路加福音 1
1 提阿非羅大人哪，有好些人提筆作書，述說在我們中間所成就的事，是照傳道的人從起初親眼看見又傳給我們的。
Vangi vachi vava liki ku vika i nswanelo lye kande lyezo indava zichi zive zuzilizwa mukati ketu,
uvu vo vulyo mu vava zituheli mi avo kuzwila ku matangizo ivali impanki ni vahikana ve ñusa.
3 這些事我既從起頭都詳細考察了，就定意要按着次序寫給你，
Cwale kwangu name ivali kuvoneka kuva hande - kuganisisa hande inzila ye indava yezo zintu kuzwila kuma tangizo - kuñola indava ye nswanelo yako iwe, Theophilus yo sepahala.
4 使你知道所學之道都是確實的。
Ili ku pangila kuti mwi zive vuniti vwezo zintu zimu va lutwa.
5 當猶太王希律的時候，亞比雅班裏有一個祭司，名叫撒迦利亞；他妻子是亞倫的後人，名叫伊利莎白。
Muma zuva a Heroda, simwine wa Judeya ku vali kwina mu purisita we zina lya Zakariya, ya vali kuzwa kwi inkauhanyo ya Abija. Mwi hyavwe avali kuzwa kuvana vechi kazana va Arunì, Izina lyakwe ivali nji Elizabeta.
6 他們二人在上帝面前都是義人，遵行主的一切誡命禮儀，沒有可指摘的，
Vonse vo vele vava shieme ha vusu vwa Ireza, ku kuteka zonse intaezo za Simwine.
7 只是沒有孩子；因為伊利莎白不生育，兩個人又年紀老邁了。
Kono kana vavena mwana kakuli Elizabeta kana vena luzalo, mi hape vonse chi vava supele ahulu he iyi inako.
8 撒迦利亞按班次在上帝面前供祭司的職分，
Mi kuvezi kuchita kuti Zakaria avena mukwina kwa Ireza, kwi chilila ni kupanga iyo mintendo yovu purisita yava hewa mwi nswanelo ye inkauhanyo ya kwe.
9 照祭司的規矩掣籤，得進主殿燒香。
Kuya ke chizo choku keta kuti njo zuhi mu purisita yese a tende, ava ketwa kwa loto kuti e njile mwi tempele ya Simwine kuti a hise minunkiso.
10 燒香的時候，眾百姓在外面禱告。
Chonse chichava cha vantu chiva kwete ku lapela hanze heyo inako minunkiso iva hiswa.
11 有主的使者站在香壇的右邊，向他顯現。
Mi iñiloi lya Simwine livezi kuvoneka ha vusu vwake ni ku zimana ku vulyo vwe alutare ye minunkiso.
12 撒迦利亞看見，就驚慌害怕。
Zakaria ha muvona, ava tilimuki mi lyowa livezi hali.
13 天使對他說：「撒迦利亞，不要害怕，因為你的祈禱已經被聽見了。你的妻子伊利莎白要給你生一個兒子，你要給他起名叫約翰。
Kono i ñiloi chi lya ti kwali, “sanzi uvi ni lyowa, Zakaria, kakuti intapelo yako iva tekwa. Mwi hyenu Elizabeta mwa pepe mwana o mwisisu. Kamu sumpe izina lyakwe Johani.
14 你必歡喜快樂；有許多人因他出世，也必喜樂。
Ka muve ni ntabo ni kusanga, mi vangi vese va sangilile he mpepo yakwe.
15 他在主面前將要為大，淡酒濃酒都不喝，從母腹裏就被聖靈充滿了。
Kakuli mwave muntu mukando mu menso a Simwine. Sanzi na nywi i waine kapa zinywiwa zi kolete, mi mwe zule ni Luhuho lu Jolola ku zwilila mwi vumo li ba nyina.
16 他要使許多以色列人回轉，歸於主－他們的上帝。
Mi vantu vangi va Isiraele kava sandulwe kwali Simwine wavo Ireza.
17 他必有以利亞的心志能力，行在主的前面，叫為父的心轉向兒女，叫悖逆的人轉從義人的智慧，又為主預備合用的百姓。」
Mwa yende havusu bwe chifateho cha Simwine muluhuho ni ziho za Eliya. Mwa pange vovuti kupangila kuti a sandule inkulo za bashemi ve chikwame ku vana, ku pangila kuti vasa kuteki kava yende mu vutali vwa vantu va lukite - ku litukiseza kwa Simwine vantu valukisezwe iye.
18 撒迦利亞對天使說：「我憑着甚麼可知道這事呢？我已經老了，我的妻子也年紀老邁了。」
Zakariya cha wamba kwi ñiloi, “Ni wola kuzi ziva vule izi? kakuli chili ni Mukwame yo supele mi ni mwihyetu naye cho supele ahulu.
19 天使回答說：「我是站在上帝面前的加百列，奉差而來對你說話，將這好信息報給你。
Mi iñiloi chila mwi taba ni ku wamba kwali, “njime Gaburiyele yo zimene mwikwina Ireza.”Nivaka tumwa ku kwiza kuwamba nawe, kukuletela aa makande ma lotu.
20 到了時候，這話必然應驗；只因你不信，你必啞巴，不能說話，直到這事成就的日子。」
“Cwale uvone, mo tontole, kese uwole kuwamba heisi izuva izi zintu hese nizi pangahale. Ichi nji kuti kana uva zumini manzwi angu, ese e zuzilizwe he nako i swanezi.
21 百姓等候撒迦利亞，詫異他許久在殿裏。
Cwale vantu vava lindile Zakariya. Vava komeketwe kakuli avali kwi kele inako ingi mwi tempele.
22 及至他出來，不能和他們說話，他們就知道他在殿裏見了異象；因為他直向他們打手式，竟成了啞巴。
Kono haka zwa mo, kana vali ku wola ku wamba navo. Chiva bonisisa kuti ava voni i pono havali kwina mwi tempele. Ava zwili ku panga zi supo kuvali na shele u tontwele.
23 他供職的日子已滿，就回家去了。
Ku vezi kuva kuti mazuva akwe oku tenda ha amana, cha yenda kwi nzuvo yakwe.
24 這些日子以後，他的妻子伊利莎白懷了孕，就隱藏了五個月，
Kuzwa aa mazuva, mwi hyavwe Elizabeta ava hi menzi ma hya. Avali zwisi ku vantu ka mwezi i hinda iyanza. Cha wamba,
25 說：「主在眷顧我的日子，這樣看待我，要把我在人間的羞恥除掉。」
“Izi za vani pangili Simwine ha vani loli ni chishemo ku pangila kuti a zwise maswavisisa angu ha vusu bwa bantu.”
26 到了第六個月，天使加百列奉上帝的差遣往加利利的一座城去（這城名叫拿撒勒），
Mu Mwezi we yanza ni kamwina, I ñiloi Gaburiyele liba tumwa ku zwa kwa Ireza kwi tolopo mwa Galileya i sumpwa Nazareta,
27 到一個童女那裏，是已經許配大衛家的一個人，名叫約瑟。童女的名字叫馬利亞；
kwa kamwale yaba vikilizwe ku mukwame we zina lya Josefa. A vali ku wila ku luzuvo lwa Davida, kamwale izina lyakwe i vali nji Maria.
28 天使進去，對她說：「蒙大恩的女子，我問你安，主和你同在了！」
Cheza kwali ni kuwamba, “Lumele, iwe yo shemuvitwe ahulu, Simwine wina nawe.”
29 馬利亞因這話就很驚慌，又反覆思想這樣問安是甚麼意思。
Kono ava lyangene ahulu cha manzwi akwe, ava hupuli kuti iwola kuva mulumelisezo nzi uwu.
30 天使對她說：「馬利亞，不要怕！你在上帝面前已經蒙恩了。
Iñiloi chila wamba kwali, “Sanzi utiyi, Maria kakuli cho va wani chishemo ni Ireza.”
31 你要懷孕生子，可以給他起名叫耶穌。
Mi u vwene, mo pange mwana mwi vumo mi mo pepe muswisu. Mo sumpe izina lyakwe “Jesu.”
32 他要為大，稱為至高者的兒子；主上帝要把他祖大衛的位給他。
Mwa ve mukando mi mwa sumpwe kuti Mwana wa Sikwiwulu. Simwine Ireza mwa muhe chipula chavu simwine chika zwilila ku vasikulwe vave sikulwe Davida.
Mwa vuse inzubo ya Jakovo kuya kwile, mi kese kuve nima mani ku muvuso wakwe. (aiōn g165)
34 馬利亞對天使說：「我沒有出嫁，怎麼有這事呢？」
Maria cha wamba kwi ñiloi, “Kai pangahale vule, kuvona kanini ku kopana ni mukwame?”,
35 天使回答說：「聖靈要臨到你身上，至高者的能力要蔭庇你，因此所要生的聖者必稱為上帝的兒子 。
Iñiloi chilye tava niku wamba kwali, Luhuho Lujolola ka lwize hako, miziho za Sikwiwulu ka zize hako. Cwale iye uzo yo jolola yenke yese apepwe mwa sumpwe Mwana wa Ireza.
36 況且你的親戚伊利莎白，在年老的時候也懷了男胎，就是那素來稱為不生育的，現在有孕六個月了。
Mi ubwene, mukwako Elizabeta naye aba pepi mwana o muswisu mu busupali. Uwu mwezi we yanza ni konke wali, uzo yabali kusumpwa kusa pepa.
37 因為，出於上帝的話，沒有一句不帶能力的。」
Kakuli kakwina chese nichi sa woleki ni Ireza.
38 馬利亞說：「我是主的使女，情願照你的話成就在我身上。」天使就離開她去了。
Maria chati “ubwene, ni muhikana wo mwanakazana wa Simwine.” Kuve vulyo kwangu kakuya che ñusa lyako. Mi iñiloi chilya musiya.
39 那時候，馬利亞起身，急忙往山地裏去，來到猶大的一座城；
Linu Maria ava vuki mwa awo mazuba, mi cha hwelela kuya kwi nkanda ye ziwulu, kwi tolopo mwa Judeya.
40 進了撒迦利亞的家，問伊利莎白安。
Ava yendi mwi nzuvo ya Zakariya mi chaka lumelisa Elizabeta.
41 伊利莎白一聽馬利亞問安，所懷的胎就在腹裏跳動。伊利莎白且被聖靈充滿，
Cwale kuva pangahali kuti Elizabeta ha zuwa mulumelisezo wa Maria, mbumbu mwi vumo lyakwe ava shili, mi Elizabeta ave zulwa Luhuho lu Jolola.
42 高聲喊着說：「你在婦女中是有福的！你所懷的胎也是有福的！
Cha koza inzwi lyakwe ni kuwamba kaku huwa “Iwe njo fwiyoletwe mukati kavanakazi, mi ni muselo we vumo lyako ufuyoletwe.”
43 我主的母到我這裏來，這是從哪裏得的呢？
Mi chinzi hayi va pangahali kwangu kuti vanyina va Simwine wangu va swanela kwiza kwangu?
44 因為你問安的聲音一入我耳，我腹裏的胎就歡喜跳動。
Mu vwene, mulumo we ntumeliso zako ha ziza ku matwi angu, mbumbu yo wina mwi vumo lyangu ava shili nche intabo.
45 這相信的女子是有福的！因為主對她所說的話都要應驗。」
Mi uzo u fwiyoletwe yaba zumini kuti ka kuve ni kwizuzilizwa kwezo zintu ziva wambwa kwali ku zwilila kwa Simwine.
46 馬利亞說： 我心尊主為大；
Maria cha wamba, “Luhuho lwangu lu temba Simwine”,
47 我靈以上帝我的救主為樂；
mi luhuho lwangu lusanga mwe Ireza mutusi wangu.
48 因為他顧念他使女的卑微； 從今以後， 萬代要稱我有福。
Chaba loli ha mazimo avolele hansi a muhikana wakwe wo mwanakazana. Cwale mu vone, ku zwila hahanu onse masika ka a nisumpe kuti ni fwiyoletwe.
49 那有權能的，為我成就了大事； 他的名為聖。
Kakuli iye yo wina ziho chavani pangili zintu zikando mi izina lyakwe li jolola.
50 他憐憫敬畏他的人， 直到世世代代。
Chishemo chakwe chikalilile ku mahasi ni mahasi kwabo vamu tiya.
51 他用膀臂施展大能； 那狂傲的人正心裏妄想就被他趕散了。
Chava tondezi ziho zakwe kache yanza: chaba hasani avo vavali kulikumuseza mihupulo ye nkulo zavo.
52 他叫有權柄的失位， 叫卑賤的升高；
Chava soheli hansi vaana vavene simwine vechi kwame ha vuyendisi vwavo. mi chava nyamuni avo ba mazimo mavi.
53 叫飢餓的得飽美食， 叫富足的空手回去。
Chave zuzi avo va fwile inzala ni zintu zilotu, kono va humite avava tumini kule niva sena chintu.
54 他扶助了他的僕人以色列，
Chava hi intuso kwa Isiraele muhikana wakwe, kupangila ku hupula ku tondeza chishemo
(mwava teli ku veshetu) kwa Aburahama niba mwi chilila kuya uko kusena mamanimani. (aiōn g165)
56 馬利亞和伊利莎白同住，約有三個月，就回家去了。
Maria ave kali ni Elizabeta ka miezi yo tatwe mi cha volela kwi nzuvo yakwe.
57 伊利莎白的產期到了，就生了一個兒子。
Hanu inako chi iva sikite ya Elizabeta kuti ahwizumuke muchiche mi ava pepi mwanaswisu.
58 鄰里親族聽見主向她大施憐憫，就和她一同歡樂。
Va vambene naye niva kwakwe vava zuwi kuti Simwine ava mutondenzi chishemo chakwe chikando kwali mi vava sangi naye.
59 到了第八日，他們來要給孩子行割禮，並要照他父親的名字叫他撒迦利亞。
Hanu kuvezi kupangahala he zuva li hinda iyanza ni to tatwe vava kezi njeva muchite mupato muchiche. Ni vava musumpi “Zakariya,” ku zwila izina li vesi.
60 他母親說：「不可！要叫他約翰。」
Kono va nyina chive tava ni kuwamba “Ne, mwa sumpwe Johani.”
61 他們說：「你親族中沒有叫這名字的。」
Chiva wamba kwali, “kakwina yenke mukati kava mwenu yo sumpwa keli zina.”
62 他們就向他父親打手式，問他要叫這孩子甚麼名字。
Vava pangi zi supo kuvesi kupangila kuti vesi ve zive muvavali kusakila kuti a hewe izina.
63 他要了一塊寫字的板，就寫上，說：「他的名字是約翰。」他們便都希奇。
Vesi chiba kumbila chiñolelo mi chiva ñola, “izina lyakwe nji Johani”. Vonse vava komokwa.
64 撒迦利亞的口立時開了，舌頭也舒展了，就說出話來，稱頌上帝。
Haho vulyo kaholo kakwe kave yalulwa mi lulimi lwake luva lukululwa. Ava wambi niku lumba Ireza.
65 周圍居住的人都懼怕；這一切的事就傳遍了猶太的山地。
Lyowa livezi havo vavali kwi kala muma bali avo. Zonse izi zintu ziva twala monse mwi inkanda za ziwulu za Judeya.
66 凡聽見的人都將這事放在心裏，說：「這個孩子將來怎麼樣呢？因為有主與他同在。」
Mi vonse vava vazuwi vava ziviki mwi nkulo zavo, kuwamba, “cwale uzu muhwile mwave chi?” Kakuli iyanza lya Simwine livena naye.
67 他父親撒迦利亞被聖靈充滿了，就預言說：
Vesi Zakariya ave zwile ni Luhuho lu Jolola mi cha polofita, kuwamba,
68 主－以色列的上帝是應當稱頌的！ 因他眷顧他的百姓，為他們施行救贖，
“Simwine a lumbwe, Ireza wa Isiraele, kakuli avezi kwiza ku tusa mi ava kwanisi kuvozekezwa kwa bantu bakwe”
69 在他僕人大衛家中， 為我們興起了拯救的角，
Chava tuzimikili luziya lwo kuhaza mwi nzuvo yo muhikana wakwe Davida,
hava wambi cha kaholo zama polofita va jolola bakwe va vena mwi nako ya kale kale. (aiōn g165)
71 拯救我們脫離仇敵 和一切恨我們之人的手，
Mwa lete vu hazo vuzwilila ku zila zetu mi ni ku mayanza avo batu toyete.
72 向我們列祖施憐憫， 記念他的聖約－
Mwa pange vovuti ku totendeza chishemo chakwe ku veshetu mi ni ku hupula ku jolola kwe ntumelelano yakwe,
73 就是他對我們祖宗亞伯拉罕所起的誓－
ku lisumina kwava wambi kwa Aburahama ishe etu.
74 叫我們既從仇敵手中被救出來，
Ava sepisi kutuha kakuli tuba zwiswa muma yanza e zila zetu, katu mutendele niku sena lyowa,
75 就可以終身在他面前， 坦然無懼地用聖潔、公義事奉他。
muku jolola ni muku shiama ha vusu bwake onse mazuva etu.
76 孩子啊！你要稱為至高者的先知； 因為你要行在主的前面， 預備他的道路，
Eni, nawe, mwana, mo sumpwe mupolofita wa Isiwulu, kakuti moye ha vusu bwe chifateho cha Simwine kuli tukisa inzila zakwe, ku lukisa bantu cha kukeza kwakwe,
77 叫他的百姓因罪得赦， 就知道救恩。
kwiza kuha inzivo yo kuhazwa ku vantu vakwe kaku swalelwa kwa zivi zavo.
78 因我們上帝憐憫的心腸， 叫清晨的日光從高天臨到我們，
Ichi kachi pangahale bakeñisa chishemo cha Ireza wetu, bakeñisa ke zuva lizwa kule lyese lize kuku tutusa.
79 要照亮坐在黑暗中死蔭裏的人， 把我們的腳引到平安的路上。
Ku venya havo ve kele mwi fifi navo vena mu munzunde we fu. Mwa pange vovuti kutondeza matende etu mwi nzila ye nkozo.
80 那孩子漸漸長大，心靈強健，住在曠野，直到他顯明在以色列人面前的日子。
Hanu mwana ava kuli niku kola mu luhuho, mi avena mumu zuka heisi izuva hali vonekisa kwa Isiraele.
