Príslovia 25

1 Jaké i tato jsou přísloví Šalomounova, kteráž shromáždili muži Ezechiáše, krále Judského:

To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.

2 Sláva Boží jest skrývati věc, ale sláva králů zpytovati věc.

Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.

3 Vysokosti nebes, a hlubokosti země, a srdce králů není žádného vystižení.

Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.

4 Jako když bys odjal trůsku od stříbra, ukáže se slevači nádoba čistá:

Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.

5 Tak když odejmeš bezbožného od oblíčeje králova, tedy utvrzen bude v spravedlnosti trůn jeho.

Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.

6 Nestavěj se za znamenitého před králem, a na místě velikých nestůj.

Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;

7 Nebo lépe jest, aťby řečeno bylo: Vstup sem, nežli abys snížen byl před knížetem; což vídávají oči tvé.

Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.

8 Nevcházej v svár kvapně, tak abys naposledy něčeho se nedopustil, kdyby tě zahanbil bližní tvůj.

Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.

9 Srovnej při svou s bližním svým, a tajné věci jiného nevyjevuj,

Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;

10 Aťby lehkosti neučinil ten, kdož by to slyšel, až by i zlá pověst tvá nemohla jíti nazpět.

By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.

11 Jablka zlatá s řezbami stříbrnými jest slovo propověděné případně.

Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.

12 Náušnice zlatá a ozdoba z ryzího zlata jest trestatel moudrý u toho, jenž poslouchá.

Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.

13 Jako studenost sněžná v čas žně, tak jest posel věrný těm, kteříž jej posílají; nebo duši pánů svých očerstvuje.

Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.

14 Jako oblakové a vítr bez deště, tak člověk, kterýž se chlubí darem lživým.

Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.

15 Snášelivostí nakloněn bývá vývoda, a jazyk měkký láme kosti.

Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.

16 Nalezneš-li med, jez, pokudž by dosti bylo tobě, abys snad nasycen jsa jím, nevyvrátil ho.

Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.

17 Zdržuj nohu svou od domu bližního svého, aby syt jsa tebe, neměl tě v nenávisti.

Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.

18 Kladivo a meč a střela ostrá jest každý, kdož mluví falešné svědectví proti bližnímu svému.

Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.

19 Zub vylomený a noha vytknutá jest doufání v převráceném v den úzkosti.

Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.

20 Jako ten, kdož svláčí oděv v čas zimy, a ocet lije k sanitru, tak kdož zpívá písničky srdci smutnému.

[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.

21 Jestliže by lačněl ten, jenž tě nenávidí, nakrm jej chlebem, a žíznil-li by, napoj jej vodou.

Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;

22 Nebo uhlí řeřavé shromáždíš na hlavu jeho, a Hospodin odplatí tobě.

Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.

23 Vítr půlnoční zplozuje déšť, a tvář hněvivá jazyk tajně utrhající.

[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.

24 Lépe jest bydliti v koutě na střeše, nežli s ženou svárlivou v domě společném.

Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.

25 Voda studená duši ustalé jest novina dobrá z země daleké.

[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.

26 Studnice nohami zakalená a pramen zkažený jest spravedlivý z místa svého před bezbožným vystrčený.

[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.

27 Jísti mnoho medu není dobře; tak zpytování slávy jejich není slavné.

Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.

28 Město rozbořené beze zdi jest muž, kterýž nemá moci nad duchem svým.

Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.