我的人,人子在上帝的天使面前也会承认他。
9 To ngʼato angʼata mokweda e nyim ji en bende nokwede e nyim malaike mag Nyasaye.
凡是拒绝我的人,在上帝的天使面前也会被拒绝。
10 Kendo ngʼato angʼata mowacho wach moro marach kuom Wuod Dhano nowene, to ngʼato angʼata ma yanyo Roho Maler ok nowene richone.
说话得罪人子可以被赦免,但亵渎圣灵则不会得到赦免。
11 “Kokelu e sinagogi, e nyim jodongo gi jotelo, to kik uparru kaka dudwok weche ma odonjnugo, kata gima duwachi,
如果有人把你们拉到会堂,在官长和当权者的面前,你们不要思虑怎样辩护自己或该说什么。
12 nikech Roho Maler biro puonjou e sano gima onego uwachi.”
到了时候,圣灵就会把当说的话教导你们。”
13 Ngʼat moro mane ni ei oganda nowachone niya, “Japuonj nyis owadwa mondo opogna mwanduna.”
民众中有一个人问耶稣:“老师,请让我的兄弟和我分家产。”
14 Yesu nodwoko niya, “Omera en ngʼa moketa jangʼad bura kata jathek e kindu?”
耶稣说:“我的朋友,谁指认我做你们分家产的法官?”于是他对众人说:
15 Eka nowachonegi niya, “Ritreuru! Beduru motangʼ ne kit wuoro duto; ngima mar dhano ok bedi nikech mwandu mathoth ma en-go.”
“你们要小心,小心所有的贪念,因为一个人的生命并非由拥有的多少而决定。”
16 Kendo nogoyonegi ngero moro ni: “Puoth ngʼat moro ma jamoko nochiek maber.
然后他又对他们讲了一个故事,说:“从前有一个富翁,拥有一片肥沃的土地。
17 Noparo e chunye ni, ‘Angʼo monego atim? Aonge kama dakanie chamba.’
他对自己说:‘我该怎么办呢?没有足够的地方存放粮食。’
18 “Eka nowacho ni, ‘Ma e gima abiro timo. Abiro muko dechena kendo gero moko madongo, kendo abiro kano chamba duto gi gigena kanyo.
随后他决定了:‘我知道该做什么了,我要拆掉这些谷仓,建造更大的谷仓,就能存放我所有的粮食,还能放下我拥有的其他物品。
19 Eka anawach gie chunya niya, “Chunya in-gi gik mangʼeny mabeyo misekano moromi kuom higni mangʼeny. Koro ywe, chiem, methi kendo bed mamor.”’
然后我就可以对自己说:你所拥有的足够你享用很多年,所以活的轻松点,吃喝快乐,享受生活!’
20 “To Nyasaye nowachone ni, ‘In ngʼat mofuwoni! Kawuono gotienoni wangʼ nokaw ngimani. En ngʼa mabiro kawo mago miseloso ne in iwuon?’
但上帝却对他说:‘你这愚蠢的人呐,你的生命今晚就会被夺走,你所存放的那些东西要给谁呢?’
21 “Mano e kaka nobed gi ngʼato angʼata mokano gik moko ne en owuon to ok omew e yor Nyasaye.”
凡为自己积累财富、但在上帝面前并不富足的人,就会这样。”
22 Eka Yesu nowachone jopuonjrene niya, “Emomiyo awachonu ni kik uparru kuom ngimau, kata kuom gik ma ubiro chamo, kata kuom dendu, kata gik ma ubiro rwako.
耶稣又对门徒说:“所以我告诉你们,不要担心生命、担心吃什么或者穿什么。
23 Ngima duongʼ moloyo chiemo, kendo del duongʼ moloyo lewni.
因为生命远比食物重要,身体远比衣服重要。
24 Paruruane winy ma ok chwo cham to bende ok gikee, gionge gi kuonde keno kata dere; to Nyasaye pod pidhogi apidha. To un donge uber moloyo winy.
看看乌鸦,它们不种粮也不收获,没有仓库或谷仓,上帝仍养活它们。你们比飞鸟贵重得多了。
25 En ngʼa kuomu ma parruok moparorego nyalo miyo omed bedo mangima kata mana kuom sa achiel kende?
担心生命,难道能给自己的寿命延长一小时吗?
26 To kaka ok unyal timo mani matin-ni, angʼo momiyo uparoru kuom gik mamoko?
如果连这么小的事都做不好,为什么还担心其他的事呢?
27 “Paruruane kaka ondanyo dongo. Ok ginyagre gi tich kata gi chwecho. To kata kamano awachonu ni kata mana Solomon e rwakruokne malich duto ne ok orwakore ka achiel kuomgi.
想想百合花和它们的生长方式,它们不工作也不纺布。但我告诉你们,即使是所罗门最荣耀之时的穿着,也比不上这花中的一朵呢。
28 Ka kamano e kaka Nyasaye rwako lum aluma manie pap, ma kawuono nitie to kiny iwite e mach, to koro un dorwaku, machal nade, yaye un joma yiegi tin-gi?
想想田野上的一切,今天生长,明天就被拿去扔进火里,烹煮食物。尽管如此,但上帝仍然用漂亮的花朵装饰田野,更何况你们呢?
29 Kendo kik uket chunyu kuom gima dicham kata madi madhi, kik uparru kuom mago.
不用思量未来吃什么喝什么,完全不用担心。
30 Nimar jopiny ema chandore ka dwaro gigi duto, to bende Wuonu ongʼeyo ni udwaro gigi duto.
因为这只是世人所担心的事情。你们的天父知道你们需要这一切。
31 To dwaruru pinyruoth Nyasaye, eka gigi duto bende nomiu kaachiel gi mago.
你们只需寻找上帝之国,上帝就会将这一切赐予你们。
32 “Kik uluor un kweth matin, nikech Wuonu mor mar miyou pinyruoth.
你们这群绵羊啊,不要怕,因为你们的天父愿意把王国赐给你们。
33 Lok gigi iyudgo pesa mondo imi joma odhier. Dwaruru ofuke magu mikane pesa ma ok yiechi ma en mwandu manie polo ma ok rum kuma jakuo ok chopie kata olwenda ok kethi.
你们应该卖掉自己的所有,把钱拿去施舍穷人,给自己找一个永远不会破损的钱包,在天堂继续使用不尽的财宝,那里没有贼人靠近,也没有虫蛀。
34 Nimar kama mwanduni nitie e kama chunyi bende nobedie.
因为你最在意的事情会显示出你是谁。
35 “Rwakreuru ka uikoru ne tich kendo techeu osik kaliel,
穿好衣服做好准备,点上灯,
36 ka joma rito ruodhgi maduogo koa e nyasi mar arus, mondo kobiro kendo oduongʼo to giyawone dhoot piyo.
像仆人等候自己的主人从婚筵回来一样,在主人回来敲门时,可以立刻给他开门。
37 Nobed maber ni jotich ma ruodhgi noyud karito e kinde modwogo. Awachonu adiera ni norwakre gi lawe mondo omigi chiemo, nomi gibed e mesa mi nobi mopognegi chiemo.
主人回来时,如果看见仆人还在清醒看家,这些仆人就有福了。我告诉你们实话,主人必然会穿上盛装,请他们吃饭,也必然会亲自招待他们。
38 Nobed maber ne jotije ma ruodhgi noyud ka oikore kata ka obiro e arita mar ariyo kata mar adek gotieno.
即使主人在午夜或天亮之前回来,看见他们保持警惕并做好准备,这些仆人就有福了!
39 To ngʼeuru ma maber ni ka dine wuon ot ngʼe ni kar sa adi ma jakuo biroe to dine ok oweyo ode otur gi jakuo.
但要记住,如果主人知道窃贼什么时候来,他就会保持警惕,不会让他闯进屋里。
40 Omiyo kamano e kaka un bende onego ubed moikore, nikech Wuod Dhano biro biro sa ma ok ungʼeyo.”
你们也必须做好准备,因为人子会在你想不到的时候到来。”
41 Petro nopenje niya, “Ruoth iwacho ngeroni ni wan koso ni ji duto?”
彼得问:“主啊,你说这故事,是只说给我们听还是说给所有人?”
42 To Ruoth nodwoko niya, “Kare jatich ma ja-adiera kendo ma jatelo mariek en ngʼa, ma ruodhe omiyo tich mar rito jotije ka miyogi chiembgi e sa mowinjore?
主说:“主人指派家中的一个人作为管家,负责管理家里的事务,然后按时分发粮食,这样的管家是不是值得信赖又聪明?
43 Jatijno none ber ka ruodhe odwogo to noyude kotimo gima noweye notim.
主人回来的时候,看见仆人能这样做,那仆人就有福了。
44 Awachonu adier ni obiro kete jarit mwandune duto.
告诉你们实话,主人会指派他管理主人的一切财产。
45 To kapo ni jatijno owacho e chunye owuon ni, ‘Ruodha, okawo ndalo mathoth kapok odwogo,’ mi ochako goyo jotich machwo gi mon kendo owere ne chiemo gi metho, kod mer.
但如果那仆人对自己说:‘我的主人不会那么快回来’,然后动手打骂其他的仆人和使女,开始大吃大喝。
46 Ruodh jatijno nobi e odiechiengʼ ma ok opar ni dobie kendo e sa ma ok ongʼeyo, enongʼade matindo tindo mi okete kaachiel gi joma ok oyie.
主人会在他想不到的日期和时间回来,严厉处罚他,将其视为完全不可信赖之人。
47 “Jatijno mongʼeyo dwaro mar ruodhe to ok otem timo gima ruodhe dwaro nochwad mangʼeny.
仆人知道主人需要什么却不准备,不按照他的意思行事,必多受责打。
48 To mano ma ok ongʼeyo to otimo gik mowinjore gi kum, to nochwad manok. Ngʼato ka ngʼato ma osemi mangʼeny nodwar kuome gik mangʼeny, to jal ma osemi mangʼeny mondo oriti, enopenje mangʼeny moloyo.
但有的仆人虽然做了会遭受惩罚之事,但由于并不知情,所以责罚会轻一些。如果一个人给你很多,就会向你要求很多,如果一个人受你之托做了很多事,就会要求你做很多事。
49 “Asebiro mondo amok mach e piny, to mano kaka agombo ni mad ne bed ni osemoke!
我来到这里,就是为了在大地上点起一把火,我非常希望它已经燃烧起来!
50 Nitie batiso monego ayudi. To mano kaka chunya chandore nyaka chop otimre!
但我还有必须进行的痛苦的洗礼,所以感觉很痛苦,希望它能尽快结束。
51 Uparo ni ne abiro mondo akel kwe e piny? Ooyo, to awachonu ni ne akelo mana pogruok.
你们认为我来此是给人间带来和平吗?不是的,我告诉你们,我带来的是纷争。
52 Chakre kawuono kadhi nyime ji abich ma joot achiel biro pogore, ji adek odok kon achiel to ji ariyo bende nodog komachielo.
从今以后,如果一个家庭有五口人,他们会分成两派产生纷争,三个反对两个,或者两个反对三个。
53 Gibiro pogore, wuoro nopogre gi wuode kendo wuowi bende nopogre gi wuon, miyo nopogre gi nyare to nyako bende nopogre gi min, dayo nopogre gi chi wuode, chi wuowi bende nopogre gi damare.”
他们将彼此对立:父亲反对儿子,儿子反对父亲,母亲反对女儿,女儿反对母亲,婆婆反对媳妇,媳妇反对婆婆。”
54 Nowacho ni oganda niya, “Kuneno ka boche polo chokore yo podho chiengʼ to piyo piyo uwacho ni, ‘Koth biro chue,’ to timore kamano!
耶稣又对众人说:“你们看见西边有云彩升起,立刻就会说:‘要下大雨了’,事实果然如此。
55 Kendo ka yamb milambo kudho to uwacho ni oro biro to kamano e kaka timore.
刮起南风,你们会说:‘天要热了’,真的就热了。
56 Andhokegi! Ka ulony kuom rango chal mar piny gi polo to angʼo momiyo ok unyal ngʼeyo gik matimore ndalogi?
伪君子啊!你们知道如何识别天地气象,为什么不知道分辨这个时代?
57 “Angʼo mamonou ngʼado bura mar gima kare?
你们为什么自己不能判断对错呢?
58 Ka idhi gi ngʼama odonjoni e nyim jangʼad bura, tem matek mondo iwuo kode kendo uwinjru kapod un e yo, nono to obiro ywayi koteri ir jangʼad bura, to jangʼad bura biro keti e lwet askari, to askari biro boli e od twech.
你和对手一起去法院,在路上应当尽力与他解决问题,否则他可能把你拉到法官面前,法官把你交给差役,把你关在监牢。
59 Awachoni ni ok niwuog oko nyaka ichul faini duto monego ichul ma ok orem kata ndururu.”
告诉你吧,除非你还清最后一分钱,否则无法从监狱出来。”

< Luka 12 >