箴言 25

1 以下也是所罗门的箴言，是犹大王希西家的人所誊录的。

Kini ang dugang pa nga mga panultihon ni Solomon, nga gikopya sa mga tawo ni Ezequias, ang hari sa Juda.

2 将事隐秘乃 神的荣耀； 将事察清乃君王的荣耀。

Mao kini ang himaya sa Dios aron itago ang usa ka butang, apan ang himaya sa mga hari ang mosusi niini.

3 天之高，地之厚， 君王之心也测不透。

Sama nga ang kalangitan alang sa kahitas-an ug ang kalibotan alang sa kinahiladman, busa dili matukib ang kasingkasing sa mga hari.

4 除去银子的渣滓就有银子出来， 银匠能以做器皿。

Tanggala ang hugaw gikan sa plata ug ang magbubuhat ug puthaw makagamit sa plata sa iyang binuhat.

5 除去王面前的恶人， 国位就靠公义坚立。

Bisan pa niana, tanggala ang mga tawong daotan gikan sa presensya sa hari ug ang iyang trono matukod pinaagi sa pagbuhat ug matarong.

6 不要在王面前妄自尊大； 不要在大人的位上站立。

Ayaw pasidunggi ang imong kaugalingon diha sa presensya sa hari ug ayaw pagbarog diha sa dapit nga gitagana alang sa bantogan nga mga tawo.

7 宁可有人说：请你上来， 强如在你觐见的王子面前叫你退下。

Mas maayo nga moingon siya alang kanimo, “Saka ngari,” kaysa pakaulawan ka diha sa presensya sa halangdon. Kung unsa imong nasaksihan,

8 不要冒失出去与人争竞， 免得至终被他羞辱， 你就不知道怎样行了。

ayaw dayon dad-a sa hukmanan. Kay unsa man ang imong buhaton sa kataposan, sa dihang pakaulawan ka sa imong silingan?

9 你与邻舍争讼， 要与他一人辩论， 不可泄漏人的密事，

Pakiglantugi sa imong katungod tali lamang kanimo ug sa imong silingan ug ayaw ibutyag ang tinago sa uban,

10 恐怕听见的人骂你， 你的臭名就难以脱离。

o tingali ang usa nga nakadungog kanimo magdala ug kaulawan nganha kanimo ug ang daotang balita mahitungod kanimo dili mahilom.

11 一句话说得合宜， 就如金苹果在银网子里。

Ang pagsulti ug pulong nga maayo ang pagkapili, sama sa hulmahan sa bulawan nga nahimutang sa plata.

12 智慧人的劝戒，在顺从的人耳中， 好像金耳环和精金的妆饰。

Sama sa bulawan nga singsing o alahas nga hinimo sa labing maayo nga bulawan mao ang maalamon nga pagbadlong alang sa nagapatalinghog nga dalunggan.

13 忠信的使者叫差他的人心里舒畅， 就如在收割时有冰雪的凉气。

Sama sa kabugnaw sa niyebe sa panahon sa ting-ani mao ang matinumanon nga mensahero alang niadtong nagpadala kaniya; gipasig-uli niya ang kinabuhi sa iyang mga agalon.

14 空夸赠送礼物的， 好像无雨的风云。

nga mapasigarbuhon mahitungod sa gasa nga wala niya gihatag sama sa mga panganod ug hangin nga walay ulan.

15 恒常忍耐可以劝动君王； 柔和的舌头能折断骨头。

Pinaagi sa pagpailob ang magmamando mahimong malukmay ug ang malumo nga dila makadugmok sa bukog.

16 你得了蜜吗？只可吃够而已， 恐怕你过饱就呕吐出来。

Kung makakaplag ka ug dugos, pagkaon ug insakto lang— kondili, ang pagpasobra niini, masuka mo lamang kini.

17 你的脚要少进邻舍的家， 恐怕他厌烦你，恨恶你。

Ayaw pakanunaya ang imong tiil sa balay sa imong silingan, kay mahimong kapoyon siya kanimo ug masilag kanimo.

18 作假见证陷害邻舍的， 就是大槌，是利刀，是快箭。

Ang tawo nga nagdala ug bakak nga pagsaksi batok sa iyang silingan sama sa usa ka puspos nga gigamit sa pagpakiggubat, o sa espada, o sa hait nga pana.

19 患难时倚靠不忠诚的人， 好像破坏的牙，错骨缝的脚。

Ang tawo nga dili matinud-anon nga imong gisaligan sa panahon sa kasamok sama sa daot nga ngipon o sa tiil nga madakin-as.

20 对伤心的人唱歌， 就如冷天脱衣服， 又如硷上倒醋。

Sama sa usa ka tawo nga naghukas ug bisti sa bugnaw nga panahon, o sama sa suka nga gibubo sa ibabaw sa nagbulabula nga soda, siya nga nagaawit ug mga alawiton diha sa gibug-atan nga kasingkasing.

21 你的仇敌若饿了，就给他饭吃； 若渴了，就给他水喝；

Kung gigutom ang imong kaaway, hatagi siya ug pagkaon aron makakaon ug kung giuhaw siya, hatagi siya ug tubig aron makainom,

22 因为，你这样行就是把炭火堆在他的头上； 耶和华也必赏赐你。

kay palahon nimo ang mga baga sa kalayo ngadto sa iyang ulo ug gantihan ka ni Yahweh.

23 北风生雨， 谗谤人的舌头也生怒容。

Ingon kasigurado nga magdala gayod ug ulan ang hangin sa amihan, ang usa ka tawo nga magsulti ug mga tinago makapasuko sa mga panagway.

24 宁可住在房顶的角上， 不在宽阔的房屋与争吵的妇人同住。

Mas maayo pa nga magpuyo sa suok sa atop kay sa makig-ipon sa balay kauban ang babaye nga malalison.

25 有好消息从远方来， 就如拿凉水给口渴的人喝。

Sama sa bugnaw nga mga tubig alang sa tawo nga giuhaw, mao man usab ang maayo nga balita gikan sa halayo nga nasod.

26 义人在恶人面前退缩， 好像趟浑之泉，弄浊之井。

Sama sa nahugaw nga tinubdan o sa nadaot nga tuboran mao ang tawo nga maayo nga nadaog atubangan sa daotan nga mga tawo.

27 吃蜜过多是不好的； 考究自己的荣耀也是可厌的。

Dili maayo ang paghinobra ug kaon sa dugos; sama kana sa pagpangita ug dungog human sa kadungganan.

28 人不制伏自己的心， 好像毁坏的城邑没有墙垣。

Ang tawo nga walay pagpugong sa kaugalingon sama sa siyudad nga nalumpag ug walay mga paril.