马可福音 14
1 过两天是逾越节，又是除酵节，祭司长和文士想法子怎么用诡计捉拿耶稣，杀他。
Cen bada Bazcoaren eta ogui altchagarri gabecoen bestá bi egunen buruän: eta Sacrificadore principalac eta Scribác çabiltzan bilha nolatan hura fineciaz hatzamanic hil leçaqueten.
2 只是说：“当节的日子不可，恐怕百姓生乱。”
Eta cioiten, Ez bestán, populuan tumultoric eztençát.
3 耶稣在伯大尼长大麻风的西门家里坐席的时候，有一个女人拿着一玉瓶至贵的真哪哒香膏来，打破玉瓶，把膏浇在耶稣的头上。
Eta Iesus Bethanian Simon sorhayoaren etchean cela eta mahainean iarriric cegoela, ethor cedin emaztebat aspic garbizco vnguentu precio handitaco boeitabat çuela: eta hautsiric boeitá, huts ceçan haren buru gainera.
4 有几个人心中很不喜悦，说：“何用这样枉费香膏呢？
Eta ciraden batzu berac baithan gaitzi çayenic, eta erraiten çutenic, Certaco vnguentu goastatze haur eguin içan da?
5 这香膏可以卖三十多两银子周济穷人。”他们就向那女人生气。
Ecen haur hirur-ehun dinero baino guehiagotan saldu ahal çaten, eta eman paubrey. Eta baçadassaten haren contra.
6 耶稣说：“由她吧！为什么难为她呢？她在我身上做的是一件美事。
Baina Iesusec dio, Vtzaçue hori, cergatic faschatzen duçue? obra ombat enegana eguin du.
7 因为常有穷人和你们同在，要向他们行善随时都可以；只是你们不常有我。
Ecen paubreac bethiere vkanen dituçue çuequin, eta noiz-ere nahi vkanen baituçue, hæy vngui ahal daidieçue: baina ni eznauçue bethi vkanen.
8 她所做的，是尽她所能的；她是为我安葬的事把香膏预先浇在我身上。
Hunec ahal duena eguin du: auançatu da ene gorputzaren vnctatzera ene ohorztecotzat.
9 我实在告诉你们，普天之下，无论在什么地方传这福音，也要述说这女人所做的，以为记念。”
Eguiaz erraiten drauçuet, non-ere predicaturen baita Euangelio haur mundu gucian, hunec eguin duena-ere contaturen da hunen memoriotan.
10 十二门徒之中，有一个加略人犹大去见祭司长，要把耶稣交给他们。
Orduan Iudas Iscariot hamabietaric bat ethor cedin Sacrificadore principaletara, hura liura liecençat.
11 他们听见就欢喜，又应许给他银子；他就寻思如何得便把耶稣交给他们。
Eta hec hori ençunic aleguera citecen, eta prometta cieçoten diru emaitera: eta bilha çabilan nolatán hura dembora moldezcoz tradi leçaqueen.
12 除酵节的第一天，就是宰逾越羊羔的那一天，门徒对耶稣说：“你吃逾越节的筵席要我们往哪里去预备呢？”
Eta altchagarri gabeco oguién lehen egunean, Bazcoa sacrificatu behar çutenean, erran cieçoten bere discipuluéc, Non nahi duc ioanic appain deçagun ian deçánçat Bazcoa?
13 耶稣就打发两个门徒，对他们说：“你们进城去，必有人拿着一瓶水迎面而来，你们就跟着他。
Orduan igor citzan bere discipuluetaric biga, eta erran ciecén, Çoazte hirira, non bathuren baitzaiçue guiçombat, pegar-bat vr daramala: çarrcitzate hari.
14 他进哪家去，你们就对那家的主人说：‘夫子说：客房在哪里？我与门徒好在那里吃逾越节的筵席。’
Eta nora-ere sarthuren baita, erroçue aitafamiliari: Magistruac cioc, Non da neure discipuluequin Bazcoa ianen dudan ostatua?
15 他必指给你们摆设整齐的一间大楼，你们就在那里为我们预备。”
Eta harc eracutsiren drauçue gambera handibat paratua eta appaindua: han appain ieçaguçue.
16 门徒出去，进了城，所遇见的正如耶稣所说的。他们就预备了逾越节的筵席。
Parti citecen bada haren discipuluac, eta ethor citecen hirira: eta eriden ceçaten erran cerauen beçala, eta appain ceçaten Bazcoa.
17 到了晚上，耶稣和十二个门徒都来了。
Eta arrastu cenean, ethor cedin hamabiequin.
18 他们坐席正吃的时候，耶稣说：“我实在告诉你们，你们中间有一个与我同吃的人要卖我了。”
Eta hec mahainean iarriric ceudela, eta alha ciradela, dio Iesusec, Eguiaz erraiten drauçuet, çuetaric batec tradituren nau, ceinec iaten baitu enequin.
19 他们就忧愁起来，一个一个地问他说：“是我吗？”
Eta hec has citecen tristetzen: eta hari erraiten bata bercearen ondoan, Ni naiz? eta berceac, Ni naiz?
20 耶稣对他们说：“是十二个门徒中同我蘸手在盘子里的那个人。
Eta harc ihardesten çuela erran ciecén, Hamabietaric batec, enequin platean trempatzen duenec tradituren nau.
21 人子必要去世，正如经上指着他所写的；但卖人子的人有祸了！那人不生在世上倒好。”
Segur guiçonaren Semea badoa, harçaz scribatu den beçala: baina maledictione guiçon haren gainean, ceinez guiçonaren Semea tradituren baita: on çuqueen guiçon harc baldin iayo ezpaliz.
22 他们吃的时候，耶稣拿起饼来，祝了福，就擘开，递给他们，说：“你们拿着吃，这是我的身体”；
Eta hec alha ciradela, har ceçan Iesusec oguia eta gratiác rendaturic hauts ceçan: eta eman cieçén, eta dio, Har eçaçue, ian eçaçue: haur da ene gorputza.
23 又拿起杯来，祝谢了，递给他们；他们都喝了。
Eta copá hartu çuenean, gratiác rendaturic, eman ciecén: eta edan ceçaten hartaric guciéc.
24 耶稣说：“这是我立约的血，为多人流出来的。
Eta dioste, Haur da ene odol Testamentu berricoa, anhitzengatic issurten dena.
25 我实在告诉你们，我不再喝这葡萄汁，直到我在 神的国里喝新的那日子。”
Eguiaz diotsuet, ecen eztudala edanen hemendic harat aihenaren fructutic, hura berriric Iaincoaren resumán edanen dudan egunerano.
26 他们唱了诗，就出来，往橄榄山去。
Eta canticoa erranic ioan citecen Oliuatzetaco mendirát.
27 耶稣对他们说：“你们都要跌倒了，因为经上记着说： 我要击打牧人， 羊就分散了。
Orduan dioste Iesusec, Guciac scandalizaturen çarete nitan gau hunetan: ecen scribatua da, Ioren dut artzaina, eta barreyaturen dirade ardiac.
28 但我复活以后，要在你们以先往加利利去。”
Baina resuscita nadinean aitzinduren natzaiçue Galileara.
29 彼得说：“众人虽然跌倒，我总不能。”
Eta Pierrisec erran cieçón, Baldin guciac scandaliza baditez-ere, ni ez ordea.
30 耶稣对他说：“我实在告诉你，就在今天夜里，鸡叫两遍以先，你要三次不认我。”
Orduan diotsa Iesusec, Eguiaz erraiten drauat ecen egun, gau hunetan biguetan oillarrac io deçan baino lehen, hiruretan vkaturen nauála.
31 彼得却极力地说：“我就是必须和你同死，也总不能不认你。”众门徒都是这样说。
Baina harc vnguiz haguitzago erraiten çuen, Baldin hirequin hil behar banu-ere, ezaut vkaturen. Eta halaber guciec-ere erraiten çutén.
32 他们来到一个地方，名叫客西马尼。耶稣对门徒说：“你们坐在这里，等我祷告。”
Guero ethorten dirade Gethsemane deitzen den leku batetara: eta dioste bere discipuluey, Iar çaitezte hemen, othoitz daididano.
33 于是带着彼得、雅各、约翰同去，就惊恐起来，极其难过，
Eta hartzen ditu Pierris eta Iacques eta Ioannes berequin, eta has cedin icitzen, eta guciz keichatzen.
34 对他们说：“我心里甚是忧伤，几乎要死；你们在这里等候，警醒。”
Eta dioste, Alde gucietaric triste da ene arimá heriorano: çaudete hemen, eta veilla eçaçue.
35 他就稍往前走，俯伏在地，祷告说：“倘若可行，便叫那时候过去。”
Eta aitzinachiago ioanic, bere buruä lurrera egotz ceçan, eta othoitz eguin ceçan, baldin possible baliz iragan ledin harenganic oren hura:
36 他说：“阿爸！父啊！在你凡事都能；求你将这杯撤去。然而，不要从我的意思，只要从你的意思。”
Eta erran ceçan, Abba, Aitá, gauça guçiac possible dituc hire: transporta eçac eneganic copa haur: badaric-ere ez nic nahi dudana, baina hic nahi duana.
37 耶稣回来，见他们睡着了，就对彼得说：“西门，你睡觉吗？不能警醒片时吗？
Guero ethor cedin, eta eriden citzan lo ceunçala: eta diotsa Pierrisi, Simón lo atza? orembat ecin veillatu duc?
38 总要警醒祷告，免得入了迷惑。你们心灵固然愿意，肉体却软弱了。”
Veilla eçaçue, eta othoitz eguiçue, sar etzaitezten tentationetan: spiritua prompto da, baina haraguia flacu.
39 耶稣又去祷告，说的话还是与先前一样，
Eta berriz ioanic othoitz eguin ceçan, eta propos bera erran ceçan.
40 又来见他们睡着了，因为他们的眼睛甚是困倦；他们也不知道怎么回答。
Guero itzuliric eriden citzan berriz lo ceunçala: ecen hayén beguiac cargatuac ciraden, eta etzaquiten cer ihardets ceçaqueoten.
41 第三次来，对他们说：“现在你们仍然睡觉安歇吧！够了，时候到了。看哪，人子被卖在罪人手里了。
Eta ethor cedin herén aldian, eta dioste, Lo eguiçue gaurguero, eta reposa çaitezte: asco da, ethorri da orena: huná, liuratzen da guiçonaren Semea gaichtoén escuetara.
42 起来！我们走吧。看哪，那卖我的人近了！”
Iaiqui çaitezte, goacen: huná, ni traditzen nauena hurbildu da.
43 说话之间，忽然那十二个门徒里的犹大来了，并有许多人带着刀棒，从祭司长和文士并长老那里与他同来。
Eta bertan, hura oraino minço cela, ethor cedin Iudas, baitzén hamabietaric bat, eta harequin gendetze handia ezpatequin eta vhequin, Sacrificadore principalén, eta Scribén, eta Ancianoén partez.
44 卖耶稣的人曾给他们一个暗号，说：“我与谁亲嘴，谁就是他。你们把他拿住，牢牢靠靠地带去。”
Eta eman cerauen, hura traditzen çuenac elkarren artean seignale, cioela, Nori-ere pot eguinen baitraucat, hura da, hari çatchetzate, eta eramaçue segurqui.
45 犹大来了，随即到耶稣跟前，说：“拉比”，便与他亲嘴。
Eta ethorri cenean, bertan harengana hurbilduric diotsá, Magistruá, Magistruá, eta pot eguin cieçón.
46 他们就下手拿住他。
Orduan hec eçar citzaten bere escuac haren gainean, eta hatzaman ceçaten.
47 旁边站着的人，有一个拔出刀来，将大祭司的仆人砍了一刀，削掉了他一个耳朵。
Eta han ciradenetaric cembeitec, ezpatá idoquiric io ceçan Sacrificadore principalaren cerbitzaria, eta edequi cieçón beharria.
48 耶稣对他们说：“你们带着刀棒出来拿我，如同拿强盗吗？
Eta ihardesten çuela Iesusec erran ciecén, Gaichtaguin baten ondoan beçala ilki çarete ezpatequin eta vhequin ene hatzamaitera?
49 我天天教训人，同你们在殿里，你们并没有拿我。但这事成就，为要应验经上的话。”
Egun oroz çuen artean nincén templean iracasten ari nincela, eta ez nauçue hartu. Baina behar da compli ditecen Scripturác.
50 门徒都离开他，逃走了。
Orduan hura vtziric haren discipulu guciéc ihes ceguitén.
51 有一个少年人，赤身披着一块麻布，跟随耶稣，众人就捉拿他。
Eta guiçón gaztebat iarreiqui içan çayón gorputz billuciaren gainean inguru mihisse batez estaliric, eta hatzaman ceçaten hura guiçon gazte batzuc.
52 他却丢了麻布，赤身逃走了。
Baina hura, vtziric mihissea, billuzgorriric itzur cequién.
53 他们把耶稣带到大祭司那里，又有众祭司长和长老并文士都来和大祭司一同聚集。
Orduan eraman ceçaten Iesus Sacrificadore subiranoagana: eta bil citecen harequin. Sacrificadore principal guciac, eta Ancianoac, eta Scribác.
54 彼得远远地跟着耶稣，一直进入大祭司的院里，和差役一同坐在火光里烤火。
Eta Pierris vrrundanic iarreiqui cequión Sacrificadore subiranoaren sala barnerano: eta cegoen iarriric cerbitzariequin, berotzen cela su bazterrean.
55 祭司长和全公会寻找见证控告耶稣，要治死他，却寻不着。
Eta Sacrificadore principalac, eta consistorio gucia Iesusen contra testimoniage bilha çabiltzan, hura hil eraci leçatençát: eta etzutén erideiten.
56 因为有好些人作假见证告他，只是他们的见证各不相合。
Ecen anhitzec falsuqui testificatzen çutén haren contra: baina etziraden conforme hayén testimoniageac.
57 又有几个人站起来作假见证告他，说：
Orduan batzuc iaiquiric falsuqui testifica ceçaten haren contra, cioitela,
58 “我们听见他说：‘我要拆毁这人手所造的殿，三日内就另造一座不是人手所造的。’”
Guc ençun dugu hori erraiten, Nic deseguinen dut temple escuz eguin haur, eta hirur egunez berce escuz eguin eztembat edificaturen dut.
59 他们就是这么作见证，也是各不相合。
Baina hala-ere hayén testimoniagea etzén conforme.
60 大祭司起来站在中间，问耶稣说：“你什么都不回答吗？这些人作见证告你的是什么呢？”
Orduan Sacrificadore subiranoac artera iaiquiric interroga ceçan Iesus, cioela, Eztuc deus ihardesten? cer da hauc hire contra testificatzen dutena?
61 耶稣却不言语，一句也不回答。大祭司又问他说：“你是那当称颂者的儿子基督不是？”
Baina hura ichilic cegoen, eta etzeçan deus ihardets. Berriz Sacrificadore subiranoac interroga ceçan hura, eta erran cieçón, Hi aiz Christ Iainco Benedicatuaren Semea?
62 耶稣说：“我是。你们必看见人子坐在那权能者的右边，驾着天上的云降临。”
Eta Iesusec erran cieçón, Ni nauc, eta ikussiren duçue guiçonaren Semea iarriric dagoela Iaincoaren botherearen escunean, eta ethorten dela ceruco hodeyetan.
63 大祭司就撕开衣服，说：“我们何必再用见证人呢？
Orduan Sacrificadore subiranoac bere arropác erdiraturic erran ceçan, Cer guehiago testimonio behar dugu?
64 你们已经听见他这僭妄的话了。你们的意见如何？”他们都定他该死的罪。
Ençun duçue blasphemioa: cer irudi çaiçue? Eta hec guciéc haren contra iugea ceçaten, hil mereci cuela.
65 就有人吐唾沫在他脸上，又蒙着他的脸，用拳头打他，对他说：“你说预言吧！”差役接过他来，用手掌打他。
Eta has citecen batzu haren contra thu eguiten: eta haren beguithartearen estaltzen, eta haren buffetatzen: eta hari erraiten, Prophetiza eçac. Eta officieréc cihor vkaldi emaiten ceraucaten.
66 彼得在下边院子里；来了大祭司的一个使女，
Eta Pierris behereco salán cegoela, ethor cedin Sacrificadore subiranoaren nescatoetaric bat:
67 见彼得烤火，就看着他，说：“你素来也是同拿撒勒人耶稣一伙的。”
Eta ikussi çuenean Pierris berotzen cegoela, hari beguira iarriric erran ceçan, Eta hi Iesus Nazarenorequin incén.
68 彼得却不承认，说：“我不知道，也不明白你说的是什么。”于是出来，到了前院，鸡就叫了。
Baina harc vka ceçan, cioela, Eztinát eçagutzen, ez etzeaquinat hic cer dionán. Eta ilki cedin corralerat, eta oillarrac io ceçan.
69 那使女看见他，又对旁边站着的人说：“这也是他们一党的。”
Eta nescatoa berriz hura ikussiric, has cedin han ciradeney erraiten, Haur hetaric da.
70 彼得又不承认。过了不多的时候，旁边站着的人又对彼得说：“你真是他们一党的！因为你是加利利人。”
Baina harc berriz vka ceçan. Eta appurbaten buruän berriz han ciradenéc erran cieçoten Pierrisi, Eguiazqui hetaric aiz, ecen Galileano aiz, eta hire lengoageac irudi dic.
71 彼得就发咒起誓地说：“我不认得你们说的这个人。”
Orduan hura has cedin maradicatzen eta arnegatzen, cioela, Eztut eçagutzen çuec dioçuen guiçon hori.
72 立时鸡叫了第二遍。彼得想起耶稣对他所说的话：“鸡叫两遍以先，你要三次不认我。”思想起来，就哭了。
Eta berriz oillarrac io ceçan: eta orhoit cedin Pierris Iesusec erran ceraucan hitzaz, Oillarrac biguetan io deçan baino lehen, hiruretan vkaturen nauc. Eta camporat ilkiric nigar eguin ceçan.
