Mudre Izreke 20

1 Vino je podsmjevač, žestoko piće bukač, i tko se njima odaje neće steći mudrosti.

Vino elobisaka bato maloba ya soni, masanga ya makasi ememaka mobulu; moto nyonso oyo amipesaka na yango akotikala te kokoma moto ya bwanya.

2 Kraljev je gnjev kao rika lavlja: tko ga izaziva, griješi protiv sebe samog.

Somo oyo mokonzi apesaka ezali lokola koganga ya nkosi; moto oyo apesaka ye kanda amilukelaka ye moko pasi.

3 Čast je čovjeku ustegnuti se od raspre, a tko je bezuman počinje svađu.

Koboya koswana epesaka moto lokumu, kasi moto oyo azangi mayele amipesaka na yango.

4 Lijenčina u jesen ne ore: u doba žetve on traži, i ništa nema.

Moto ya goyigoyi asalaka bilanga te likolo ya kobanga malili; boye na tango ya kobuka mbuma, alukaka mpe kobuka, kasi akozwa eloko te.

5 Savjet je u srcu čovječjem voda duboka i razuman će je čovjek iscrpsti.

Makanisi ya motema ya moto ezalaka lokola ebale ya mozindo, moto ya mayele alukaka kotoka kati na yango.

6 Mnogi se naziva dobrim čovjekom, ali tko će naći vjerna čovjeka?

Bato ebele batatolaka bolamu na bango, kasi nani akomona moto ya sembo?

7 Pravednik hodi u bezazlenosti svojoj: blago sinovima njegovim poslije njega!

Moyengebene atambolaka na bosembo na ye; boye sima na ye, bana na ye bakozala bato ya esengo.

8 Kralj koji sjedi na stolici sudačkoj istražuje svako zlo svojim očima.

Soki mokonzi avandi na kiti mpo na kosambisa, miso na ye ebenganaka mabe nyonso.

9 Tko može reći: “Očistih srce svoje, oprah se od grijeha svoga?”

Nani akoki koloba: « Nabatelaka motema na ngai peto, nazali peto, nazali na masumu te? »

10 Dvojaki utezi i dvojaka mjera mrski su Jahvi podjednako.

Kilo mibale mpe bimekelo mibale, nyonso ezali nkele na miso ya Yawe.

11 I dijete se poznaje po onome što čini, je li čisto i pravedno djelo njegovo.

Bayebaka elenge mobali na nzela ya misala na ye, soki ezaleli na ye ezali peto mpe sembo.

12 I uho koje čuje i oko koje vidi, oboje je Jahve načinio.

Ezala litoyi oyo eyokaka to liso oyo emonaka, ezali Yawe nde asalaki nyonso mibale.

13 Ne ljubi sna, da ne osiromašiš; otvori oči svoje i nasitit ćeš se kruha.

Kolingaka pongi te, noki te okokoma mobola; sala ete miso na yo ezalaka ya kofungwama, mpe okozanga te bilei ya kobomba.

14 “Loše, loše”, govori kupac, a kad ode, hvali se dobrom kupovinom.

Moto oyo asombaka biloko alobaka: « Biloko oyo ezali mabe! Ezali malamu te! » Kasi soki akei, atombolaka mapeka mpo na biloko oyo azwi.

15 Ima zlata i mnogih bisera, ali su mudre usne najdragocjeniji nakit.

Wolo mpe babiju ezalaka na yango ebele, kasi bibebu oyo ebimisaka boyebi eleki na motuya.

16 Uzmi haljinu onomu tko je jamčio za drugoga; oplijeni njega umjesto tuđinca.

Kamata elamba ya moto oyo alapi ndayi mpo na niongo ya moto mosusu; bomba yango lokola ndanga soki alapi ndayi mpo na mwasi mopaya.

17 Sladak je čovjeku kruh prijevare, ali mu se usta poslije napune pijeskom.

Bilei oyo ezwami na nzela ya lokuta ezalaka elengi na monoko ya moto, kasi, na sima, monoko na ye etondaka na zelo.

18 Naumi se provode savjetom: zato dobro razmisli pa vodi boj!

Soki ozali kosala mabongisi, tunaka toli; mpe soki olingi kobunda bitumba, zala na ekenge mpe na mayele.

19 Tko okolo kleveće, otkriva tajne: zato se ne miješaj s onim komu su usne uvijek otvorene.

Moto ya bilobaloba abimisaka basekele; yango wana kima bato oyo balobaka mingi.

20 Tko kune oca svoga i majku svoju svjetiljka mu se gasi usred tmine.

Moto oyo alakelaka tata to mama na ye mabe, mwinda na ye ekokufa kati na molili.

21 Od početka brzo stečeno imanje na koncu nije blagoslovljeno.

Bomengo oyo moto azwi noki-noki na ebandeli ekopambolama te na suka.

22 Nemoj govoriti: “Osvetit ću se za zlo”; čekaj Jahvu, i on će te spasiti.

Kolobaka te: « Nakozongisa mabe na mabe oyo basali ngai! » Kasi talela Yawe, mpe akobikisa yo.

23 Mrski su Jahvi dvojaki utezi, i kriva mjera ne valja.

Kilo oyo ekesana na kilo mosusu ezalaka nkele na miso ya Yawe, mpe emekelo kilo ya lokuta ezalaka eloko ya malamu te.

24 Od Jahve su koraci čovječji, i kako da čovjek razumije svoj put?

Ezali Yawe nde atambolisaka matambe ya moto; bongo ndenge nini moto akoki kososola ye moko nzela na ye?

25 Zamka je čovjeku nesmotreno reći: “Ovo je sveto”, a poslije promišljati što je zavjetovao.

Ezali motambo mpo na moto koloba na lombangu: « Eloko oyo ebulisami mpo na Yawe, » mpe kokanisa sima na ye kolapa ndayi.

26 Mudar kralj umije izlučiti opake i stavlja ih pod točkove.

Mokonzi ya bwanya abenganaka bato mabe mpe azangaka te kopesa bango etumbu.

27 Svjetiljka je Gospodnja duh čovječji: ona istražuje sve do dna utrobe.

Molimo ya moto ezali mwinda oyo Yawe apesi ye; esosolaka bozindo nyonso ya motema ya moto.

28 Dobrota i vjernost čuvaju kralja, jer dobrotom utvrđuje prijestol svoj.

Bolamu mpe solo ebatelaka mokonzi; alendisaka bokonzi na ye na nzela ya bolamu.

29 Ljepota je mladićima njihova snaga, a starcima je ures sijeda kosa.

Makasi ezali biju ya bilenge, mpe suki ya pembe ezali lokumu ya mibange.

30 Krvave masnice očiste zlo i udarci pročiste odaje utrobe.

Bapota elongolaka mabe, mpe bafimbu esukolaka bozindo ya molimo ya moto.