马太福音 21
1 耶稣和门徒将近耶路撒冷，到了伯法其，在橄榄山那里。
Eta Ierusaleme aldera ciradenean, eta ethor citecenean Bethphagera, Oliuatzetaco mendi aldera, orduan Iesusec igor citzan bi discipulu,
2 耶稣就打发两个门徒，对他们说：“你们往对面村子里去，必看见一匹驴拴在那里，还有驴驹同在一处；你们解开，牵到我这里来。
Erraiten cerauela, Çoazte çuen aurkaco burgura, eta bertan eridenen duçue asto emebat estecatua, eta vmebat harequin: lachaturic ekar ietzadaçue.
3 若有人对你们说什么，你们就说：‘主要用它。’那人必立时让你们牵来。
Eta baldin nehorc deus badarraçue, erraçue ecen Iaunac behar dituela: ecen bertan igorriren ditu hec.
4 这事成就是要应验先知的话，说：
Bada haur gucia eguin içan da Prophetáz erran cena compli ledinçát, cioela,
5 要对锡安的居民说： 看哪，你的王来到你这里， 是温柔的，又骑着驴， 就是骑着驴驹子。”
Erroçue Siongo alabari, Huná, eure reguea ethorten çain mansoric, eta asto emearen, eta vztarricoaren vme arraren gainean iarria.
6 门徒就照耶稣所吩咐的去行，
Discipuluac bada ioan citecen, eta eguin ceçaten Iesusec ordenatu cerauèn beçala.
7 牵了驴和驴驹来，把自己的衣服搭在上面，耶稣就骑上。
Eta ekar citzaten astoa eta vmea, eta eçar citzaten hayén gainean bere abillamenduac, eta iar eraci ceçaten hayén gainean.
8 众人多半把衣服铺在路上；还有人砍下树枝来铺在路上。
Eta gendetze handic heda citzaten bere abillamenduac bidean, eta bercéc adarrac piccatzen cituzten arboretaric, eta bidean hedatzen.
9 前行后随的众人喊着说： 和散那归于大卫的子孙！ 奉主名来的是应当称颂的！ 高高在上和散那！
Eta aitzinean ioaiten eta iarreiquiten cen populua oihuz cegoen, cioela, Hosanna Dauid-en semeá: benedicatu dela Iaunaren icenean ethorten dena, Hosanna leku gorenetan aicená.
10 耶稣既进了耶路撒冷，合城都惊动了，说：“这是谁？”
Eta sarthu cenean hura Ierusalemen, ciuitate gucia moui cedin, cioela, Nor da haur?
11 众人说：“这是加利利拿撒勒的先知耶稣。”
Eta populuac erraiten çuen, Haur da Iesus Prophetá Galilean den Nazareteco.
12 耶稣进了 神的殿，赶出殿里一切做买卖的人，推倒兑换银钱之人的桌子，和卖鸽子之人的凳子，
Eta sar cedin Iesus Iaincoaren templean, eta egotz citzan campora templean saltzen eta erosten ari ciraden guciac: eta cambiadorén mahainac itzul citzan, eta vsso colombác saltzen cituztenen cadirác.
13 对他们说：“经上记着说： 我的殿必称为祷告的殿， 你们倒使它成为贼窝了。”
Eta dioste, Scribatua da, Ene etchea, orationetaco etche deithuren da: baina çuec hura gaichtaguin lece eguin duçue.
14 在殿里有瞎子、瘸子到耶稣跟前，他就治好了他们。
Orduan ethor citecen harengana itsuac eta mainguäc templean: eta senda citzan hec.
15 祭司长和文士看见耶稣所行的奇事，又见小孩子在殿里喊着说：“和散那归于大卫的子孙！”就甚恼怒，
Baina ikussiric Sacrificadore principaléc eta Scribéc harc eguin cituen miraculuac, eta haourraco oihuz ceudela templean, eta erraiten çutela, Hosanna Dauid-en semeá: gaitzi cequién.
16 对他说：“这些人所说的，你听见了吗？”耶稣说：“是的。经上说‘你从婴孩和吃奶的口中完全了赞美’的话，你们没有念过吗？”
Eta erran cieçoten, Badançuc hauc cer dioitén? Eta Iesusec erran ciecén, Bay: eztuçue egundano iracurri, Haourrén eta edosquiten dutenén ahotic complitu vkan duc laudorioa.
17 于是离开他们，出城到伯大尼去，在那里住宿。
Eta hec vtziric, ilki cedin hiritic campora Bethaniarat: eta ostatu har ceçan han.
18 早晨回城的时候，他饿了，
Eta goicean hirirát itzultzen cela, gosse cedin.
Eta ikussiric ficotzebat bidearen gainean, ethor cedin hartara, eta etzeçan deus hartan eriden hostoric baicen: eta diotsa, Guehiago fructuric hireganic sor eztadila seculan. Eta eyhar cedin bertan ficotzea. (aiōn g165)
20 门徒看见了，便希奇说：“无花果树怎么立刻枯干了呢？”
Eta hori ikussiric discipuluéc mirets ceçaten, cioitela, Nolatan bertan eyhartu içan da ficotzea?
21 耶稣回答说：“我实在告诉你们，你们若有信心，不疑惑，不但能行无花果树上所行的事，就是对这座山说：‘你挪开此地，投在海里！’也必成就。
Eta ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Eguiaz erraiten drauçuet, baldin fede baduçue, eta duda ezpadeçaçue, ez solament ficotzeari eguin içan çayona eguinen duçue, baina are baldin mendi huni badarroçue, Khen adi, eta iraitz adi itsassora eguinen da.
22 你们祷告，无论求什么，只要信，就必得着。”
Eta cerere galde eguinen baituçue orationean sinhesten duçuela, recebituren duçue.
23 耶稣进了殿，正教训人的时候，祭司长和民间的长老来问他说：“你仗着什么权柄做这些事？给你这权柄的是谁呢？”
Eta ethorri cenean templera, Sacrificadore principalac eta populuco Ancianoac, hura iracasten ari cela, ethor citecen harengana, cioitela, Cer authoritatez gauça horiac eguiten dituc? eta norc hiri eman drauc authoritate hori?
24 耶稣回答说：“我也要问你们一句话，你们若告诉我，我就告诉你们我仗着什么权柄做这些事。
Ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Interrogaturen çaituztet nic-ere çuec gauça batez, cein badarradaçue nic-ere erranen drauçuet, cer authoritatez gauça hauc eguiten ditudan.
25 约翰的洗礼是从哪里来的？是从天上来的？是从人间来的呢？”他们彼此商议说：“我们若说‘从天上来’，他必对我们说：‘这样，你们为什么不信他呢？’
Ioannesen Baptismoa nondic cen? cerutic ala guiçonetaric? Eta hec baciharducaten berac baithan, cioitela, Baldin erran badeçagu, Cerutic: erranen draucu, Cergatic bada hura eztucue sinhetsi?
26 若说‘从人间来’，我们又怕百姓，因为他们都以约翰为先知。”
Eta baldin badarragu, Guiçonetaric: beldur gara communaren: ecen guciéc daducate Ioannes Prophetatan.
27 于是回答耶稣说：“我们不知道。”耶稣说：“我也不告诉你们我仗着什么权柄做这些事。”
Eta ihardesten ceraucotela Iesusi, erran ceçaten, Etzeaquiagu. Erran ciecén harc-ere, Eztrauçuet nic-ere erraiten cer authoritatez gauça hauc eguiten ditudan.
28 又说：“一个人有两个儿子。他来对大儿子说：‘我儿，你今天到葡萄园里去做工。’
Baina cer irudi çaiçue, Guiçon batec cituen bi seme: eta hurbilduric lehenagana, erran ceçan, Semé habil, egun trabailla adi ene mahastian:
29 他回答说：‘我不去’，以后自己懊悔，就去了。
Harc ihardesten çuela erran ceçan, Eztiat nahi: baina guero vrriquituric, ioan cedin.
30 又来对小儿子也是这样说。他回答说：‘父啊，我去’，他却不去。
Guero hurbilduric berceagana, erran cieçón halaber. Eta harc ihardesten çuela erran ceçan, Ni nihoac iauna, Eta etzedin ioan.
31 你们想，这两个儿子是哪一个遵行父命呢？”他们说：“大儿子。”耶稣说：“我实在告诉你们，税吏和娼妓倒比你们先进 神的国。
Bi hautaric ceinec eguin çuen bere aitaren vorondatea? Diotsate, Lehenac. Dioste Iesusec, Eguiaz erraiten drauçuet ecen publicanoac eta paillardác aitzincen çaizquiçuela Iaincoaren resumara.
32 因为约翰遵着义路到你们这里来，你们却不信他；税吏和娼妓倒信他。你们看见了，后来还是不懊悔去信他。”
Ecen ethorri da Ioannes çuetara iustitiazco bideaz, eta eztuçue hura sinhetsi: baina publicanoéc eta paillardéc sinhetsi vkan dute: eta çuec hori ikussiric, etzarete emendatu guero, haren sinhestera.
33 “你们再听一个比喻：有个家主栽了一个葡萄园，周围圈上篱笆，里面挖了一个压酒池，盖了一座楼，租给园户，就往外国去了。
Berce comparationebat ençuçue. Cen aitafamiliabat, ceinec landa baitzeçan mahastibat, eta hura hessiz ingura baitzeçan, eta hartan hobibat eguin ceçan lacotzát, eta edifica ceçan dorrebat, eta aloca ciecén laborariey: eta camporat ioan cedin.
34 收果子的时候近了，就打发仆人到园户那里去收果子。
Bada fructuén sasoina hurbildu cenean, igor citzan bere cerbitzariac laborarietara, fructuén recebitzera.
35 园户拿住仆人，打了一个，杀了一个，用石头打死一个。
Eta laborariéc harturic haren cerbitzariac, bata çaurt ceçaten, eta bercea hil, eta bercea lapida.
36 主人又打发别的仆人去，比先前更多；园户还是照样待他们。
Berriz igor ceçan berce cerbitzariric lehenac baino guehiago, eta hæi halaber eguin ciecén.
37 后来打发他的儿子到他们那里去，意思说：‘他们必尊敬我的儿子。’
Azquenean igor ceçan hetara bere semea, erraiten çuela, Ondraturen dute ene semea.
38 不料，园户看见他儿子，就彼此说：‘这是承受产业的。来吧，我们杀他，占他的产业！’
Baina laborariéc ikussiric semea erran ceçaten bere artean, Haur da primua, çatozte, hil deçagun haur, eta gatchetzan hunen heretageari.
39 他们就拿住他，推出葡萄园外，杀了。
Eta harturic hura iraitz ceçaten mahastitic campora, eta hil ceçaten.
40 园主来的时候要怎样处治这些园户呢？”
Dathorrenean bada mahasti iabeac cer eguinen drauè laborari hæy?
41 他们说：“要下毒手除灭那些恶人，将葡萄园另租给那按着时候交果子的园户。”
Diotsate, Gaichto hec gaizqui deseguinen: eta bere sasoinean fructuac renda dietzoyoten berce laborariri bere mahastia alocaturen.
42 耶稣说：“经上写着： 匠人所弃的石头 已作了房角的头块石头。 这是主所做的， 在我们眼中看为希奇。 这经你们没有念过吗？
Dioste Iesusec, Egundano eztuçue iracurri Scripturetan, Edificaçaléc arbuyatu duten harria cantoin buru eguin içan da: Haur Iaunaz eguin içan da, eta da gauça miragarria gure beguién aitzinean?
43 所以我告诉你们， 神的国必从你们夺去，赐给那能结果子的百姓。
Halacotz diotsuet ecen edequiren çaiçuela Iaincoaren resumá, eta emanen çayola, hartaco fructuac eguinen dituen populuari.
44 谁掉在这石头上，必要跌碎；这石头掉在谁的身上，就要把谁砸得稀烂。”
Eta harri haren gainera eroriren dena, çathicaturen da: eta noren gainera eroriren baita, hura du chehaturen.
45 祭司长和法利赛人听见他的比喻，就看出他是指着他们说的。
Eta ençun citzatenean Sacrificadore principaléc, eta Phariseuéc haren comparationeac, eçagut ceçaten ecen heçaz minço cela.
46 他们想要捉拿他，只是怕众人，因为众人以他为先知。
Eta hatzaman nahi çutelaric, populuaren beldur içan ciraden, ceren Propheta beçala hura baitzaducaten.
